Чап қўлингиз билан еманглар, чунки шайтон чап қўли билан ейди.
Ибн Можа ривояти.
* لاَ تَأْكُلُوا بِالشِّمَالِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِالشِّمَالِ .
(رواه ابن ماجه)
«Ла илаҳа иллаллоҳ» калимасидан бирор амал (афзалликда) ўзиб кета олмайди ҳамда у калима бирор гуноҳни ҳам қолдирмайди.
Ибн Можа ривояти.
* لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، لاَ يَسْبِقُهَا عَمَلٌ، وَلاَ تَتْرُكُ ذَنْبًا.
(رواه ابن ماجه)
Кимнинг омонатдорлиги бўлмаса, унинг имони йўқдир. Кимнинг аҳди бўлмаса, унинг дини ҳам йўқдир.
Ибн Ҳиббон ривояти.
* لاَ ايْمَانَ لِمَنْ لاَ أَمَانَةَ لَهُ ولاَ دِيْنَ لِمَنْ لاَ عَهْدَ لَهُ.
(رواه ابن حبان)
Мен ҳеч ҳам суяниб олиб овқатланмайман.
Бухорий ривояти.
* لاَ آكُلُ وَأَنَا مُتَّكِىءٌ.
(رواه البخاري)
Бир-бирингизга ғазаб қилманг, ҳасад этманг, душманчилик қилманг. Эй Аллоҳнинг бандалари, биродар бўлинглар. Мусулмон кишига биродаридан уч кундан ортиқ аразлашиб юриши ҳалол эмас.
Анас (розияллоҳу анҳу)дан қилинган ривоят.
* لاَ تَبَاغَضُوا، وَلاَ تَحَاسَدُوا، وَلاَ تَدَابَرُوا، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا، وَلاَ يَحِلُّ لِمسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ.
(عن أنس)
Қабрлар устида ўтирманглар ҳамда уларга қараб намоз ҳам ўқиманглар.
Муслим ривояти.
* لاَ تَجْلِسُوا عَلَى الْقُبُورِ وَلاَ تُصلُّوا إِلَيْهَا.
(رواه مسلم)
Ихтилоф қилманглар, чунки сизлардан олдингилар ихтилоф қилиб, оқибатда ҳалок бўлишди.
Ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу)дан қилинган ривоят.
* لاَ تَخْتَلِفُوا فَإِنَّ مَنْ قَبْلَكُمْ اخْتَلَفُوا فَهَلَكُوا.
(عن ابن مسعود)
Ит ва сурат бор уйга (раҳмат) фаришталари кирмайди.
Бухорий ва Муслим ривояти.
* لاَ تَدْخُلُ الْمَلائِكَةُ بَيْتًا فِيْهِ كَلْبٌ ولا صُورَةٌ.
(رواه الشيخان)
Уловлар фақат учта масжидга эгарлаб шайланади: Масжидул Ҳаром, Масжидул Ақсо ва мана бу (Набавий) масжидимга.
Бухорий ривояти.
* وَلا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلاَّ إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ: الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَسْجِدِ الأَقْصَى، وَمَسْجِدِي هَذَا.
(رواه البخاري)
(Рўза) ифторда оғиз очишни тезлатган кимсалар яхшилик узрадирлар.
Жамоат ривояти.
* لاَ يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا عَجَّلُوا الْفِطْرِ.
(رواه الجماعة)
Тонгдан олдин рўзасини дилига тугмаган, яъни оғзини беркитмаган кишининг рўзаси йўқдир.
Жамоат ривояти.
* لا صِيَامَ لِمَنْ لَمْ يُبَيِّتِ الصِّيَامَ قَبلَ الفجر.
(رواه الجماعة)
Вафот этган кишиларингизнинг фақат яхшиликларини сўзланг.
Насоий ривояти.
* لاَ تَذْكُرُوا هَلْكاكمْ إِلاَّ بِخَيْرِ.
(رواه النسائي)
Бир киши амал қилиб юрган нарсанинг охири нима билан якунлашишини кўрмагунингизча баҳо беришга шошманг.
Табароний ривояти.
* لاَ تَعْجَبُوا بِعَمَلِ عَامِلٍ حتى تنظُرُوا بِمَ يُخْتتَمُ لَهُ.
(رواه الطبراني)
Ғазаб қилмагин, сенга жаннат бўлади.
Абу Дардо (розияллоҳу анҳу)дан. Табароний ривояти.
* لاَ تَغْضَبْ وَلَكَ الجَنَّة.
