1016/74 – بَاب: مَا يُكْرَهُ مِنَ التَّنَازُعِ وَالْاِخْتِلَافِ
فِي الْحَرْبِ، وَعُقُوبَةِ مَنْ عَصَى إِمَامَهُ

1016.74‑боб.

Урушда ўзаро низо ва ихтилоф қилишнинг макруҳлиги
ҳамда имомига осийлик қилган кишининг жазоси ҳақида

1271/3039 - عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: جَعَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى الرَّجَّالَةِ يَوْمَ أُحُدٍ - وَكَانُوا خَمْسِينَ رَجُلًا - عَبْدَ اللهِ بْنَ جُبَيْرٍ فَقَالَ: إِنْ رَأَيْتُمُونَا تَخْطَفُنَا الطَّيْرُ فَلَا تَبْرَحُوا مَكَانَكُمْ هَذَا حَتَّى أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ، وَإِنْ رَأَيْتُمُونَا هَزَمْنَا الْقَوْمَ وَأَوْطَأْنَاهُمْ، فَلَا تَبْرَحُوا حَتَّى أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ. فَهَزَمُوهُمْ، قَالَ: فَأَنَا وَاللهِ رَأَيْتُ النِّسَاءَ يَشْتَدِدْنَ، قَدْ بَدَتْ خَلَاخِلُهُنَّ وَأَسْوُقُهُنَّ، رَافِعَاتٍ ثِيَابَهُنَّ، فَقَالَ أَصْحَابُ عَبْدِ اللهِ بْنِ جُبَيْرٍ: الْغَنِيمَةَ أَيْ قَوْمِ الْغَنِيمَةَ، ظَهَرَ أَصْحَابُكُمْ فَمَا تَنْتَظِرُونَ؟ فَقَالَ عَبْدُ اللهِ بْنُ جُبَيْرٍ: أَنَسِيتُمْ مَا قَالَ لَكُمْ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم؟ قَالُوا: وَاللهِ لَنَأْتِيَنَّ النَّاسَ فَلَنُصِيبَنَّ مِنَ الْغَنِيمَةِ، فَلَمَّا أَتَوْهُمْ صُرِفَتْ وُجُوهُهُمْ فَأَقْبَلُوا مُنْهَزِمِينَ، فَذَاكَ إِذْ يَدْعُوهُمُ الرَّسُولُ فِي أُخْرَاهُمْ، فَلَمْ يَبْقَ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم غَيْرُ اثْنَيْ عَشَرَ رَجُلًا، فَأَصَابُوا مِنَّا سَبْعِينَ، وَكَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَأَصْحَابُهُ أَصَابَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ يَوْمَ بَدْرٍ أَرْبَعِينَ وَمِائَةً: سَبْعِينَ أَسِيرًا وَسَبْعِينَ قَتِيلًا. فَقَالَ أَبُو سُفْيَانَ: أَفِي الْقَوْمِ مُحَمَّدٌ؟ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، فَنَهَاهُمُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُجِيبُوهُ، ثُمَّ قَالَ: أَفِي الْقَوْمِ ابْنُ أَبِي قُحَافَةَ؟ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ قَالَ: أَفِي الْقَوْمِ ابْنُ الْخَطَّابِ؟ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، ثُمَّ رَجَعَ إِلَى أَصْحَابِهِ، فَقَالَ: أَمَّا هَؤُلَاءِ فَقَدْ قُتِلُوا، فَمَا مَلَكَ عُمَرُ نَفْسَهُ، فَقَالَ: كَذَبْتَ وَاللهِ يَا عَدُوَّ اللهِ، إِنَّ الَّذِينَ عَدَدْتَ لَأَحْيَاءٌ كُلُّهُمْ، وَقَدْ بَقِيَ لَكَ مَا يَسُوؤُكَ، قَالَ: يَوْمٌ بِيَوْمِ بَدْرٍ، وَالْحَرْبُ سِجَالٌ، إِنَّكُمْ سَتَجِدُونَ فِي الْقَوْمِ مُثْلَةً، لَمْ آمُرْ بِـهَا وَلَمْ تَسُؤْنِي، ثُمَّ أَخَذَ يَرْتَجِزُ: أُعْلُ هُبَل، أُعْلُ هُبَلْ، قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: أَلَا تُجِيبُوا لَهُ؟ قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ مَا نَقُولُ؟ قَالَ: قُولُوا: اللهُ أَعْلَى وَأَجَلُّ. قَالَ: إِنَّ لَنَا الْعُزَّى وَلَا عُزَّى لَكُمْ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَلَا تُجِيبُوا لَهُ؟ قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، مَا نَقُولُ؟ قَالَ: قُولُوا: اللهُ مَوْلَانَا وَلَا مَوْلَى لَكُمْ.

