بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

85 – كِتَاب: الْأَيْمَانِ وَالنُّذُورِ

85. қасам ва назрлар китоби

1539/1 –بَاب: [الأيـمان والنذور]

 15391-БОБ. қасам ва назрлар боби

2088/6622 - عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَمُرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ سَمُرَةَ، لَا تَسْأَلِ الْإِمَارَةَ، فَإِنَّكَ إِنْ أُوتِيتَهَا عَنْ مَسْأَلَةٍ وُكِلْتَ إِلَيْهَا، وَإِنْ أُوتِيتَهَا مِنْ غَيْرِ مَسْأَلَةٍ أُعِنْتَ عَلَيْهَا، وَإِذَا حَلَفْتَ عَلَى يَمِينٍ، فَرَأَيْتَ غَيْرَهَا خَيْرًا مِنْهَا، فَكَفِّرْ عَنْ يَمِينِكَ وَأْتِ الَّذِي هُوَ خَيْرٌ».

.20886622. Абдурраҳмон ибн Самура розияллоҳу анҳу шундай сўзлаб берди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Эй Абдурраҳмон ибн Самура! Амирликни талаб қилмагин, чунки агар бу сенга талабинг билан берилса, ўзингга ташлаб қўйилади, талабингсиз берилса, унда сенга кўмак берилади. Бирор нарсага қасам ичиб, кейин бошқасини ундан яхшироқ деб билсанг, қасамингга каффорат бериб, яхшисини қилгин».

1538/5 – بَاب: يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ

1538 4-БОБ.

«У зот киши билан унинг қалби орасини тўсиб турур»

2087/6617 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: كَثِيرًا مِمَّا كَانَ النَّبِيُّ r يَحْلِفُ: «لَا وَمُقَلِّبِ الْقُلُوبِ».

.20876617. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кўпинча: «Қалбларни ўгирувчи Зотга қасамки», деб қасам ичар эдилар».

1537/4 – بَاب: الْمَعْصُومُ مَنْ عَصَمَ اللهُ

1537.4-БОБ.

ҳақиқий маъсум Аллоҳ исмат* берган кишидир

2086/6611 - عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ r قَالَ: «مَا اسْتُخْلِفَ خَلِيفَةٌ إِلَّا لَهُ بِطَانَتَانِ: بِطَانَةٌ تَأْمُرُهُ بِالْخَيْرِ وَتَحُضُّهُ عَلَيْهِ، وَبِطَانَةٌ تَأْمُرُهُ بِالشَّرِّ وَتَحُضُّهُ عَلَيْهِ، وَالْمَعْصُومُ مَنْ عَصَمَ اللهُ».

.20866611. Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Бирор киши халифа этиб тайинланса, унинг икки хил хос кишилари бўлади: яхшиликка буюриб, унга ундаб турадиган хос кишилар ҳамда ёмонликка буюриб, унга ундаб турадиган хос кишилар. Ҳақиқий маъсум эса Аллоҳ исмат берган кишидир».

1536/3- بَاب: إِلْقَاءِ العَبْدِ النَّذْرَ إِلَى الْقَدَرِ

1536.3-БОБ.

Назрнинг бандани тақдирга улоқтириши ҳақида

2085/6609 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ r قَالَ: «لَا يَأْتِي ابْنَ آدَمَ النَّذْرُ بِشَيْءٍ لَمْ يَكُنْ قَدْ قَدَّرْتُهُ، وَلَكِنْ يُلْقِيهِ الْقَدَرُ وَقَدْ قَدَّرْتُهُ لَهُ، أَسْتَخْرِجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ».

.20856609. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Назр Одам боласига Мен тақдир қилмаган бирон нарсани олиб келмайди, балки тақдир шунга олиб боради. Ҳолбуки, ўша(назр)ни ҳам унга Ўзим тақдир қилган бўламан. Мен у билан бахилдан (бирон нарса) чиқариб оламан, холос».

1535/2 – بَاب: (وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا) [الأحزاب: 38]

1535.4-БОБ.

«Аллоҳнинг амри белгиланган қадар бўлмишдир»

2084/6604 - عَنْ حُذَيْفَةَ t قَالَ: لَقَدْ خَطَبَنَا النَّبِيُّ r خُطْبَةً، مَا تَرَكَ فِيهَا شَيْئًا إِلَى قِيَامِ السَّاعَةِ إِلَّا ذَكَرَهُ، عَلِمَهُ مَنْ عَلِمَهُ وَجَهِلَهُ مَنْ جَهِلَهُ، إِنْ كُنْتُ لَأَرَى الشَّيْءَ قَدْ نَسِيتُ، فَأَعْرِفُ مَا يَعْرِفُ الرَّجُلُ إِذَا غَابَ عَنْهُ فَرَآهُ فَعَرَفَهُ.

.20846604. Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга бир хутба қилиб, унда қиёмат қоимгача бўладиган нарсаларнинг бирортасини қолдирмай зикр қилдилар. Буни билган билди, билмаган билмай қолаверди. Йўқлигида (танийдиган одамини унутиб,) сўнг кўриб қолганда уни таниган кишидек, мен ҳам унутган нарсамни кўрсам, танийман».

Изоҳ: Ҳузайфа розияллоҳу анҳу айтмоқчики, «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтиб берган, келажакда бўладиган фитналарни ҳозир сизларга санаб бера олмасам ҳам, ўша ҳодиса юз берса, у зот айтган иш эканини дарҳол биламан, танийман».

