Муғира ибн Шуъба розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам намоз ўқидилар. Ҳатто икки оёқлари шишиб кетди. У зотга: «Аллоҳ сизнинг олдинги-ю кейинги гуноҳларингизни кечирган бўлса, яна ўзингизни шунча қийнайсизми?», дейилди. У зот: «Шукр қилувчи банда бўлмайинми», дедилар».
261- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَبِشْرُ بْنُ مُعَاذٍ، قَالا: حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ زِيَادِ بْنِ عِلاقَةَ، عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: صَلَّى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، حَتَّى انْتَفَخَتْ قَدَمَاهُ، فَقِيلَ لَهُ: أَتَتَكَلَّفُ هَذَا، وَقَدْ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ ؟ قَالَ: أَفَلا أَكُونُ عَبْدًا شَكُورًا
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам оёлари шишиб кетгунча намоз ўқир эдилар. Шунда у зотга: «Аллоҳ таоло сизнинг олдинги-ю кейинги гуноҳларингизни кечирганлиги ҳақидаги хабари сизга келган бўлса ҳм шундай қиласизми?», дейилди. У зот: «Шукр қилувчи банда бўлмайинми», дедилар».
262- حَدَّثَنَا أَبُو عَمَّارٍ الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ مُوسَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، يُصَلِّي حَتَّى تَرِمَ قَدَمَاهُ، قَالَ: فَقِيلَ لَهُ: أَتَفْعَلُ هَذَا وَقَدْ جَاءَكَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ غَفَرَ لَكَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ ؟ قَالَ: أَفَلا أَكُونُ عَبْدًا شَكُورًا
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам тунда туриб намоз ўқиганларидан аёқлари шишиб кетарди. У зотга: «Эй Аллоҳнинг Расули, Аллоҳ сизнинг олдинги-ю кейинги гуноҳларингизни кечирган бўлса ҳам, сиз шу ишни қиласизми?», дейилар, у зот эса: «Шукр қилувчи банда бўлмайинми», дер эдилар».
263- حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الرَّمْلِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَمِّي يَحْيَى بْنُ عِيسَى الرَّمْلِيُّ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ أَبِي صَالِحٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُومُ يُصَلِّي حَتَّى تَنْتَفِخَ قَدَمَاهُ فَيُقَالُ لَهُ: يَا رَسُولَ اللهِ، تَفْعَلُ هَذَا وَقَدْ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ ؟، قَالَ: أَفَلا أَكُونُ عَبْدًا شَكُورًا
Асвад ибн Язид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг тунги намозлари ҳақида сўрадим. У: «У зот туннинг аввалида ухдаб, сўнг турар. Саҳар вақти бўлганда витрни ўқир эдилар, сўнг тўшакларига келиб (ётардилар). Агар ҳожатлари бўлса аҳллари билан яқинлик қилардилар. Азонни эшитганда сакраб турар. Агар жунуб бўлсалар устиларидан сув қуяр. Агар жунуб бўлмасалар таҳорат олиб намозга чиқардилар», деди».
264- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ يَزِيدَ، قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ، عَنْ صَلاةِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم بِاللَّيْلِ ؟ فَقَالَتْ: كَانَ يَنَامُ أَوَّلَ اللَّيْلِ ثُمَّ يَقُومُ، فَإِذَا كَانَ مِنَ السَّحَرِ أَوْتَرَ، ثُمَّ أَتَى فِرَاشَهُ، فَإِذَا كَانَ لَهُ حَاجَةٌ أَلَمَّ بِأَهْلِهِ، فَإِذَا سَمِعَ الأَذَانَ وَثَبَ، فَإِنْ كَانَ جُنُبًا أَفَاضَ عَلَيْهِ مِنَ الْمَاءِ، وَإِلا تَوَضَّأَ وَخَرَجَ إِلَى الصَّلاةِ
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумо хабар қилади:
«Бир кеча у Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг завжалари Маймунаникида тунаб қолган экан. У унинг холаси эди».