1271.3039. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумо айтади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Уҳуд куни пиёдаларга Абдуллоҳ ибн Жубайрни тайинладилар. Улар эллик киши эди. У зот: «Агар бизларни қушлар чангаллаб кетаётганини кўрсангиз ҳам сизларга одам юбормагунимча мана шу жойингиздан жилманг! Агар биз қавмни тор‑мор этиб, устиларидан босиб бораётганимизни кўрсангиз ҳам сизларга одам юбормагунимча жилманг!» дедилар. Уларни (кофирларни) тор‑мор этишди. Аллоҳга қасамки, аёлларнинг халхоллари* ва болдирлари кўриниб, кийимларини(нг этагини) кўтарганча югуриб кетаётганларини кўрдим. Шунда Абдуллоҳ ибн Жубайрнинг шериклари: «Ўлжага! Ҳой қавм, ўлжага! Шерикларингиз устун келди, нимага қараб турибсизлар?!» дейишди. Абдуллоҳ ибн Жубайр: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сизларга нима деганларини унутдингизми?» деди. Улар: «Аллоҳга қасамки, одамларнинг ёнига бориб, биз ҳам ўлжадан оламиз!» дейишди. Уларнинг олдига боришгач эса, саросимага тушиб, тор‑мор бўлган ҳолда қайтишди. Бу эса Расул (алайҳиссалом) орқаларида туриб, уларни чақирган пайт юз берди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга ўн икки кишигина қолди. (Кофирлар) биздан етмиш кишини ўлдиришди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ва у зотнинг саҳобалари эса Бадр куни мушриклардан бир юз қирқтасини – етмиштасини асир олиб, етмиштасини ўлдирдилар. Абу Суфён уч марта: «Қавм ичида Муҳаммад борми?» деди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам уларни (саҳобаларни) унга жавоб беришдан қайтардилар. Кейин уч марта: «Қавм ичида Абу Қуҳофанинг ўғли борми?» деди. Кейин уч марта: «Қавм ичида Ибн Хаттоб борми?» деди. Кейин шерикларининг олдига қайтиб: «Анавилар ўлдирилибди», деди. Умар ўзини тута олмай: «Аллоҳга қасамки, ёлғон айтдинг, эй Аллоҳнинг душмани! Сен санаб ўтганларнинг ҳаммаси тирик! Сенга эса сени ранжитадиган нарса қолди!» деди. У: «(Бу) кун Бадр куни эвазига! Уруш сижолдир.* Сизлар қавм ичида мусла (бўлганини) кўрасиз, буни мен буюрмаганман ва бу мени ранжитмади ҳам!» деди. Кейин: «Олий бўл, Ҳубал! Олий бўл, Ҳубал!» дея ражаз айта бошлади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Унга жавоб қайтармайсизларми?» дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, нима дейлик?» дейишди. У зот: «Аллоҳ энг олий ва энг улуғдир!» денглар», дедилар. У: «Албатта, бизнинг Уззойимиз бор, сизнинг эса Уззойингиз йўқ!» деди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Унга жавоб қайтармайсизларми?» дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, нима дейлик?» дейишди. У зот: «Аллоҳ бизнинг мавлойимиз, сизнинг эса мавлойингиз йўқ!» денглар», дедилар».

* Халхол – оёққа тақиладиган ҳалқа шаклидаги тақинчоқ.

526/43 – بَاب: مَا جَاءَ فِي عَذَابِ الْقَبْرِ

526.43-боб.

ҚАБР АЗОБИ БОРАСИДА КЕЛГАН хабарлар ҲАҚИДА

678/1369 - عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِذَا أُقْعِدَ الْمُؤْمِنُ فِي قَبْرِهِ أُتِيَ، ثُمَّ شَهِدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ، فَذَلِكَ قَوْلُهُ: (يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ) [ابراهيم: 27].

