1125 - وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: رَمَقْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ شَهْراً وَكَانَ يَقْرَأُ فِي الرَّكْعَتَيْنِ قَبْلَ الْفَجْرِ: {قُلْ يَا أَيُّهَا الكَافِرُونَ} وَ{قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ}. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: حَدِيثٌ حَسَنٌ [417].
- Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бир ой мобайнида бомдод (фарзидан олдинги суннат намознинг) икки ракатида «Қул йаа аййуҳалкаафируун» билан «Қул ҳуваллооҳу аҳад»ни ўқиганларини кўрдим».
Имом Термизий ривоят қилиб, ҳасан, дедилар.
1124 - وَعَنْ أَبِي هُرَيرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَرَأَ فِي رَكْعَتَيِ الْفَجْرِ: {قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ} وَ{قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ}. رَوَاهُ مُسْلِمٌ [726].
- Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдоднинг икки ракъатида «Қул йаа аййуҳалкаафируун» билан «Қул ҳуваллооҳу аҳад»ни ўқирдилар».[1]
Имом Муслим ривояти.
[1] Кафирун ва Ихлос суралари
1123 - وَعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقْرَأُ فِي رَكْعَتَي الْفَجْرِ فِي الأُولَى مِنْهُمَا: {قُولُوا آمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا} الآيَةُ الَّتِي فِي «البَقَرَةِ»، وَفِي الآخِرَةِ مِنْهُمَا: {آمَنَّا بِاللهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ}.
وَفِي رِوَايَةٍ: فِي الآخِرَةِ الَّتِي فِي «آلِ عِمْرَانَ»: {تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ}. رَوَاهُمَا مُسْلِمٌ [727/99، 100].
- Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдоддаги икки ракъатнинг биринчисида Бақарадаги «Қуулуу ааманнаа биллааҳи ва маа унзила илайнаа» оятини, кейингисида «Ааманнаа биллааҳи вашҳад бианнаа муслимуун»ни ўқирдилар».[1]
Бошқа ривоятда эса «Иккинчи ракатида «Оли Имрон» сурасидаги «таъолав ила калиматин сава`ин байнана ва байнакум» (64‑оят)ни ўқирдилар» бўлиб келган.
Бу икковини имом Муслим ривоят қилдилар.
[1] Бақара сураси, 136‑оят ҳамда Оли Имрон сураси, 52‑оят.
1122 - وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ مَثْنَى مَثْنَى، وَيُوتِرُ بِرَكْعَةٍ مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ، وَيُصَلِّي الرَّكْعَتَينِ قَبْلَ صَلَاةِ الغَدَاةِ وَكَأَنَّ الأَذَانَ بأُذُنَيْهِ. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 995، م 749/157].
- Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тунда намозни икки ракъат-икки ракъатдан ўқир ва туннинг охирида бир ракъат билан витр (тоқ) қилар эдилар. Бомдод намозидан олдинги икки ракъатни эса худди қулоқларига иқома (айтилаётгандек тез) ўқир эдилар», деди».
1121 - وَعَنْ حَفْصَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ للصُّبْحِ وَبَدَا الصُّبْحُ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَينِ. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 618، م 723].
وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ إِذَا طَلَعَ الفَجْرُ لَا يُصَلِّي إِلَّا رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ [723/88].
- Ҳафса розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг одатлари муаззин бомдод намозига азон айтса ва субҳу содиқ бўлса, енгилгина қилиб икки ракат бомдод намозини(нг суннатини) ўқиб олардилар”.
Муттафақун алайҳ.
Имом Муслимнинг ривоятларида «Қачон субҳу содиқ бўлса, енгил қилиб фақатгина бомдод намозини(нг икки ракат суннатини) ўқиб олардилар».
18 - بَابُ تَخْفِيفِ رَكْعَتَيِ الفَجْرِ، وَبَيَانِ مَا يَقْرَأُ فِيهِمَا، وَبَيَانِ وَقْتِهِمَا
18-боб
Бомдоднинг икки ракат суннатини енгил ўқиш ва унда ўқиладиган нарсалар ҳамда унинг қайси вақтда ўқилиши баёни
1120 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ كَانَ يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ بَيْنَ النِّدَاءِ وَالإِقَامَةِ مِنْ صَلاَةِ الصُّبْحِ. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 619، م 724/91].
وَفِي رِوَايَةٍ لَهُمَا: يُصَلِّي رَكْعَتَي الفَجْرِ، فَيُخَفِّفُهُمَا حَتَّى أَقُولَ: هَلْ قَرَأَ فِيهِمَا بِأُمِّ القُرْآنِ؟! [خ 1171، م 724/92]
وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: كَانَ يُصَلِّي رَكْعَتَي الفَجْرِ إِذَا سَمِعَ الأَذَانَ وَيُخَفِّفُهُمَا.
وَفِي رِوَايَةٍ: إِذَا طَلَعَ الفَجْرُ. [724]
- Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдод намозининг азони билан иқомати орасида икки ракат енгил намоз ўқир эдилар».