(رواه الطبراني عن أبي الدرداء)
Тушни фақат олим ва насиҳатгўй кишиларгагина айтинг.
Термизий ривояти.
* لاَ تقصَّ الرُّؤْيا إلا عَلى عَالِمٍ أَوْ ناصِحٍ.
(رواه الترمذي)
Беморларингизни овқат ва ичимликка мажбурламанг, чунки Аллоҳ Ўзи уларни овқатлантириб, ичимлик билан сийлайди.
Уқба ибн Омир (розияллоҳу анҳу)дан. Ҳоким ривояти.
* لا تُكْرِهوا مرضاكمْ عَلَى الطَّعَامِ وَالشَّرَابِ، فَإِنَّ اللهَ يُطْعِمُهُمْ وَيَسْقِيهِمْ.
(رواه الحاكم عن عقبة بن عامر)
Қизларингизни мажбурлаб (турмушга) чиқарманглар. Чунки улар муниса ва қимматбаҳодирлар.
Уқба ибн Омир (розияллоҳу анҳу)дан қилинган ривоят.
* لا تَكْرَهُوا الْبَنَاتِ، فَإِنَّهُنَّ الْمُؤْنِسَاتُ الغَالِيَات.
(عن عقبة بن عامر)
Биродаринг билан тортишма, уни озор берадиган нарса билан мазах қилма ҳамда устидан чиқа олмасанг, ваъда берма.
Термизий ривояти.
* لاَ تُمَارِ أَخَاكَ، وَلاَ تُمَازِحْهُ وَلاَ تَعِدْهُ مَوْعِدَةً فَتُخْلِفَهُ.
(رواه الترمذي)
Оталарингиздан юз ўгирманг. Ким отасидан (тан олмасдан) юз ўгирса, у куфрдир.
Бухорий ривояти.
* لاَ تَرْغَبُوا عَنْ آبَائِكُمْ فَمَنْ رَغِبَ عَنْ أَبِيهِ فَهُوَ كُفْر.
(رواه البخاري)
Аёл киши эри ёки маҳрами бўлмаса, икки кунлик юриб бориладиган жойга сафар қилмасин.
Бухорий ривояти.
* لاَ تُسَافِرِ امْرَأَةٌ مَسِيرَةَ يَوْمَيْنِ لَيْسَ مَعَهَا زَوْجُهَا أَوْ ذُو مَحْرَمٍ .
(رواه البخاري)
Раҳмат, яъни қалби мулойимлик фақат бадбахт кишидан тортиб олинади.
Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан. Ибн Ҳиббон ривояти.
* لاَ تُنْزَعُ الرَّحْمَة إلاَّ مِنْ شَقِىٍّ.
(رواه ابن حبان عن أبي هريرة)
«Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ» калимаси тўқсон тўққизта дардга даводир, унинг энг енгили ғамдир.
Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан. Ибн Абу Дунё ривояти.
* لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ، دَوَاءٌ مِنْ تِسْعَةٍ وَتِسْعِيْنَ دَاءً، أَيْسرُهَا الْهَمُّ.
(رواه ابن ابي الدنيا عن أبي هريرة)
Мусулмон кишини ваҳимага солиб қўрқитманг, чунки мусулмон кишини қўрқитиш улкан зулмдир.
Табароний ривояти.
* لا تُرَوّعُوا الْمُسلِمَ فَإِنَّ رَوْعَةَ الْمُسْلِمِ ظُلْمُ عظِيم.
(رواه الطبراني)
Шамолни сўкманглар, чунки у Аллоҳ тамонидан эсувчи шабадаларки, гоҳида раҳмат, гоҳида азоб олиб келади. Лекин сизлар Аллоҳдан шамолнинг яхшисини сўраб, унинг ёмонидан Аллоҳдан паноҳ тиланглар.
Аҳмад ривояти.
* لاَ تَسُبُّوا الرِّيحَ، فَإِنَّهَا مِنْ رَوحِ اللهِ تَأْتِى بِالرَّحْمَةِ وَالْعَذَابِ، وَلَكِنْ سَلُوا اللهَ خَيْرَهَا، وَتَعَوَّذُوا بِهِ مِنْ شَرِّهَا .
(رواه أحمد)
Ким абадий рўза тутса, демак, у рўза тутмабди. Бошқа ривоятда: «Оғзи очиқ бўлмасдан рўза тутса, демак, рўзаси йўқ», дейилган.
Бухорий ва Муслим ривояти.
* لاَ صَامَ مَنْ صَامَ الأَبَدَ (وَفِى رِواية لاَ صَامَ وَلاَ أَفْطَرَ).