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحْيمِ

84 -  كِتابُ الْقَدَرِ

 Қадар китоби

1534/1 – بَاب: جَفَّ الْقَلَمُ عَلَى عِلْمِ اللهِ

1534.1-боб.

қалам Аллоҳнинг илмига кўра қуриб бўлган.

2083/6596 - عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَيُعْرَفُ أَهْلُ الْجَنَّةِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ؟ قَالَ: «نَعَمْ». قَالَ: فَلِمَ يَعْمَلُ الْعَامِلُونَ؟ قَالَ: «كُلٌّ يَعْمَلُ لِمَا خُلِقَ لَهُ، أَوْ: لِمَا يُسِّرَ لَهُ».

.20836596. Имрон ибн Ҳусойн розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир киши: «Эй Аллоҳнинг Расули, жаннат аҳли (тақдири азалдаёқ) дўзах аҳлидан ажралиб, танилиб турадими?» деди. У зот: «Ҳа», дедилар. У: «Унда амал қилувчилар нега амал қилишади?» деди. У зот: «Ҳар ким нима учун яратилган бўлса [ёки унга нима муяссар қилинса], ўшани қилади», дедилар».

2082/6591 - عَنْ حَارِثَةَ بْنِ وَهْبٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم وَذَكَرَ الْحَوْضَ فَقَالَ: «كَمَا بَيْنَ الْمَدِينَةِ وَصَنْعَاءَ».

.20826591. Ҳориса ибн Ваҳб розияллоҳу анҳу айтади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳавзни зикр қила туриб, «Мадина билан Санъонинг оралиғича», деганларини эшитдим».

2081/6587 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ r قَالَ: «بَيْنَا أَنَا قَائِمٌ إِذَا زُمْرَةٌ، حَتَّى إِذَا عَرَفْتُهُمْ خَرَجَ رَجُلٌ مِنْ بَيْنِي وَبَيْنِهِمْ، فَقَالَ: هَلُمَّ، فَقُلْتُ: أَيْنَ؟ قَالَ: إِلَى النَّارِ وَاللهِ، قُلْتُ: وَمَا شَأْنُهُمْ؟ قَالَ: إِنَّهُمُ ارْتَدُّوا بَعْدَكَ عَلَى أَدْبَارِهِمُ الْقَهْقَرَى. ثُمَّ إِذَا زُمْرَةٌ، حَتَّى إِذَا عَرَفْتُهُمْ خَرَجَ رَجُلٌ مِنْ بَيْنِي وَبَيْنِهِمْ فَقَالَ: هَلُمَّ. قُلْتُ: أَيْنَ؟ قَالَ: إِلَى النَّارِ وَاللهِ، قُلْتُ: مَا شَأْنُهُمْ؟ قَالَ: إِنَّهُمُ ارْتَدُّوا بَعْدَكَ عَلَى أَدْبَارِهِمُ الْقَهْقَرَى، فَلَا أُرَاهُ يَخْلُصُ مِنْهُمْ إِلَّا مِثْلُ هَمَلِ النَّعَمِ».

.20816587. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «(Ҳавзимнинг ёнида) турган эдим, қарасам, бир гуруҳ кўринди. Уларни танидим, шунда уларнинг орасидан бир киши чиқиб, «Юринглар», деди. «Қаерга?» дедим. «Аллоҳга қасамки, дўзахга», деди. «Уларга нима бўлди?» дедим. «Улар сендан кейин ортларига тисарилганча қайтиб кетишган», деди. Кейин қарасам, яна бир гуруҳ. Мен уларни танидим. Шунда бир киши уларнинг орасидан чиқиб, «Юринглар», деди. «Қаерга?» дедим. «Аллоҳга қасамки, дўзахга», деди. «Уларга нима бўлди?» дедим. «Улар сендан кейин ортларига тисарилганча қайтиб кетишган», деди. Уларнинг орасида фақат қаровсиз қолган туяларчаси нажот топади».*

* Одатда туялар деярли қаровсиз қолдирилмайди. Бу ҳол мазкур гуруҳдагиларнинг жуда озчилиги дўзахдан нажот топишига ўхшатилган.

2080/6580 - عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ: إنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِنَّ قَدْرَ حَوْضِي كَمَا بَيْنَ أَيْلَةَ وَصَنْعَاءَ مِنَ الْيَمَنِ، وَإِنَّ فِيهِ مِنَ الْأَبَارِيقِ كَعَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ».

.20806580. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу сўзлаб берди:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Менинг Ҳавзим Айла* билан Ямандаги Санъо оралиғичадир. Унда осмон юлдузлари ададича кўзачалар бор», дедилар».

* Айла – Қизил денгиз соҳилида жойлашган, қадимий Шом таркибига кирувчи шаҳар. Ҳозирда Урдун қироллигининг жанубидаги Ақоба шаҳри.

2079/6577 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «أَمَامَكُمْ حَوْضٌ كَمَا بَيْنَ جَرْبَاءَ وَأَذْرُحَ».

.20796577. Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Олдингизда Жарбо ва Азруҳ оралиғича Ҳавз бўлади», дедилар».

* Жарбо ва Азруҳ – қадимги Шом ўлкасидаги икки шаҳар. Уларнинг ораси уч кунлик йўл бўлган.