(Ибн Аббос айтади:) «Мен ёстиқнинг энига ёнбошладим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг бўйига ёнбошладилар. Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ухладилар. Ниҳоят, кеча яримлаганида ёки ундан бироз олдин ёки бироз кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйғондилар ва ўтириб, қўллари билан юз-кўзларидан уйқуни кетказдилар. Кейин Оли Имрон сурасининг охирги ўн оятини ўқидилар. Кейин туриб, осиғлиқ турган эски мешдан таҳорат олдилар ва таҳоратларини гўзал адо қилдилар. Кейин намоз ўқишга турдилар. Мен ҳам у зотнинг ёнларига турдим. Шунда ўнг қўлларини бошимга қўйдилар ва ўнг қулоғимдан ушлаб қўйдилар (яъни ўнг томонга тур, деган маънода). Сўнг икки ракъат, кейин икки ракъат, кейин икки ракъат, кейин икки ракъат, кейин икки ракъат, кейин яна икки ракъат намоз ўқидилар. – Маън айтади: «олти марта» – Сўнг витр ўқидилар. Кейин муаззин келгунча ёнбошлаб ётдилар. Шундан сўнг туриб, енгилгина икки ракъат намоз ўқидилар. Сўнгра чиқиб, бомдод намозини ўқидилар».
265- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ (ح) وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى الأَنْصَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، عَنْ مَالِكٍ، عَنْ مَخْرَمَةَ بْنِ سُلَيْمَانَ، عَنْ كُرَيْبٍ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ أَخْبَرَهُ، أَنَّهُ بَاتَ عِنْدَ مَيْمُونَةَ وَهِيَ خَالَتُهُ، قَالَ: فَاضْطَجَعْتُ فِي عَرْضِ الْوِسَادَةِ، وَاضْطَجَعَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي طُولِهَا، فَنَامَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، حَتَّى إِذَا انْتَصَفَ اللَّيْلُ أَوْ قَبْلَهُ بِقَلِيلٍ أَوْ بَعْدَهُ بِقَلِيلٍ، فَاسْتَيْقَظَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَجَعَلَ يَمْسَحُ النَّوْمَ عَنْ وَجْهِهِ، ثُمَّ قَرَأَ الْعَشْرَ الآيَاتِ الْخَوَاتِيمَ مِنْ سُورَةِ آلِ عِمْرَانَ، ثُمَّ قَامَ إِلَى شَنٍّ مُعَلَّقٍ فَتَوَضَّأَ مِنْهَا، فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ، ثُمَّ قَامَ يُصَلِّي، قَالَ عَبْدُ اللهِ بْنُ عَبَّاسٍ: فَقُمْتُ إِلَى جَنْبِهِ فَوَضَعَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، يَدَهُ الْيُمْنَى عَلَى رَأْسِي ثُمَّ أَخَذَ بِأُذُنِي الْيُمْنَى، فَفَتَلَهَا فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ رَكْعَتَيْنِ، قَالَ مَعْنٌ: سِتَّ مَرَّاتٍ ثُمَّ أَوْتَرَ، ثُمَّ اضْطَجَعَ حَتَّى جَاءَهُ الْمُؤَذِّنُ، فَقَامَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ، ثُمَّ خَرَجَ فَصَلَّى الصُّبْحَ
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам тунда ўн уч ракат намоз ўқирдилар».
266- حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاءِ، قَالَ: حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنْ أَبِي جَمْرَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ ثَلاثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам уйқу ман қилганлиги ёки уўзлари ғолиб келганлиги боис тунда намоз ўқимасалар, кундузи ўн икки ракат намоз ўқир эдилар».
267- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، عَنْ قَتَادَةَ، عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَوْفَى، عَنْ سَعْدِ بْنِ هِشَامٍ، عَنْ عَائِشَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا لَمْ يُصَلِّ بِاللَّيْلِ، مَنَعَهُ مِنْ ذَلِكَ النَّوْمُ، أَوْ غَلَبَتْهُ عَيْنَاهُ، صَلَّى مِنَ النَّهَارِ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ رَكْعَةً
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Биринги тунда қоим бўлса, намозини енгил икки ракат ўқиш билан бошласин», дедилар».
268- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاءِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، عَنْ هِشَامٍ يَعْنِي ابْنَ حَسَّانَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، قَالَ: إِذَا قَامَ أَحَدُكُمْ مِنَ اللَّيْلِ فَلْيَفْتَتِحْ صَلاتَهُ بِرَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ
Зайд ибн Холид Жуҳаний розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бу кеча Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозларини албатта кузатаман дедим-да у зотнинг остоналарида – ёки эшиклари олдида – ёнбошладим. У зот икки ракъат енгил намоз ўқидилар. Кейин узунданузун ва яна узун икки ракъат намоз ўқидилар. Кейин яна икки ракъат намоз ўқидилар, улар аввалгиларидан қисқароқ эди. Кейин яна икки ракъат намоз ўқидилар, улар ҳам аввалгиларидан қисқароқ эди. Кейин яна икки ракъат намоз ўқидилар, улар ҳам аввалгиларидан қисқароқ эди. Кейин яна икки ракъат намоз ўқидилар, улар ҳам аввалгиларидан қисқароқ эди. Сўнг витр ўқидилар. Шу билан ўн уч ракъат бўлди».
269- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ (ح) وَحَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّ عَبْدَ اللهِ بْنَ قَيْسِ بْنِ مَخْرَمَةَ أَخْبَرَهُ، عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِيِّ، أَنَّهُ قَالَ: لأَرْمُقَنَّ صَلاةَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَتَوَسَّدْتُ عَتَبَتَهُ، أَوْ فُسْطَاطَهُ فَصَلَّى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ طَوِيلَتَيْنِ، طَوِيلَتَيْنِ، طَوِيلَتَيْنِ، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَهُمَا دَونَ اللَّتَيْنِ قَبْلَهُمَا، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَهُمَا دُونَ اللَّتَيْنِ قَبْلَهُمَا، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَهُمَا دُونَ اللَّتَيْنِ قَبْلَهُمَا، ثُمَّ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَهُمَا دُونَ اللَّتَيْنِ قَبْلَهُمَا، ثُمَّ أَوْتَرَ فَذَلِكَ ثَلاثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً
Абу Салама ибн Абдурраҳмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«У Оиша розияллоҳу анҳодан «Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг намозлари Рамазонда қандай бўларди?», деб сўради. Оиша розияллоҳу анҳо шундай деди: «Рамазонда ҳам, бошқа ойда ҳам ўн бир ракатдан зиёд ўқимасдилар. Биринчи тўрт ракат ўқир эдилар. Унинг ҳусни ва узунлиги ҳақида сўрама. Сўнг яна тўрт ракат ўқир эдилар. Бунинг ҳам ҳусни ва узунлиги ҳақида сўрама. Сўнг уч ракат ўқир эдилар. Мен у зотга: «Эй Аллоҳнинг Расули, витрни ўқишдан олдин ухлайсизми?», дедим. У зот: «Эй Оиша, менинг кўзларим ухлайди. Лекин қалбим ухламайди», дедилар».
270- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي سَعِيدٍ الْمَقْبُرِيِّ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، أَنَّهُ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَأَلَ عَائِشَةَ، كَيْفَ كَانَتْ صَلاةُ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي رَمَضَانَ ؟ فَقَالَتْ: مَا كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم لِيَزِيدَ فِي رَمَضَانَ وَلا فِي غَيْرِهِ عَلَى إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً، يُصَلِّي أَرْبَعًا، لا تَسْأَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ، وَطُولِهِنَّ، ثُمَّ يُصَلِّي أَرْبَعًا لا تَسْأَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ، ثُمَّ يُصَلِّي ثَلاثًا، قَالَتْ عَائِشَةُ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَتَنَامُ قَبْلَ أَنْ تُوتِرَ ؟ فَقَالَ: يَا عَائِشَةُ، إِنَّ عَيْنَيَّ تَنَامَانِ، وَلا يَنَامُ قَلْبِي
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам тунда ўн бир ракат намоз ўқирдилар. Унинг бир ракатини витр қилардилар. Намоздан фориғ бўлгач, ўнг томонларига ёнбошлар эдилар».
271- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنْ عُرْوَةَ، عَنْ عَائِشَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم، كَانَ يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً، يُوتِرُ مِنْهَا بِوَاحِدَةٍ، فَإِذَا فَرَغَ مِنْهَا، اضْطَجَعَ عَلَى شِقِّهِ الأَيْمَنِ
Бу ерда Ибн Шиҳоб юқоридаги ҳадисга ўхшашини ривоят қилган.
272- حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِي عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، عَنْ مَالِكٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، نَحْوَهُ (ح) وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ، عَنْ مَالِكٍ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، نَحْوَهُ
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам тунда тўққиз ракат намоз ўқир эдилар».
273- حَدَّثَنَا هَنَّادٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنِ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ تِسْعَ رَكَعَاتٍ
Бу ерда юқоридаги ҳадисга ўхшаши Аъмашдан ривоят қилинган.
274- حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ، عَنِ الأَعْمَشِ، نَحْوَهُ
Ҳузайфа ибн Яман розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«У Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам билан бирга тунда намоз ўқиди. У зот намозга киришгач «Аллоҳу акбар, зул малакути вал жабарути вал кибрия вал азамати», дедилар сўнг «Бақара» сурасини ўқидилар сўнг қиёмлари миқборича рукуъ қилдилар. (Рукуъда) «Субҳана Роббиял азим, Субҳана Роббиял азим», дер эдилар. Сўнг бошларини кўтардилар. Қиёмлари ҳам рукуълари миқдорича бўлди. (Қиёмда) «Лироббиял ҳамду, лироббиял ҳамду», дер эдилар. Сўнг сажда қилдилар. Саждалари ҳам қиёмлари миқдорича бўлди. (Саждада) «Субҳана робиял аъла, Субҳана робиял аъла», дер эдилар. Сўнг (саждадан) бошларини кўтардилар. Икки саждалари орасининг миқдори саждалари миқдорича эди. (Икки сажда орасида) «Роббиғфирли, Роббиғфирли», дердилар. Ҳатто, Бақара, Оли Имрон, Нисо, Моида ёки Анъом сураларини ўқидилар».
Моила ёки Анъом сурасини ўқиганликлари борасида шак қилган киши Шўъбадир.
275- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ، عَنْ أَبِي حَمْزَةَ، رَجُلٍ مِنَ الأَنْصَارِ، عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِي عَبْسٍ، عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ الْيَمَانِ، أَنَّهُ صَلَّى مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم مِنَ اللَّيْلِ، قَالَ: فَلَمَّا دَخَلَ فِي الصَّلاةِ، قَالَ: اللَّهُ أَكْبَرُ ذُو الْمَلَكُوتِ وَالْجَبَرُوتِ، وَالْكِبْرِيَاءِ وَالْعَظَمَةِ، قَالَ: ثُمَّ قَرَأَ الْبَقَرَةَ، ثُمَّ رَكَعَ رُكُوعَهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ، وَكَانَ يَقُولُ: سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ، سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ، فَكَانَ قِيَامُهُ نَحْوًا مِنْ رُكُوعِهِ، وَكَانَ يَقُولُ: لِرَبِّيَ الْحَمْدُ، لِرَبِّيَ الْحَمْدُ ثُمَّ سَجَدَ، فَكَانَ سُجُودُهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ، وَكَانَ يَقُولُ: سُبْحَانَ رَبِّيَ الأَعْلَى، سُبْحَانَ رَبِّيَ الأَعْلَى ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ، فَكَانَ مَا بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ نَحْوًا مِنَ السُّجُودِ، وَكَانَ يَقُولُ: رَبِّ اغْفِرْ لِي، رَبِّ اغْفِرْ لِي حَتَّى قَرَأَ الْبَقَرَةَ، وَآلَ عِمْرَانَ، وَالنِّسَاءَ، وَالْمَائِدَةَ، أَوِ الأَنْعَامَ.
شُعْبَةُ الَّذِي شَكَّ فِي الْمَائِدَةِ، وَالأَنْعَامِ
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Бир туни Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам Қуръондан биргина оят билан тунни қоим ўтказдилар».
276- حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ نَافِعٍ الْبَصْرِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ بْنُ عَبْدِ الْوَارِثِ، عَنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُسْلِمٍ الْعَبْدِيِّ، عَنْ أَبِي الْمُتَوَكِّلِ، عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: قَامَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم بِآيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ لَيْلَةً
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир туни Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам билан бирга намоз ўқидим. У зот қиёмда узоқ турганларидан ёмон иш қилмоқчи бўлдим. «Нима қилмоқчи бўлдингиз?», дейилди. Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламни ўз ҳолларида қолдириб ўтириб олмоқчи бўлдим».
277- حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنْ أَبِي وَائِلٍ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ، قَالَ: صَلَّيْتُ لَيْلَةً مَعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَلَمْ يَزَلْ قَائِمًا حَتَّى هَمَمْتُ بِأَمْرِ سُوءٍ قِيلَ لَهُ: وَمَا هَمَمْتَ بِهِ ؟ قَالَ: هَمَمْتُ أَنْ أَقْعُدَ وَأَدَعَ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم
Бу ерда юқоридаги ҳадисга ўхшаши Аъмашдан ривоят қилинган.
278- حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ وَكِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَرِيرٌ، عَنِ الأَعْمَشِ، نَحْوَهُ
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам ўтириб намоз ўқирдилар. Ўтириб қироат қилардилар, қироатларидан ўттиз ёки қирқ оят қолганда туриб қироат қилардилар. Сўнг рукуъ васажда қилардилар. Кейин иккинчи ракатда ҳам худди шундай қилардилар».
279- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى الأَنْصَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنْ أَبِي النَّضْرِ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ، عَنْ عَائِشَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّي جَالِسًا، فَيَقْرَأُ وَهُوَ جَالِسٌ، فَإِذَا بَقِيَ مِنْ قِرَاءَتِهِ قَدْرُ مَا يَكُونُ ثَلاثِينَ أَوْ أَرْبَعِينَ آيَةً، قَامَ فَقَرَأَ وَهُوَ قَائِمٌ، ثُمَّ رَكَعَ وَسَجَدَ، ثُمَّ صَنَعَ فِي الرَّكْعَةِ الثَّانِيَةِ مِثْلَ ذَلِكَ
Абдуллоҳ ибн Шақиқ раҳматуллоҳи алайҳ айтади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг нафл намозлари ҳақида сўрадим. У киши: «У зот узун тунни тик туриб намоз ўқиш билан ўтказар, гоҳида узун тунни ўтириб намоз ўқиш билан ўтказар эдилар. Агар тик туриб қироат қилсалар, рукуъ саждаларни ҳам тик туриб қилар. Агар ўтириб қироат қилсалар, рукуъ саждаларни ўтириб қилардилар», деди».
280- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا هُشَيْمٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا خَالِدٌ الْحَذَّاءُ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ شَقِيقٍ، قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ، عَنْ صَلاةِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، عَنْ تَطَوُّعِهِ، فَقَالَتْ: كَانَ يُصَلِّي لَيْلا طَوِيلا قَائِمًا، وَلَيْلا طَوِيلا قَاعِدًا، فَإِذَا قَرَأَ وَهُوَ قَائِمٌ رَكَعَ وَسَجَدَ وَهُوَ قَائِمٌ، وَإِذَا قَرَأَ وَهُوَ جَالِسٌ رَكَعَ وَسَجَدَ وَهُوَ جَالِسٌ
Набий соллоллоҳу алайҳи васалламнинг завжалари Ҳафса розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам нафл намозларини ўтириб ўқир эдилар бир сурани ўқиб уни тартил билан тиловат қилардилар. Ҳатто у сура (тартил қилинганидан) узундан узун бўлиб кетарди».
281- حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى الأَنْصَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَعْنٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَالِكٌ، عَنِ ابْنِ شِهَابٍ، عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ، عَنِ الْمُطَّلِبِ بْنِ أَبِي وَدَاعَةَ، عَنْ حَفْصَةَ، زَوْجِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ يُصَلِّي فِي سُبْحَتِهِ قَاعِدًا، وَيَقْرَأُ بِالسُّورَةِ وَيُرَتِّلُهَا، حَتَّى تَكُونَ أَطْوَلَ مِنْ أَطْوَلَ مِنْهَا
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам вафот этишларидан олдин ўқиган аксар намозлари ўтирган ҳолда бўлган».
282- حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الزَّعْفَرَانِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَجَّاجُ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ، قَالَ: أَخْبَرَنِي عُثْمَانُ بْنُ أَبِي سُلَيْمَانَ، أَنَّ أَبَا سَلَمَةَ بْنَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَخْبَرَهُ، أَنَّ عَائِشَةَ أَخْبَرَتْهُ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، لَمْ يَمُتْ، حَتَّى كَانَ أَكْثَرُ صَلاتِهِ وَهُوَ جَالِسٌ
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам билан бирга пешиндан олдин икки ракат, пешиндан кейин икки ракат, уйларида шомдан кейин икки ракат ва хуфтондан кейин икки ракат уйларида намоз ўқидим».
283- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَيُّوبَ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الظُّهْرِ، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَهَا، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْمَغْرِبِ فِي بَيْتِهِ، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْعِشَاءِ فِي بَيْتِهِ
Ҳафса розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Тонг отиб нидо қилувчи нидо қилганда Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам икки ракат намоз ўқир эдилар».
Айюб айтади: «Икки ракат енгил намоз», деди, деб ўйлайман».
284- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَيُّوبُ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: حَدَّثَتْنِي حَفْصَةُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم، كَانَ يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ حِينَ يَطْلُعُ الْفَجْرُ وَيُنَادِي الْمُنَادِي، قَالَ أَيُّوبُ: وَأُرَاهُ، قَالَ: خَفِيفَتَيْنِ
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам саккиз ракатни ёд олдим: Пешиндан олдин икки ракат, пешиндан кейин икки ракат, Шомдан кейин икки ракат, Хуфтондан кейин икки ракат. Ҳафса тонги икки ракат намоз ҳақида айтди. У икки ракат Набий соллоллоҳу алайҳи васалламдан деб ўйламайман».
285- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مَرْوَانُ بْنُ مُعَاوِيَةَ الْفَزَارِيُّ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بُرْقَانَ، عَنْ مَيْمُونِ بْنِ مِهْرَانَ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: حَفِظْتُ مِنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، ثَمَانِيَ رَكَعَاتٍ: رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الظُّهْرِ، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَهَا، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْمَغْرِبِ، وَرَكْعَتَيْنِ بَعْدَ الْعِشَاءِ، قَالَ ابْنُ عُمَرَ: وَحَدَّثَتْنِي حَفْصَةُ بِرَكْعَتَيِ الْغَدَاةِ، وَلَمْ أَكُنْ أَرَاهُمَا مِنَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم
Абдуллоҳ ибн Шақиқ раҳматуллоҳи алайҳ айтади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан Набий соллоллоҳу алайҳи васалламнинг намозлари ҳақида сўрадим. У киши: «У зот пешиндан олдин икки ракат, пешиндан кейин икки ракат, Шомдан кейин икки ракат, Хуфтондан кейин икки ракат ва Бомдоддан олдин икки ракат намоз ўқир эдилар», деди».
286- حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ يَحْيَى بْنُ خَلَفٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ، عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ شَقِيقٍ، قَالَ: سَأَلتُ عَائِشَةَ، عَنْ صَلاةِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، قَالَتْ: كَانَ يُصَلِّي قَبْلَ الظُّهْرِ رَكْعَتَيْنِ وَبَعْدَهَا رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَ الْمَغْرِبِ رَكْعَتَيْنِ، وَبَعْدَ الْعِشَاءِ رَكْعَتَيْنِ، وَقَبْلَ الْفَجْرِ ثِنْتَيْنِ
Осим ибн Зомра раҳматуллоҳи алайҳ айтади:
«Али розияллоҳу анҳудан Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг кундузги намозлари ҳақида сўрадик. У киши: «Сизлар бунга тоқат қила олмайсизлар», деди. Биз: «Ким биздан тоқат қила олса ўқийди», дедик. У киши: «Қуёш мана бундай бўлиб бу ерга келса, мана бу ердаги ҳайъатидай бўлганда аср вақтида икки ракат ўқир эдилар. Қуёш мана бу ерда бўлиб, мана бу ердаги ҳайъатидай бўлганда пешин вақтида тўрт ракат ўқир эдилар, пешиндан олдин ҳам тўрт ракат, пешиндан кейин эса икки ракат, асрдан олдин тўрт ракат ўқир ва муқарраб фаришталар, набийлар ва уларга эргашган мўмин-мусулмонларга салом бериш ила уларнинг орасини икки ракатдан қилиб ажратар эдилар», деди».
287- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، قَالَ: سَمِعْتُ عَاصِمَ بْنَ ضَمْرَةَ، يَقُولُ: سَأَلْنَا عَلِيًّا، عَنْ صَلاةِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم مِنَ النَّهَارِ، فَقَالَ: إِنَّكُمْ لا تُطِيقُونَ ذَلِكَ، قَالَ: فَقُلْنَا: مَنْ أَطَاقَ ذَلِكَ مِنَّا صَلَّى، فَقَالَ: كَانَ إِذَا كَانَتِ الشَّمْسُ مِنْ هَهُنَا كَهَيْئَتِهَا مِنْ هَهُنَا عِنْدَ الْعَصْرِ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ، وَإِذَا كَانَتِ الشَّمْسُ مِنْ هَهُنَا، كَهَيْئَتِهَا مِنْ هَهُنَا عِنْدَ الظُّهْرِ صَلَّى أَرْبَعًا، وَيُصَلِّي قَبْلَ الظُّهْرِ أَرْبَعًا، وَبَعْدَهَا رَكْعَتَيْنِ، وَقَبْلَ الْعَصْرِ أَرْبَعًا، يَفْصِلُ بَيْنَ كُلِّ رَكْعَتَيْنِ بِالتَّسْلِيمِ عَلَى الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَالنَّبِيِّينَ، وَمَنْ تَبِعَهُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُسْلِمِينَ