37-КИТОБ
ШЕЪР БОРАСИДА РАСУЛУЛЛОҲ СОЛЛОЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ СЎЗЛАРИНИНГ ВАСФИ
باب ما جاء في صفة كلام رسول الله صلى الله عليه وسلم في الشعر
(37)

Шурайҳ раҳматуллоҳи алайҳ Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилади:

«Оиша розияллоҳу анҳодан: «Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам мисол тарзида шеърдан бирор нарсани айтармидилар?», деб сўрашди. Шунда у: «У зот Ибн Равоҳанинг шеъридан мисол келтирар ва бир шоирнинг «Сен сафар харажатини бермаган бўлсангда кунлар келтирар сенга хабарларни», деган сўзини иқтибос қилардилар», деди».

241- حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شَرِيكٌ، عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ شُرَيْحٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: قِيلَ لَهَا: هَلْ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، يَتَمَثَّلُ بِشَيْءٍ مِنَ الشِّعْرِ ؟ قَالَتْ: كَانَ يَتَمَثَّلُ بِشِعْرِ ابْنِ رَوَاحَةَ، وَيَتَمَثَّلُ بِقَوْلِهِ: يَأْتِيكَ بِالأَخْبَارِ مَنْ لَمْ تُزَوَّدِ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Шоир айтган сўзнинг энг тўғриси Лабиднинг айтган сўзидир. У: «Огоҳ бўлингким, Аллоҳдан бошқа барча нарса ботилдир», деган. Уммая ибн Абу Солт мусулмон бўлиши бир баҳя қолган эди», дедилар».

242- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ أَصْدَقَ كَلِمَةٍ قَالَهَا الشَّاعِرُ، كَلِمَةُ لَبِيدٍ: أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ، وَكَادَ أُمَيَّةُ بْنُ أَبِي الصَّلْتِ أَنْ يُسْلِمَ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Жундуб ибн Суфён Бажалий розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг бармоқларига тош тегиб қонади. Шунда у зот: «(Эй) бармоқ, сен қонаган бармоқсан ва бу йўлиқганинг Аллоҳ йўлидаги нарсадир», дедилар».

243- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ قَيْسٍ، عَنْ جُنْدُبِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَجَلِيِّ، قَالَ: أَصَابَ حَجَرٌ أُصْبُعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَدَمِيَتْ، فَقَالَ: هَلْ أَنْتِ إِلَّا أُصْبُعٌ دَمِيتِ وَفِي سَبِيلِ اللهِ مَا لَقِيتِ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Бу ерда Жундуб ибн Абдуллоҳ Бажалийдан юқоридаги ҳадисга ўхшаши бошқа санад билан ривоят қилинган.

244- حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ، عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ قَيْسٍ، عَنْ جُنْدُبِ بْنِ عَبْدِ اللهِ الْبَجَلِيِّ، نَحْوَهُ.

Улашиш
|
|
Нусха олиш

245. Барро ибн Озиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир кишт унга: «Эй Абу Умора, Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламдан қочдингизларми?», деди. У: «Йўқ. Аллоҳга қасамки, Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам ортга чекинмадилар, лекин шошқалоқ инсонлар қочишди. Ўшанда Ҳавозинликлар уларни найзалар билан кутиб олди. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам хачирларида, Абу Суфён ибн Ҳорис ибн Абдулмутталиб хачирнинг лижомидан ушлаган. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам:

«Расулдирман эмасдир ёлғон

Абдулмутталибга эрурман ўғлон», дер эдилар», деди.».

245- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ، قَالَ: أَنْبَأَنَا أَبُو إِسْحَاقَ، عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ، قَالَ: قَالَ لَهُ رَجُلٌ: أَفَرَرْتُمْ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَا أَبَا عُمَارَةَ ؟ فَقَالَ: لا وَاللَّهِ مَا وَلَّى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَلَكِنْ وَلَّى سَرَعَانُ النَّاسِ، تَلَقَّتْهُمْ هَوَازِنُ بِالنَّبْلِ، وَرَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، عَلَى بَغْلَتِهِ، وَأَبُو سُفْيَانَ بْنُ الْحَارِثِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ آخِذٌ بِلِجَامِهَا، وَرَسُولُ اللهِ يَقُولُ: أَنَا النَّبِيُّ لا كَذِبْ أَنَا ابْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبْ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Анас розияллоҳу анҳудан ривяот қилинади:

«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам Умра қазоси учун Маккага кирдилар. Ибн Равоҳу у зотнинг олдиларида юриб: «Кофирлар у зотга йўлни бўшатиб беришди. Бугун у зотнинг (Маккага) келганлари боис уларни шундай урамизки, бошлари ўз ўрнидан кетади ва дўст ўз маҳбубидан узоқлаштирилади», дерди. Шунда Умар: «Эй Ибн Равоҳа Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларида ва Аллоҳнинг ҳарамида шеър айтасанми?», деди. Шунда у зот соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Уни тек қўй Умар, бу улар (яъни: Маккаликлар) учун найзадан ҳам қаттиқроқ тегади», дедилар».

246- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا ثَابِتٌ، عَنْ أَنَسٍ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ مَكَّةَ فِي عُمْرَةِ الْقَضَاءِ، وَابْنُ رَوَاحَةَ يَمْشِي بَيْنَ يَدَيْهِ، وَهُوَ يَقُولُ: خَلُّوا بَنِي الْكُفَّارِ عَنْ سَبِيلِهِ الْيَوْمَ نَضْرِبُكُمْ عَلَى تَنْزِيلِهِ ضَرْبًا يُزِيلُ الْهَامَ عَنْ مَقِيلِهِ وَيُذْهِلُ الْخَلِيلَ عَنْ خَلِيلِهِ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ: يَا ابْنَ رَوَاحَةَ، بَيْنَ يَدِي رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَفِي حَرَمِ اللهِ تَقُولُ الشِّعْرَ، فَقَالَ صلى الله عليه وسلم: خَلِّ عَنْهُ يَا عُمَرُ، فَلَهِيَ أَسْرَعُ فِيهِمْ، مِنْ نَضْحِ النَّبْلِ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Жобир ибн Самура розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам билан бирга юздан ортиқ ўтирганман. У зотнинг саҳобалари шеъо айтиб, жоҳилият ишларини эслашар, у зот эса сукут сақалаб турар, гоҳида эса улар билан бирга қўшилиб табассум қилардилар».

247- حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شَرِيكٌ، عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ، قَالَ: جَالَسْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، أَكْثَرَ مِنْ مِائَةِ مَرَّةٍ، وَكَانَ أَصْحَابُهُ يَتَنَاشَدُونَ الشِّعْرَ، وَيَتَذَاكَرُونَ أَشْيَاءَ مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِيَّةِ، وَهُوَ سَاكِتٌ وَرُبَّمَا تَبَسَّمَ مَعَهُمْ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Араблар айтган энг кучли шеър Лабиднинг сўзидир. У: «Билиб қўйингки, Аллоҳдан бошқа барча нарса ботилдир», деган эди», дедилар».

248- حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شَرِيكٌ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، قَالَ: أَشْعَرُ كَلِمَةٍ تَكَلَّمَتْ بِهَا الْعَرَبُ كَلِمَةُ لَبِيدٍ: أَلا كُلُّ شَيْءٍ مَا خَلا اللَّهَ بَاطِلٌ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Амр ибн Шарид отаси розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:

«Уловда Набий соллоллоҳу алайҳи васалламнинг орқаларида эдим. Умайя ибн Абу Солт Сақафийнинг юзта қофиясини шеър қилиб айтдим. Ҳар бир байтни айтганимда Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам менга: «Яна айт», дердилар. Ҳатто шундай қилиб юзинчи байтни айтдим. Шунда Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмон бўлишига оз қолган экан», дедилар».

249- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَرْوَانُ بْنُ مُعَاوِيَةَ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّائِفِيِّ، عَنْ عَمْرِو بْنِ الشَّرِيدِ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: كُنْتُ رِدْفَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَأَنْشَدْتُهُ مِائَةَ قَافِيَةٍ مِنْ قَوْلِ أُمَيَّةَ بْنِ أَبِي الصَّلْتِ الثَّقَفِيِّ، كُلَّمَا أَنْشَدْتُهُ بَيْتًا، قَالَ لِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: هِيهْ حَتَّى أَنْشَدْتُهُ مِائَةً يَعْنِي بَيْتًا، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: إِنْ كَادَ لَيُسْلِمُ

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам Ҳассон ибн Собит учун махсус минбар қўяр, Ҳассон минбарга чиқиб Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг шон шуҳратларини гапирар – ёки у зотни ҳимоя қилиб – шеър айтарди. У зот соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Модомики Ҳассон Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламни ҳимоя қилиб шеър айтар – ёки шон шуҳратларини гапириб шеър айтар – экан Аллоҳ уни Руҳулқудус билан қўллаб қувватлайди», дердилар».

250- حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُوسَى الْفَزَارِيُّ، وَعَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، وَالْمَعْنَى وَاحِدٌ، قَالا: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِي الزِّنَادِ، عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَضَعُ لِحَسَّانَ بْنِ ثَابِتٍ مِنْبَرًا فِي الْمَسْجِدِ يَقُومُ عَلَيْهِ قَائِمًا يُفَاخِرُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَوْ قَالَ: يُنَافِحُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَيَقُولُ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ اللَّهَ يُؤَيِّدُ حَسَّانَ بِرُوحِ الْقُدُسِ، مَا يُنَافِحُ أَوْ يُفَاخِرُ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم

Улашиш
|
|
Нусха олиш

Бу ерда Оиша розияллоҳу анҳо юқоридаги ҳадисга ўхшашини Набий соллоллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган.

251- حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مُوسَى، وَعَلِيُّ بْنُ حُجْرٍ، قَالا: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي الزِّنَادِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، مِثْلَهُ

Улашиш
|
|
Нусха олиш