678.1369. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мўмин қабрида ўтирғизилганда унинг олдига келишади. Сўнгра у: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ ва Муҳаммад Аллоҳнинг Расулидир», деб гувоҳлик беради. Ана ўша Аллоҳнинг «Аллоҳ иймон келтирганларни бу дунё ҳаётида ҳам, охиратда ҳам собит сўз ила собитқадам қилур», деганидир», дедилар».

Шуъба қўшимча қилади: «Аллоҳ иймон келтирганларни… собитқадам қилур» (ояти) қабр азоби ҳақида нозил бўлган».

403/3 – بَاب: الْأَكْلِ يَوْمَ النَّحْرِ

403.3-БОБ.

ҚУРБОН ҲАЙИТИ КУНИ ТАОМЛАНИШ ҲАҚИДА

521/954 – عَنِ البَرَاءِ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَـمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَـخْطُبُ، فَقَالَ: إنَّ أوَّلَ مِنْ يَوْمِنَا هذا أنْ نُصَلِّيَ،  ثُمَّ نَرْجِعَ فَنَنْحَرَ، فَمَنْ فَعَلَ، فَقَدْ أصَابَ سُنَّتَنَا.

522/955 – وَعَنْهُ رَضِيَ الله عَنْهُ قالَ: خَطَبَنَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ الْأَضْحَى بَعْدَ الصَّلَاةِ، فَقَالَ: «مَنْ صَلَّى صَلَاتَنَا، وَنَسَكَ نُسُكَنَا، فَقَدْ أَصَابَ النُّسُكَ، وَمَنْ نَسَكَ قَبْلَ الصَّلَاةِ، فَإِنَّهُ قَبْلَ الصَّلَاةِ، وَلَا نُسُكَ لَهُ». فَقَالَ أَبُو بُرْدَةَ بْنُ نِيَارٍ، خَالُ الْبَرَاءِ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَإِنِّي نَسَكْتُ شَاتِي قَبْلَ الصَّلَاةِ، وَعَرَفْتُ أَنَّ الْيَوْمَ يَوْمُ أَكْلٍ وَشُرْبٍ، وَأَحْبَبْتُ أَنْ تَكُونَ شَاتِي أَوَّلَ مَا يُذْبَحُ فِي بَيْتِي، فَذَبَحْتُ شَاتِي وَتَغَدَّيْتُ قَبْلَ أَنْ آتِيَ الصَّلَاةَ، قَالَ: «شَاتُكَ شَاةُ لَحْمٍ». قَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، فَإِنَّ عِنْدَنَا عَنَاقًا لَنَا جَذَعَةً هِيَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ شَاتَيْنِ: أَفَتَجْزِي عَنِّي؟ قَالَ: «نَعَمْ، وَلَنْ تَجْزِيَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ».

522.955. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қурбонлик куни намоздан кейин бизга хутба қилиб: «Ким намозимизни ўқиса ва қурбонлигимизни қилса, қурбонликни адо этибди. Ким қурбонликни намоздан олдин сўйса, унинг қурбонлиги йўқ. Чунки у намоздан олдин бўлиб қолибди», дедилар.

Шунда Баронинг тоғаси Абу Бурда ибн Ниёр: «Эй Аллоҳнинг Расули! Мен қўйимни намоздан олдин сўйиб қўйибман. Мен бу кунни еб-ичиш куни, қўйим уйимда сўйиладиган биринчи нарса бўлсин деб, қўйимни сўйиб, намозга келишдан олдин тамадди қилиб олгандим», деди. У зот: «Қўйинг гўшт (учун сўйилган) қўйдир», дедилар. У: «Эй Аллоҳнинг Расули! Бизнинг урғочи жазаъамиз бор, у мен учун иккита қўйдан ҳам яхшироқ, ўша менинг номимдан ўтадими?» деди. У зот: «Ҳа! Лекин сендан кейин бошқа ҳеч кимнинг номидан ўтмайди», дедилар».

 199/24 – بَاب: التَّوَجُّهِ نَحْوَ الْقِبْلَةِ حَيْثُ كَانَ

 199.24-БОБ.

ҚАЕРДА БЎЛмасин, ҚИБЛАГА ЮЗЛАНИШ ҲАҚИДА

256/399 - عَنِ الْبَرَاءِ  رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، صَلَّى نَحْوَ بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا. تَقَدَّمَ، وَبَيْنَهْمَا مُـخَالَفَةٌ فِي اللَّفْظِ.