(متفق عليه)
Яҳудий ва насоролар саломи каби саломлашманглар. Чунки уларнинг саломи кафт ва қош(ни чимириш) билан бўлади.
Жобир (розияллоҳу анҳу)дан. Байҳақий ривояти.
* لاَ تسلِّمُوا تَسْلِيمَ الْيَهُودِ وَالنَّصَارَى، فَإِنَّ تَسْلِيمَهُمْ بِالكفوف وَالْحَواجِبِ.
(رواه البيهقي عن جابر)
Дўстинг фақат мўмин бўлсин, овқатингни фақат тақводор есин.
Абу Довуд ривояти.
* لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا وَلاَ يَأْكُلْ طَعَامَكَ إِلاَّ تَقِيٌّ.
(رواه أَبو داود)
Бир киши билан дўст бўлмагинки, у сенинг фазилатингни худди сен унинг фазилатини билганинг каби билмаса.
Абу Нуайм ривояти.
* لاَ تَصْحَبَنَّ أَحَدًا لاَ يَرَى لَكَ مِنَ الفَضْلِ كَمثَلِ مَا تَرَى لَهُ.
(رواه أبو نعيم)
Хизматкорларингизни идишни синдиргани учун урманглар, чунки идишнинг ҳам одамларнинг ажаллари каби ажали бордир.
Абу Нуайм ривояти.
* لا تَضْرِبُوا إِمَاءَكمْ عَلَى كسرِ إنَائِكُمْ، فَإِنَّ لَهَا أَجَلاً كآجالِ النَّاسِ.
(رواه أبو نعيم)
Аёлларни фақат (фоҳиша) гумонидангина талоқ қилинглар. Аллоҳ кўп никоҳланиб, кўп талоқ қилувчини, яъни худди овқат каби таъм билиш учунгина никоҳланувчиларни яхши кўрмайди.
Табароний ривояти.
* لا تطلِّقوا النِّسَاءَ إِلاَّ مِنْ رِيبَةٍ، فَإِنَّ اللهَ لاَ يُحِبُّ الذَّوَّاقِينَ والذَّوَّاقَات.
(رواه الطبراني)
Биродаринг балога учраганида хурсандлигингни зоҳир қилма, агар шундай қилсанг, Аллоҳ унга раҳм этиб, сени балога гирифтор қилиб қўяди.
Термизий ривояти.
* لاَ تُظْهِرِ الشَّمَاتَةَ لأَِخِيكَ فَيَرْحَمَهُ اللهُ وَيَبْتَلِيكَ.
(رواه الترمذي)
Сизлардан бирортангиз ўлимни орзу қилмасин. Агар яхши кимса бўлса, шояд яхшилиги ортса, агар ёмон бўлса, шояд ёмонлигини тўхтатса.
Бухорий ривояти.
* لاَ يَتَمَنَّيَنَّ أَحَدُكُمُ الْمَوْتَ، إِمَّا: مُحْسِنًا فَلَعَلَّهُ يَزْدَاد، وَإِمَّا: مُسِيئًا فَلَعَلَّهُ يَسْتَعْتِبُ.
(رواه البخاري)
Сизлардан бирортангиз зарар етгани сабабли ўлимни орзу қилмасин, агар орзу қилишдан бошқа чораси қолмаган бўлса: «Аллоҳумма аҳйиний ма канатил ҳаяту хойрон лий ва таваффаний ма канатил вафату хойрон лий» (Ё Аллоҳ, мен учун ҳаёт хайрли бўлса, мени тирик қолдир. Мен учун вафот хайрли бўлса, менинг жонимни ол), деб айтсин.
Жамоат ривояти.
* لاَ يَتَمَنَّيَنَّ أَحَدُكُمُ الْمَوْتَ لِضُرٍّ نَزَلَ بِهِ، فَإِنْ كَانَ لاَ بُدَّ مُتَمَنِّيا، فَلْيَقلْ: اللَّهُمَّ أَحْيِنِى مَا كَانَتِ الْحَيَاةُ خَيْرًا لِى وَتَوَفّنِى مَا كَانَتِ الْوَفَاةُ خَيْرًا لِى.
(رواه الجماعة)
Бирор киши бошқа бир кишини ўтирган ўрнидан турғизиб, ўзи ўтириб олмасин. Лекин жой беринглар ва кенгайинглар.
Бухорий ва Муслим ривояти.
* لاَ يُقِيمُ الرَّجُلُ الرَّجُلَ مِنْ مَجْلِسِهِ، فَيَجْلِسَ فِيهِ. وَلَكِنْ تَفَسَّحُوا وَتَوَسَّعُوا.
