Забидий (2175)
1529/24 – بَاب: الْحَشْر
1529.24-БОБ.
Ҳашр ҳақида
2068/6522 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ t، عَنِ النَّبِيِّ r قَالَ: «يُحْشَرُ النَّاسُ عَلَى ثَلَاثِ طَرَائِقَ: رَاغِبِينَ رَاهِبِينَ، وَاثْنَانِ عَلَى بَعِيرٍ، وَثَلَاثَةٌ عَلَى بَعِيرٍ، وَأَرْبَعَةٌ عَلَى بَعِيرٍ، وَعَشَرَةٌ عَلَى بَعِيرٍ، وَتـَحْشُرُ بَقِيَّتَهُمُ النَّارُ، تَقِيلُ مَعَهُمْ حَيْثُ قَالُوا، وَتَبِيتُ مَعَهُمْ حَيْثُ بَاتُوا، وَتُصْبِحُ مَعَهُمْ حَيْثُ أَصْبَحُوا، وَتُمْسِي مَعَهُمْ حَيْثُ أَمْسَوْا».
.20686522. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Одамлар уч хил ҳашр қилинади: умид қилган, қўрққан ҳолларида; икки киши бир туяда, уч киши бир туяда, тўрт киши бир туяда, ўн киши бир туяда; қолганларини эса олов ҳашр қилади: улар қайлула қилган жойда улар билан қайлула қилади, улар тунаган жойда улар билан тунайди, улар тонг оттирган жойда улар билан тонг оттиради, улар кеч киритган жойда улар билан кеч киритади».
Изоҳ: Ҳадисда тасвирланган ҳолат қиёмат олдидан ёки унинг аввалида содир бўлади. Биринчи тоифа солиҳ мўминлар бўлиб, пешқадамлари умидвор ҳолда, қолганлари эса қўрққан ҳолда келади. Алоҳида фазлу илтифотга мушарраф бўлган мўминлар уловларда ҳашр қилинади. Фосиқ, кофирларни эса олов ҳайдаб келади. Бу оловнинг улардан бир зум ҳам ажрамай, таъқиб қилиши ўзига хос услубда баён этилмоқда.
2067/6521 - عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «يُحْشَرُ النَّاسُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى أَرْضٍ بَيْضَاءَ عَفْرَاءَ، كَقُرْصَةِ نَقِيٍّ». قَالَ سَهْلٌ أَوْ غَيْرُهُ: لَيْسَ فِيهَا مَعْلَمٌ لِأَحَدٍ.
.20676521. Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳу айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Қиёмат куни одамлар олийнав кулча каби қизғиш ерда ҳашр қилинадилар», деганларини эшитганман».
Саҳл ёки бошқа бири: «У ерда ҳеч ким учун белги бўлмайди», деган.*
* У жой теп-текис бўлиб, ҳеч ким учун бирон белги ёки мўлжал бўлмайди.
1528/23 – بَاب: يَقْبِضُ اللهُ الْأَرْضَ يَوْمَ القِيَامَةِ
1528.23-БОБ.
Аллоҳ ерни қабзага олади
2066/6520 - عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ النَّبِيُّصلى الله عليه وسلم: «تَكُونُ الْأَرْضُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ خُبْزَةً وَاحِدَةً، يَتَكَفَّؤُهَا الْجَبَّارُ بِيَدِهِ، كَمَا يَكْفَأُ أَحَدُكُمْ خُبْزَتَهُ فِي السَّفَرِ، نُزُلًا لِأَهْلِ الْجَنَّةِ». فَأَتَى رَجُلٌ مِنَ الْيَهُودِ فَقَالَ: بَارَكَ الرَّحْمَنُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ، أَلَا أُخْبِرُكَ بِنُزُلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؟ قَالَ: «بَلَى». قَالَ: تَكُونُ الْأَرْضُ خُبْزَةً وَاحِدَةً - كَمَا قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم - فَنَظَرَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِلَيْنَا ثُمَّ ضَحِكَ حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ، ثُمَّ قَالَ: أَلَا أُخْبِرُكَ بِإِدَامِهِمْ؟ قَالَ: إِدَامُهُمْ بَالَامٌ وَنُونٌ، قَالُوا: وَمَا هَذَا؟ قَالَ: ثَوْرٌ وَنُونٌ، يَأْكُلُ مِنْ زَائِدَةِ كَبِدِهِمَا سَبْعُونَ أَلْفًا.
.20666520. Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Қиёмат куни Ер битта зуваладек бўлиб, Жаббор жаннат аҳлига зиёфат ўлароқ уни худди бирингиз сафарда зувалани шапатилаб чўзгандек, Ўз қўли* билан айлантириб чўзади». Шу пайт яҳудийлардан бир киши келиб: «Раҳмон сенга барака берсин, эй Абул Қосим! Жаннат аҳлининг қиёмат кунидаги зиёфати ҳақида сенга хабар берайми?» деди. У зот: «Ҳа», дедилар. У Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек, «Ер худди битта зуваладек бўлиб...» деб айтиб берди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга қараб, кулиб қўйдилар, ҳатто тишлари кўриниб кетди. Кейин у: «Сенга уларнинг нонхурушлари ҳақида хабар берайинми? Нонхурушлари балом билан наҳанг бўлади», деди. «Буниси нима?» дейишди. У: «Ҳўкиз билан наҳанг. Шу икковининг жигар ортиғини етмиш минг киши ейди», деди».
1527/22 – بَاب: سَكَرَاتِ الْمَوْتِ
1527.22-БОБ.
