1322/34 – بَاب: لَا تُبَاشِرُ الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ فَتَنْعَتَهَا لِزَوْجِهَا

1322.34-БОБ.

Аёл киши аёл кишига тегиниб, кейин уни эрига таърифлаб бермайди

Изоҳ: «Тегиниш» деганда баданнинг баданга тегиши назарда тутилган. Бу ерда яқинлик қилиш мазмуни йўқ. Аёл киши кўришиш, даволаш ёки бошқа бир зарурат юзасидан бошқа бир аёлнинг баданини ушласа, бадани унинг баданига тегса, ўша аёл ҳақида эрига гапирмаслик буюрилган. Бу ҳол айрим аёлларда кузатилгани учун очиқ айтиб, бундан қайтарилмоқда. Бунга бошқа бир аёлнинг ҳусну жамолини мақташни ҳам қўшиш мумкин. Мазкур ишлар совчилик ўрнида, никоҳ учун ёки бошқа бирор тайинли мақсад юзасидан бўлса, жоиздир.

1821/5240 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ t قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ r: «لَا تُبَاشِرِ الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ، فَتَنْعَتَهَا لِزَوْجِهَا كَأَنَّهُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا».

5240. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бир аёл (бошқа) аёлга тегиниб, кейин эрига уни кўз олдига келтирадиган даражада таърифлаб бермасин», дедилар».

1096/19 – بَابُ: سُؤَالِ الْمُشْرِكِينَ أَنْ يُرِيَهُمُ النَّبِيُّ r
آيَةً، فَأَرَاهُمُ انْشِقَاقَ الْقَمَرِ

1096.19-БОБ.

Мушрикларнинг набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан мўъжиза сўрашгани, у зотнинг уларга Ойни иккига бўлиб кўрсатганлари ҳақида

1480/3636 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ t قَالَ: انْشَقَّ الْقَمَرُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ r شِقَّتَيْنِ، فَقَالَ النَّبِيُّ r: اشْهَدُوا.

.14803636. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида ой икки бўлакка бўлинди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Гувоҳ бўлинглар!» дедилар».

287/11 – بَاب: الْأَذَانِ قَبْلَ الْفَجْرِ

287.11-боб.

тонгДАН ОЛДИНги АЗОН ҲАҚИДА

376/621 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا يَـمْنَعَنَّ أَحَدَكُمْ، أَوْ أَحَدًا مِنْكُمْ، أَذَانُ بِلَالٍ مِنْ سَحُورِهِ، فَإِنَّهُ يُؤَذِّنُ - أَوْ يُنَادِي - بِلَيْلٍ، لِيَرْجِعَ قَائِمَكُمْ، وَلِيُنَبِّهَ نَائِمَكُمْ، وَلَيْسَ أَنْ يَقُولَ الْفَجْرُ، أَوِ الصُّبْحُ»، وَقَالَ بِأَصَابِعِهِ، وَرَفَعَهَا إِلَى فَوْقُ، وَطَأْطَأَ إِلَى أَسْفَلُ: حَتَّى يَقُولَ هَكَذَا، وَقَالَ زُهَيْرٌ بِسَبَّابَتَيْهِ، إِحْدَاهُمَا فَوْقَ الْأُخْرَى، ثُمَّ مَدَّهَا عَنْ يـَمِينِهِ وَشِـمَالِهِ.

376.621 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Билолнинг азони бирортангизни [ёки сизлардан бирортангизни] саҳарлигидан тўхтатмасин. Чунки у сизларнинг бедорингизни (дам олишга ёки саҳарлик қилишга) қайтариш ва ухлаётганингизни уйғотиш учун кечаси азон айтади [ёки нидо қилади], «Тонг отди» [ёки «Субҳ кирди»] дейиш учун эмас», дедилар ва бармоқлари билан уларни тепага кўтариб, пастга тушириб (субҳи содиқ билан субҳи козибнинг фарқига) ишора қилдилар».

Зуҳайр (ровийлардан бири) икки кўрсаткич бармоғи билан ишора қилиб, бирини иккинчисининг устига қўйди, сўнгра уларни ўнг ва чап томонларига чўзди.

 134/54- بَاب: إِذَا أُلْقِيَ عَلَى ظَهْرِ الْمُصَلِّي قَذَرٌ
 أَوْ جِيفَةٌ لَمْ تَفْسُدْ عَلَيْهِ صَلَاتُهُ

 134.54-БОБ.