256.399. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўн олти ёки ўн етти ой Байтул Мақдисга қараб намоз ўқидилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Каъбага юзлантирилишни истар эдилар. Шунда Аллоҳ «Гоҳо юзингнинг осмонга тез-тез қараганини кўрурмиз...» (ояти)ни нозил қилди. Шунда у зот қибла томонга юзландилар. Одамларнинг эси пастлари – яҳудийлар: «Буларни ўзлари юзланиб турган қиблаларидан нима юз ўгиртирди экан?» дейишди. (Шунда) «Машриқу мағриб Аллоҳники, Ўзи хоҳлаган кишини ҳидоят қилади», деб айт» (ояти нозил бўлди).

Ўшанда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга бир киши намоз ўқиди. Намозни ўқиб бўлгач, чиқиб кетди. Кейин аср намозида Байтул Мақдис томон юзланиб турган бир жамоа ансорийларнинг олдидан ўтиб қолди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга намоз ўқиганига ҳамда у зотнинг Каъба томонга юзланганларига гувоҳлик беришини айтди. Шунда одамлар бурилиб-бурилиб, ниҳоят, Каъба томонга юзланишди».

1106 - وَعَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يَتَخَلَّلُ الصَّفَّ مِنْ نَاحِيَةٍ إِلَى نَاحِيَةٍ؛ يَمسَحُ صُدُورَنَا، وَمَناكِبَنَا، وَيَقُولُ: «لَا تَخْتَلِفُوا فَتَخْتَلِفَ قُلُوبُكُمْ» وَكَانَ يَقُولُ: «إِنَّ اللهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى الصُّفُوفِ الأُوَلِ». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ بِإِسْنَادٍ حَسَنٍ [664].

1106. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафнинг у бошидан бу бошигача орасидан ўтиб, қўлларини қўйиб, елка ва кўкракларимизни (текислар) ва: «(Сафда) ихтилофли турманглар, яна қалбларингиз ихтилофли бўлиб қолмасин», дер эдилар. Яна: «Аллоҳ таоло ва Унинг фаришталари олдинги сафларга салавот айтадилар», дер эдилар».

Абу Довуд ҳасан иснод билан ривоят қилдилар.

1013 - وَعَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ رَجُلٌ يَقْرَأُ سُورَةَ الكَهْفِ، وَعِنْدَهُ فَرَسٌ مَرْبُوطَةٌ بِشَطَنَيْنِ، فَتَغَشَّتْهُ سَحَابَةٌ فَجَعَلَتْ تَدْنُو، وَجَعَلَ فَرَسُهُ يَنْفِرُ مِنْهَا، فَلَمَّا أَصْبَحَ أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ، فَذَكَرَ لَهُ ذَلِكَ فَقَالَ: «تِلْكَ السَّكِينَةُ تَنَزَّلَتْ لِلْقُرْآنِ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 5011، م 795].

«الشَّطَنُ» بِفَتْحِ الشِّيْنِ الْمُعْجَمَةِ وَالطَّاءِ الْمُهْمَلَةِ: الْحَبْلُ.

1013. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

“Бир киши Каҳф сурасини ўқир эди. Ҳузурида арқонга боғланган оти турар эди. Бир булут ўраб, отига яқинлашган эди, оти ҳуркиб кетди. Тонг отганда бу киши Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига келиб, бўлиб ўтган воқеъа ҳақида зикр қилганида, У зот: «У сакинадир, Қуръон учун тушган*», дедилар.

Муттафақун алайҳ.

10 - بَابُ اسْتِحْبَابِ الإبْتِدَاءِ بِاليَمِينِ فِي اللِّبَاسِ

10-боб

Кийим кийишни ўнгдан бошлашнинг маҳбублиги

هَذَا البَابُ قَدْ تَقَدَّمَ مَقْصُودُهُ، وَذَكَرْنَا الأَحَادِيثَ الصَّحِيحَةَ فِيهِ.

(انظر الباب: في استحباب تقديم اليمين في كل ما هو من باب التكريم)

Бу боб мақсад қилган нарса юқорида ўтди. Биз бу ҳақда саҳиҳ ҳадисларни зикр қилдик.

