328 - وَعَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ العَاصِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: أَقْبَلَ رَجُلٌ إِلَى نَبِيِّ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: أُبَايِعُكَ عَلَى الْهِجْرَةِ وَالجِهَادِ؛ أَبتَغِي الأَجْرَ مِنَ اللهِ تَعَالَى، قَالَ: «فَهَلْ مِنْ وَالِدَيْكَ أَحَدٌ حَيٌّ؟» قَالَ: نَعَمْ، بَلْ كِلاَهُمَا قَالَ: «فَتَبْتَغِي الأَجْرَ مِنَ اللهِ تَعَالَى؟» قَالَ: نَعَمْ. قَالَ: «فَارْجِعْ إِلَى وَالِدَيْكَ، فَأَحْسِنْ صُحْبتَهُمَا. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ، وَهَذَا لَفْظُ مُسْلِمٍ [م 2549/6].
وَفِي رِوَايَةٍ لَهُمَا: جَاءَ رَجُلٌ فَاسْتَأْذَنَهُ في الجِهَادِ فَقَالَ: «أَحَيٌّ والِدَاكَ»؟ قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: «فَفِيهِمَا فَجَاهِدْ». [خ 3004، م 2549].
- Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Сизга ҳижрат ва жиҳодга байъат қиламан», деди. У зот: «Ота-онангдан бирортаси тирикми?» дедилар. «Ҳа, иккиси ҳам», деди. «Аллоҳдан ажр умид қиласанми?» дедилар. «Ҳа», деди. «Унда ота-онангнинг ҳузурига қайтгин-да, уларга гўзал муомалада бўлгин», дедилар».
Муттафақун алайҳ.
Бу ҳадисдаги лафз имом Муслимникидир.
Икковларининг бошқа ривоятларида: «Бир киши келиб жиҳод учун изн сўради. У зот: “Ота онанг тирикми?” Дедилар. У киши: «Ҳа», деган эди. У зот: «Сен жидду жаҳд билан хизматларини адо эт», дедилар.
404 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، يَسْتَأْذِنُهُ فِي الْجِهَادِ فَقَالَ: «أَحَيٌّ وَالِدَاكَ؟» قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: «فَفِيهِمَا فَجَاهِدْ».
[خ 3004، م 2549، ت 1671، س 3103، د 2528، جه 2782].
- Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир одам Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан жиҳодга бориш учун изн сўраб келди. У зот: «Ота-онанг тирикми?» дедилар. «Ҳа», деди. «Унда улар (ҳаққини адо қилиш) йўлида жиҳод қилгин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
Изоҳ: «Жиҳод» сўзи луғатда «бор имкониятни сарф қилиш», «бор‑будини ишга солиш» деган маъноларни билдиради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Улар хусусида жиҳод қил», деганлари «Бор имкониятингни ота‑онангни рози қилишга қарат», деган маънони билдиради.