НАМОЗХОНнинг устИГА АХЛАТ ЁКИ ЎЛИМТИК ТАШЛАНСА, бундан НАМОЗИ БУЗИЛМАЙДИ

176/240 - عَنْ عَبْدِ اللهِ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّي عِنْدَ الْبَيْتِ، وَأَبُو جَهْلٍ وَأَصْحَابٌ لَهُ جُلُوسٌ، إِذْ قَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: أَيُّكُمْ يَـجِيءُ بِسَلَا جَزُورِ بَنِي فُلَانٍ، فَيَضَعُهُ عَلَى ظَهْرِ مُحَمَّدٍ إِذَا سَجَدَ؟ فَانْبَعَثَ أَشْقَى الْقَوْمِ فَجَاءَ بِهِ، فَنَظَرَ حَتَّى إِذَا سَجَدَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، وَضَعَهُ عَلَى ظَهْرِهِ بَيْنَ كَتِفَيْهِ، وَأَنَا أَنْظُرُ لَا أُغَيِّرُ شَيْئًا، لَوْ كَانَ لِي مَنْعَةٌ، قَالَ: فَجَعَلُوا يَضْحَكُونَ وَيُحِيلُ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ، وَرَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم سَاجِدٌ لَا يَرْفَعُ رَأْسَهُ، حَتَّى جَاءَتْهُ فَاطِمَةُ، فَطَرَحَتْ عَنْ ظَهْرِهِ، فَرَفَعَ رَأْسَهُ ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ عَلَيْكَ بِقُرَيْشٍ» ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، فَشَقَّ عَلَيْهِمْ إِذْ دَعَا عَلَيْهِمْ، قَالَ: وَكَانُوا يُرَوْنَ أَنَّ الدَّعْوَةَ فِي ذَلِكَ الْبَلَدِ مُسْتَجَابَةٌ، ثُمَّ سَـمَّى: «اللَّهُمَّ عَلَيْكَ بِأَبِي جَهْلٍ، وَعَلَيْكَ بِعُتْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ، وَشَيْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ، وَالْوَلِيدِ بْنِ عُتْبَةَ، وَأُمَيَّةَ بْنِ خَلَفٍ، وَعُقْبَةَ بْنِ أَبِي مُعَيْطٍ». وَعَدَّ السَّابِعَ فَلَمْ يَحْفَظْهُ، قَالَ: فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَقَدْ رَأَيْتُ الَّذِينَ عَدَّ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم صَرْعَى فِي الْقَلِيبِ قَلِيبِ بَدْرٍ.

176.240 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу сўзлаб берди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Байтнинг олдида намоз ўқиётган эдилар. Абу Жаҳл ва унинг шериклари ўтиришган эди. Шу пайт улар бир-бирларига: «Қайси бирингиз фалончилар сўйган туянинг қоғоноғини* олиб келиб, сажда қилган пайтида Муҳаммаднинг устига ташлайди?» дейишди. Қавмнинг энг бадбахти шошиб туриб, уни олиб келди-да, қараб турди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сажда қилганларида, уни у зотнинг устиларига – икки кураклари ўртасига қўйди. Мен эса ҳеч нарсага аралаша олмай, қараб турардим. Қани энди менда ҳимоя кучи бўлса... Улар кулавериб, бир-бирларига суяниб қолишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса саждада эдилар. Бошларини кўтара олмасдилар. Ниҳоят, Фотима келиб, уни устиларидан олиб, отиб юборди. Шундагина у зот бошларини кўтардилар. Сўнгра уч марта: «Аллоҳим, Қурайшни Ўзингга солдим!» дедилар. Дуоибад қилганлари уларга оғир ботди. Улар бу шаҳарда дуо албатта мустажоб бўлади, деб билишарди. Сўнгра номма-ном айтдилар: «Аллоҳим, Абу Жаҳлни Ўзингга солдим! Утба ибн Рабиъани, Шайба ибн Рабиъани, Валид ибн Утбани, Умайя ибн Халафни, Уқба ибн Абу Муъайтни Ўзингга солдим!» – Еттинчисини ҳам санаганлар, аммо (Абдуллоҳ ибн Масъуд) уни эслаб қолмаган – «Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам санаган кишиларнинг ташландиқ қудуқда – Бадр қудуғида ўлиб ётганларини кўрганман».

* Қоғоноқ – урғочи ҳайвоннинг ҳомиласини ўраб турувчи шиллиқ парда.