Муттафақун алайҳ.
Икковларининг бошқа ривоятида: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдод намозининг икки ракат суннатини шу қадар енгил ўқирдиларки, ҳаттоки: «У зот Фотиҳа сурасини ўқидилармикан?» деб ўйлаб қолардим».
Имом Муслимнинг ривоятида: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам агар азон эшитсалар, бомдод намозининг суннатини ўқиб, уни енгил қилардилар», дейилган.
Яна бошқа ривоятда «Қачон тонг кирса» бўлиб келган.
1119 - وَعَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ بِلَالِ بْنِ رَبَاحٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ - مُؤَذِّنِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ -: أَنَّهُ أَتَى رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ لِيُؤْذِنَهُ بِصَلَاةِ الغَدَاةِ، فَشَغَلَتْ عَائِشَةُ بِلَالًا بِأَمْرٍ سَأَلَتْهُ عَنْهُ، حَتَّى أَصْبَحَ جِدّاً، فَقَامَ بِلَالٌ فَآذَنَهُ بِالصَّلَاةِ، وَتَابَعَ أَذَانَهُ، فَلَمْ يَخْرُجْ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ، فَلَمَّا خَرَجَ صَلَّى بِالنَّاسِ، فَأَخْبَرَهُ أَنَّ عَائِشَةَ شَغَلَتْهُ بِأَمْرٍ سَأَلَتْهُ عَنْهُ حَتَّى أَصْبَحَ جِدّاً، وَأَنَّهُ أَبْطَأَ عَلَيهِ بِالْخُرُوجِ، فَقَالَ - يَعْنِي النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: «إِنِّي كُنْتُ رَكَعْتُ رَكْعَتَي الفَجْرِ» فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ؛ إِنَّك أَصْبَحْتَ جِدّاً!! فَقَالَ: «لَوْ أَصْبَحْتُ أَكْثَرَ مِمَّا أَصْبَحْتُ لَرَكَعْتُهُمَا، وَأَحْسَنْتُهُمَا، وَأَجْمَلْتُهُمَا». رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ بِإِسْنَادٍ حَسَنٍ [1257].
- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муаззинлари Абу Абдуллоҳ Билол ибн Рабоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни бомдод намозига чақириш учун у зотнинг ҳузурларига келган эдим, Оиша мендан бир иш ҳақида сўради. Мен шунга машғул бўлиб қолган эдим, кун жуда ёришиб, тонг отиб қолай деди. Шунда мен туриб, у зотни намозга чақирдим. Сўнг яна такрор чақирдим, лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам чиқмадилар. Ниҳоят, у зот чиқиб, одамларга намоз ўқиб берганларидан кейин Оиша бир иш ҳақида сўраб, мени машғул қилиб қўйганини айтдим. Сўнг кун ёришиб кетса ҳам чиқавермаганларининг сабабини сўраган эдим, у зот: «Бомдоднинг икки ракъат (суннат)ини ўқиётган эдим», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, кун жуда ёришиб кетди-ку?» деган эдим, у зот: «Бундан кўпроқ ёришиб кетса ҳам, бу икки ракъатни мукаммал ва гўзалроқ адо этардим», дедилар».
Абу Довуд ҳасан иснод билан ривоят қилдилар.
1118 – وَعَنْهَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «رَكْعَتَا الفَجْرِ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا». رَوَاهُ مُسْلِمٌ [725].
وَفِي رِوَايَةٍ لَهُمَا: أَحَبُّ إِليَّ مِنَ الدُّنْيَا جَمِيعاً» [م 725/97].
- Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Бомдоднинг икки ракъати дунё ва ундаги нарсалардан яхшидир», дедилар».
Имом Муслим ривоятлари.
Имом Муслимнинг бошқа ривоятида:
«Бу иккиси мен учун бутун дунёдан маҳбуброқ», деганлар.
1117 - وَعَنْهَا قَالَتْ: لَمْ يَكُنِ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى شَيْءٍ مِنَ النَّوَافِلِ أَشَدَّ تَعَاهُداً مِنْهُ عَلَى رَكْعَتَي الفَجْرِ. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 1169، م 724/94].
- Яна у кишидан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам нафллардан ҳеч бирига бомдоднинг икки ракъат суннатига доимий эътиборли бўлганлари каби қаттиқ эътибор бермас эдилар».
Муттафақун алайҳ.
17 - بَابُ تَأْكِيدِ رَكْعَتَيْ سُنَّةِ الصُّبْحِ
17-боб
Бомдод намозининг икки ракат суннати таъкидланган суннат экани ҳақида
1116 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ كَانَ لَا يَدَعُ أَرْبَعاً قَبْلَ الظُّهْرِ، وَرَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الغَدَاةِ. رَوَاهُ البُخَارِيُّ [1182].
- Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам пешин (фарзи)дан олдин тўрт ракат ва бомдод (фарзи)дан олдинги икки ракат суннатни тарк қилмасдилар».
Имом Бухорий ривояти.