(متفق عليه)
Ҳакам ғазаби келиб турганда икки киши орасида ҳаргиз қозилик қилмасин.
Бухорий ривояти.
* لاَ يَقْضِيَنَّ حَكَمٌ بَيْنَ اثْنَيْنِ وَهُوَ غَضْبَانُ.
(رواه البخاري)
Тадбир каби ақл йўқ. Ўзини тийишдек тақво йўқ. Ҳусни хулқ каби насаб йўқ.
Абу Зар (розияллоҳу анҳу)дан. Ибн Можа ривояти.
* لاَ عَقْلَ كَالتَّدْبِيرِ وَلاَ وَرَعَ كَالْكَفِّ وَلاَ حَسَبَ كَحُسْنِ الْخُلُقِ.
(رواه ابن ماجه عن أبي ذر)
Сизлардан бирортангизга мен (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам) боласидан, отасидан ва одамларнинг барчасидан маҳбуб бўлмагунимча имони комил бўлмайди.
Анас (розияллоҳу анҳу)дан. Бухорий ва Муслим ривояти.
* لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى أَكُونَ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِنْ وَلَدِهِ وَوَالِدِهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ.
(رواه الشيخان عن أنس)
Қавм ўзаро ўтиришганида омонат билан ўтиришсин (яъни ҳеч ким бировнинг сирини ошкора қилмасин).
Марвон (розияллоҳу анҳу)дан. Мухлис ривояти.
* لاَ يَتَجالَسْ قَوْمٌ إِلاَّ بِالأمَانَةِ.
(رواه المخلص عن مروان)
Бирор киши меҳмони учун қодир бўлмайдиган нарса билан меҳмон қиламан деб ўзини қийнамасин.
Байҳақий ривояти.
* لاَ يَتَكَلَّفَنَّ أَحَدٌ لِضَيْفِهِ ما لا يَقْدرُ عَلَيْهِ.
(رواه البيهقي)
Жаннатга фақат раҳмлиларгина киради.
Анас (розияллоҳу анҳу)дан. Байҳақий ривояти.
* لاَ يَدْخُلُ الْجَنَّة إِلاَّ رَحِيمٌ.
(رواه البيهقي عن أنس)
Сизлардан бирортангиз (ўлими яқинлашса) Аллоҳ таоло ҳақида яхши гумон қилган ҳолда вафот этсин.
Аҳмад ривояти.
* لاَ يَمُوتَنَّ أَحَدٌ مِنْكُمْ إِلاَّ وَهُوَ يُحْسِنُ الظَّنَّ بِالله تَعَالى.
(رواه أحمد)
Сизлардан бирортангиз ўзи учун яхши кўрган нарсани биродари учун яхши кўрмагунича (комил) мўмин бўла олмайди.
Бухорий ривояти.
* لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتى يُحبَّ لأَِخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ.
(رواه البخاري)
Мўмин киши бир тешикдан икки марта чақилмайди.
Бухорий ривояти.
* لاَ يُلْدَغُ الْمُؤْمِنُ مِنْ حُجْرٍ مَرَّتَيْنِ.
(رواه البخاري)
Сизлардан бирортангиз оқмасдан туриб қолган сувга пешоб қилмасин. Кейин у сувда ўзи ғусл қилади.
Бухорий ривояти.
* لاَ يَبُولَنَّ أَحَدُكُمْ فِي الْمَاءِ الدَّائِمِ الَّذِي لاَ يَجْرِي ثُمَّ يَغْتَسِلُ فِيهِ.
(رواه البخاري)
Фирибгар ва ёмон хусусиятли киши жаннатга кирмайди.
Термизий ривояти.
* لاَ يَدْخُلُ الْجَنَّة خَبٌّ وَلاَ سَيِّءُ الْمَلَكَة.
(رواه الترمذي)
Мўмин киши таҳқирловчи, лаънатловчи, фаҳш сўзларни айтувчи, ҳаёсиз бўлмайди.
Муслим ривояти.
* لَيْسَ الْمُؤْمِنُ بِطَعَّان وَلاَ لَعَّان وَلاَ فاحِشٍ وَلا بِذِىءٍ.
(رواه مسلم)
Аллоҳ таоло кийимини мутакаббирлик билан судраб юрувчи кимсага назар солмайди.
Жамоат ривояти.
* لاَ يَنْظُرُ اللهُ إلَى مَنْ جَرَّ ثَوْبَهُ خُيَلاَءَ.
(رواه الجماعة)