96/16 – بَاب: لَا يُسْتَنْجَى بِرَوْثٍ

96.16-БОБ.

ТЕЗАК БИЛАН ИСТИНЖО ҚИЛИНМАЙДИ

125/156 – عَنْ عَبْدِ الله ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: أَتَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم الْغَائِطَ، فَأَمَرَنِي أَنْ آتِيَهُ بِثَلَاثَةِ أَحْجَارٍ، فَوَجَدْتُ حَجَرَيْنِ، وَالْتَمَسْتُ الثَّالِثَ فَلَمْ أَجِدْهُ، فَأَخَذْتُ رَوْثَةً فَأَتَيْتُهُ بِـهَا، فَأَخَذَ الْحَجَرَيْنِ وَأَلْقَى الرَّوْثَةَ وَقَالَ: «هَذَا رِكْسٌ».

125.156 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қазои ҳожат қиладиган жойга келиб, учта тош олиб келишимни буюрдилар. Мен иккита тош топдим ва учинчисини қидирган эдим, топа олмадим. Сўнг бир тезак топиб олиб, уларни у зотга келтирдим. Шунда у зот икки тошни олдилар, тезакни эса отиб юбордилар ва: «Бу чиқинди», дедилар».

48/9- بَاب: الْاِغْتِبَاطِ فِي الْعِلْمِ وَالْحِكْمَةِ

48.9-боб.

ИЛМУ ҲИКМАТГА ҲАВАС ҚИЛИШ ҲАҚИДА

66/73- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «لَا حَسَدَ إِلَّا فِي اثْنَتَيْنِ: رَجُلٌ آتَاهُ اللهُ مَالًا فَسُلِّطَ عَلَى هَلَكَتِهِ فِي الْحَقِّ، وَرَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الْحِكْمَةَ، فَهْوَ يَقْضِي بِـهَا وَيُعَلِّمُهَا».

66.73 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Икки кишидан бошқага ҳасад йўқ: Аллоҳ мол-дунё берган-у уни ҳақ йўлда сарф қилиб юборишга муваффақ қилинган кишига ҳамда Аллоҳ ҳикмат ато этган-у, у билан ҳукм қилиб, уни ўргатадиган кишига», дедилар».

21/20- بَاب: ظُلْمٌ دُونَ ظُلْمٍ

21.20 -БОБ.

ЗУЛМдан зулмнинг фарқи

30/32- عَنْ عَبْدِ اللهِ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ: (الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيـمَانَهُمْ بِظُلْمٍ) [الأنعام: 82]، قَالَ أَصْحَابُ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم: أَيُّنَا لَمْ يَظْلِمْ؟! فَأَنْزَلَ اللهُ: (إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ) [لقمان: 13].

30. 32 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Иймон келтирганлар ва иймонларига зулмни аралаштирмаганлар» ояти нозил бўлгач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари: «Қай биримиз зулм қилмабмиз?» дейишди. Шунда Аллоҳ: «Албатта, ширк катта зулмдир» оятини нозил қилди».

682 - وَعَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: «إنَّهَا سَتَكُونُ بَعْدِي أَثَرَةٌ وَأُمُورٌ تُنْكِرُونَهَا»، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ؛ كَيْفَ تَأْمُرُ مَنْ أَدْرَكَ مِنَّا ذَلِكَ؟ قَالَ: «تُؤَدُّونَ الحَقَّ الَّذِي عَلَيْكُمْ، وَتَسْأَلُونَ اللهَ الَّذِي لَكُمْ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 3603، م 1843].

682. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Яқинда мендан кейин (мулкка) эга чиқиб олишлар ва сизлар мункар деб биладиган ишлар бўлади», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, ўшани кўрганларимизга нимани буюрасиз?» дейишди. У зот: «Зиммангиздаги ҳақларни адо қиласиз, ўз ҳаққингизни эса Аллоҳдан сўрайсиз», дедилар».

 Муттафақун алайҳ.

72- بَابُ تَحْرِيمِ الكِبْرِ وَالإِعْجَابِ

72-боб

Кибр ва манмансирашнинг ҳаромлиги

قَالَ اللهُ تَعَالَى: {تِلْكَ الدَّارُ الآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوّاً فِي الأَرْضِ وَلَا فَسَاداً وَالعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ} [القصص - 83].