Ўлим талвасаси ҳақида
2065/6511 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْأَعْرَابِ جُفَاةً، يَأْتُونَ النَّبِيَّ r فَيَسْأَلُونَهُ: مَتَى السَّاعَةُ، فَكَانَ يَنْظُرُ إِلَى أَصْغَرِهِمْ فَيَقُولُ: «إِنْ يَعِشْ هَذَا لَا يُدْرِكْهُ الْهَرَمُ حَتَّى تَقُومَ عَلَيْكُمْ سَاعَتُكُمْ». يَعْنِي: مَوْتَهُمْ.
.20656511. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Баъзи аъробийлар қўрс бўларди. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Қиёмат қачон?» деб сўрашарди. У зот уларнинг энг кичигига қараб, «Агар мана бу яшаса, унга қарилик етмай туриб, қиёматингиз қоим бўлади», дердилар».*
1526/21 – بَاب: «مَنْ أَحَبَّ لِقَاءَ اللهِ أَحَبَّ اللهُ لِقَاءَهُ»
1526.21-БОБ.
«Ким Аллоҳга йўлиқишни истаса, Аллоҳ ҳам унга йўлиқишни истайди»
2064/ 6507 - عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «مَنْ أَحَبَّ لِقَاءَ اللهِ أَحَبَّ اللهُ لِقَاءَهُ، وَمَنْ كَرِهَ لِقَاءَ اللهِ كَرِهَ اللهُ لِقَاءَهُ».
قَالَتْ عَائِشَةُ أَوْ بَعْضُ أَزْوَاجِهِ: إِنَّا لَنَكْرَهُ الْمَوْتَ! قَالَ: «لَيْسَ ذَاكَ، وَلَكِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا حَضَرَهُ الْمَوْتُ بُشِّرَ بِرِضْوَانِ اللهِ وَكَرَامَتِهِ، فَلَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَيْهِ مِمَّا أَمَامَهُ، فَأَحَبَّ لِقَاءَ اللهِ وَأَحَبَّ اللهُ لِقَاءَهُ، وَإِنَّ الْكَافِرَ إِذَا حُضِرَ بُشِّرَ بِعَذَابِ اللهِ وَعُقُوبَتِهِ، فَلَيْسَ شَيْءٌ أَكْرَهَ إِلَيْهِ مِمَّا أَمَامَهُ، كَرِهَ لِقَاءَ اللهِ وَكَرِهَ اللهُ لِقَاءَهُ».
.20646507. Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ким Аллоҳга йўлиқишни истаса, Аллоҳ ҳам унга йўлиқишни истайди. Ким Аллоҳга йўлиқишни истамаса, Аллоҳ ҳам унга йўлиқишни истамайди». Оиша [ёки у зотнинг завжаларидан бири]: «Ахир биз ўлимни ёқтирмаймиз‑ку», деди. У зот шундай дедилар: «Бу эмас. Мўминга ўлим ҳозир бўлса, унга Аллоҳнинг розилиги ва икромидан башорат берилади. Шунда унинг учун келгусидагидан ёқимлироқ нарса бўлмай қолади. Натижада у Аллоҳга йўлиқишни истаб қолади ва Аллоҳ ҳам унга йўлиқишни истайди. Кофир ўлим ҳолатига тушса, унга Аллоҳнинг азоби ва уқубатидан башорат берилади. Шунда унинг учун келгусидагидан ёқимсизроқ нарса бўлмай қолади. У Аллоҳга йўлиқишни истамайди, Аллоҳ ҳам унга йўлиқишни истамайди».
1525/20 – بَاب: التَّوَاضُعِ
1525.20-БОБ.
Тавозе ҳақида
2063/6502 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ r: «إِنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى قَالَ: مَنْ عَادَى لِي وَلِيًّا فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالْحَرْبِ، وَمَا تَقَرَّبَ إِلَيَّ عَبْدِي بِشَيْءٍ أَحَبَّ إِلَيَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ، وَمَا يَزَالُ عَبْدِي يَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ، فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ: كُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِي يَسْمَعُ بِهِ، وَبَصَرَهُ الَّذِي يُبْصِرُ بِهِ، وَيَدَهُ الَّتِي يَبْطُشُ بِهَا، وَرِجْلَهُ الَّتِي يَمْشِي بِهَا، وَإِنْ سَأَلَنِي لَأُعْطِيَنَّهُ، وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِي لَأُعِيذَنَّهُ، وَمَا تَرَدَّدْتُ عَنْ شَيْءٍ أَنَا فَاعِلُهُ تَرَدُّدِي عَنْ نَفْسِ الْمُؤْمِنِ، يَكْرَهُ الْمَوْتَ وَأَنَا أَكْرَهُ مَسَاءَتَهُ».
.20636502. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Аллоҳ шундай дейди: «Ким Менинг валийимга душманлик қилса, Мен унга уруш эълон қиламан. Бандам унга фарз қилган нарсаларимдан кўра суюклироқ нарса билан Менга яқинлашмайди. Бандам Менга нафллари билан яқинлашаверади ва ниҳоят Мен уни яхши кўриб қоламан. Қачон Мен уни яхши кўрсам, унинг эшитадиган қулоғи, кўрадиган кўзи, ушлайдиган қўли, юрадиган оёғи бўламан. Мендан сўраса, унга албатта беражакман. Мендан паноҳ тиласа, уни албатта паноҳимга оламан. Қиладиган ҳеч бир ишим хусусида мўминнинг жони(ни олиш) ҳақида иккиланганимдек иккиланмадим. У ўлимни истамайди, Мен эса унга азият истамайман».