4 - كِتَابُ آدَابِ النَّومِ وَالاِضْطِجَاعِ

Ухлаш одоблари китоби

4-УХЛАШ ВА ЁНБОШЛАШ ҲАҚИДАГИ КИТОБ

827 - عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ نَامَ عَلَى شِقِّهِ الأَيْمَنِ، ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ؛ أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ، وَوَجَّهْتُ وَجْهِي إلَيْكَ، وَفَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ، وَأَلجَأْتُ ظَهْرِي إلَيْكَ؛ رَغْبَةً وَرَهْبَةً إلَيْكَ، لَا مَلْجَأَ وَلَا مَنْجَى مِنْكَ إلَّا إلَيْكَ، آمَنْتُ بِكتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ، وَنَبيِّكَ الَّذِي أَرْسَلْتَ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ بِهَذَا اللَّفْظِ فِي (كِتَابِ الأَدَبِ) مِنْ صَحِيحِهِ [6315].

827. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўринларига кирсалар, ўнг тарафларини босиб ётардилар. Кейин: «Аллоҳумма, асламту нафсии илайка ва важжаҳту важҳии илайка ва фаввадту амрии илайка ва алжа’ту зоҳрии илайка, роғбатан ва роҳбатан илайка, лаа малжа’а ва лаа манжа минка иллаа илайка. Ааманту бикитаабикаллазии анзалта ва бинабиййикаллазии арсалта», дердилар.

(Маъноси: Аллоҳим, нафсимни Сенга таслим этдим. Ва юзимни сенга қаратдим. Ишимни Сенга топширдим. Сенинг неъматингга рағбат қилиб, ғазабингдан қўрқиб, Сенга суяндим. Сендан бошқа қочадиганим ҳам, нажот топадиганим ҳам йўқ. Нозил қилган китобларингга ва юборган пайғамбарларингга иймон келтирдим.)

 Имом Бухорий мана шу лафз ила саҳиҳларининг одоб китобида ривоят қилдилар.

438 - وَعَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الْمُسْلِمُ إِذَا سُئِلَ فِي القَبْرِ يَشهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَأَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ فَذَلِكَ قَولُهُ تَعَالَى»: {يُثَبِّتُ اللهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الحَيَاةِ الدُّنيَا وَفِي الآخِرَةِ} مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 4699، م 2871].

438.  Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Мусулмон қабрида сўралганда, «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ ва Муҳаммад Аллоҳнинг Расулидир», деб гувоҳлик беради. Ана ўша У Зотнинг «Аллоҳ иймон келтирганларни дунё ҳаётида ҳам, охиратда ҳам собит сўз ила саботли этади»[1], деган сўзидир».

 Муттафақун алайҳ.

[1]  (Иброҳим сураси, 27-оят)

388 - وَعَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ فِي الأَنْصَارِ: «لَا يُحِبُّهُمْ إِلَّا مُؤمِنٌ، وَلَا يُبْغِضُهُمْ إِلَّا مُنَافِقٌ، مَنْ أَحَبَّهُمْ أَحَبَّهُ اللهُ، وَمَنْ أَبْغَضَهُمْ أَبْغَضَهُ اللهُ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 3783، م 75].

388. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ансорлар ҳақида шундай дедилар: «Уларни фақат мўмин одам яхши кўради. Уларни фақат мунофиқ кимса ёмон кўради. Ким уларни яхши кўрса, Аллоҳ ҳам уни яхши кўради. Ким уларни ёмон кўрса, Аллоҳ ҳам уни ёмон кўради».

 Муттафақун алайҳ.

 342 - وَعَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الخَالَةُ بِمَنْزِلَةِ الأُمِّ». رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ: وَقَالَ حَدِيثٌ صَحِيحٌ. [1904].

وَفِي البَابِ أَحَادِيثُ كَثِيرَةٌ فِي الصَّحِيحِ مَشْهُورَةٌ؛ مِنْهَا حَدِيثُ أَصْحَابِ الغَارِ، وَحَدِيثُ جُرَيْجٍ، وَقَدْ سَبَقَا [برقم 17، 266]، وَأَحَادِيثُ مَشْهُورَةٌ فِي الصَّحِيحِ حَذَفْتُهَا اخْتِصَاراً، وَمِنْ أَهَمِّهَا:

342. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Хола она ўрнидадир», деб айтдилар.

 Имом Термизий ривояти. Имом Термизий уни саҳиҳ ҳадис деганлар.

Бу бобга тегишли машҳур саҳиҳ ҳадислар жуда кўп. Улардан: Ғор соҳиблари ҳадиси ва юқорида ўтган Журайж ҳадисларидир. Лекин қисқароқ бўлиши учун келтириб ўтирмадик. Булардан энг муҳими кейинги 343-рақамли ҳадисдир.