وَقَالَ تَعَالَى: {وَلَا تَمْشِ فِي الأَرْضِ مَرَحاً} [الإسراء -37].

وقال تَعَالَى: {وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الأَرْضِ مَرَحًا * إنَّ اللهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ} [لقمان - 18].

مَعْنَى «تُصَعِّرْ خَدَّكَ»: أيْ تُمِيلُهُ وتُعرِضُ عَنِ النَّاسِ تَكَبُّراً عَلَيْهِمْ. وَ«الْمَرَحُ»: التَّبَخْتُرُ.

وَقَالَ تَعَالَى: {إنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى فَبَغَى عَلَيْهِمْ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الكُنُوزِ مَا إنَّ مَفَاتِحَهُ لتَنُوءُ بِالعُصْبَةِ أُولِي القُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ، إنَّ اللهَ لَا يُحِبُّ الفَرِحِينَ} [القصص -76] ... إِلَى قَوْله تَعَالَى: ... {فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الأَرْضَ} الآيات [القصص -81].

Аллоҳ Таоло: «Биз ўша охират диёрини ер юзида зулму зўравонлик ва бузғунчилик қилишни истамайдиган кишилар учун қилурмиз. Оқибат тақво қилгувчи кишиларникидир» (Қасас сураси, 83-оят).

«Ер юзида кибр-ҳаво билан юрмагин» (Исро сураси, 37-оят).

«Одамлардан (мутакаббирлик билан) юзингни ўгирмагин ва ерда кибру ҳаво билан юрмагин. Чунки Аллоҳ барча кибр-ҳаволи, мақтанчоқ кимсаларни суймас» (Луқмон сураси, 18-оят).

«Албатта, Қорун ўзи Мусо қавмидан эди. Бас, у (қавмдошларига) кибру ҳаво қилди. Биз унга хазина-дафиналардан калитлари (ни кўтариб юришнинг ўзи) куч-қувват эгалари бўлган бир жамоатга ҳам оғирлик қиладиган нарсаларни ато этган эдик. Ўшанда қавмдошлари унга: «Ҳовлиқмагин. Чунки Аллоҳ ҳовлиқма кимсаларни суймас», деб айтган» (Қасас сураси, 76-81-оятлар).

624 - وَعَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا يَدْخُلُ الجَنَّةَ مَنْ كَانَ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ» فَقَالَ رَجُلٌ: إِنَّ الرَّجُلَ يُحِبُّ أَنْ يَكُونَ ثَوْبُهُ حَسَناً، وَنَعْلُهُ حَسَنَةً، قَالَ: «إِنَّ اللهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الجَمَالَ، الكِبْرُ: بَطَرُ الحَقِّ، وَغَمْطُ النَّاسِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ [91].

(بَطَرُ الحقِّ): دَفْعُهُ وَرَدُّهُ عَلَى قَائِلِهِ، وَ(غَمْطُ النَّاسِ): احْتِقَارُهُمْ.

624. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қалбида зарра мисқолича кибри бўлган одам жаннатга кирмайди», дедилар. Бир киши: «Одам кийим‑боши, оёқ кийими чиройли бўлишини истайди‑ку», деди. У зот: «Албатта, Аллоҳ гўзалдир, гўзалликни яхши кўради. Кибр эса ҳақни тан олмаслик ва одамларни камситишдир», дедилар».

 Имом Муслим ривояти.

 498 - وَعَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: نَامَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ عَلَى حَصِيرٍ، فَقَامَ وَقَدْ أَثَّرَ فِي جَنْبِهِ، قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللهِ؛ لَوِ اتَّخَذْنَا لَكَ وِطَاءً!! فَقَالَ: «مَالِي وَلِلدُّنْيَا؟ مَا أَنَا فِي الدُّنْيَا إِلَّا كَرَاكِبٍ اسْتَظَلَّ تَحْتَ شَجَرَةٍ، ثُمَّ رَاحَ وَتَرَكَهَا» رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ [2377].

498. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бўйра устида ухлар эдилар, турганларида ёнларига унинг изи тушиб қолибди. Шунда биз: «Эй Аллоҳнинг расули, сизга тўшак солиб берсак», дегандик, у зот: «Дунё билан менинг нима алоқам бор?! Дунёда мен худди дарахт остида бироз сояланиб, кейин у ерни ташлаб кетадиган йўловчига ўхшайман», дедилар».

 Имом Термизий ривоят қилиб, ҳасан, саҳиҳ ҳадис дедилар.