Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Абдурраҳмон ибн Авф Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида данак оғирлигидаги тилла эвазига уйланди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга: «Битта қўй билан бўлса ҳам тўй қил», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Абдулазиз ибн Суҳайб Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Хайбарга ғазот қилдилар. Ғира-ширада унинг яқинида бомдод намозини ўқидик. Кейин Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васаллам уловга миндилар. Абу Талҳа ҳам уловга минди, мен эса Абу Талҳага мингашиб олдим. Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васаллам (уловни) Хайбарнинг тор кўчасига ҳайдадилар. Тиззам Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сонларига тегиб турар эди. Бир пайт изор кўтарилиб, Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сонлари очилиб қолди, мен Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сонлари оқлигини кўриб турардим. Қишлоққа кирганларида: «Аллоҳу акбар! Хароб бўлсин Хайбар! Биз бирор қавмнинг ерига тушсак, огоҳлантирилганларнинг тонги нақадар ёмон бўлур!» деб уч марта айтдилар. Қавм ўз ишларига чиқиб бўлган экан, (бизни кўриб) «Аллоҳга қасам, Муҳаммад (келибди)!» дейишди. – (Ровий) Абдулазиз айтади: «Баъзи шерикларимизнинг айтишича, «Муҳаммад ва бешлик!»* дейишган. – Биз у ерни куч билан қўлга киритдик. Кейин асирлар жамланди. Диҳя келиб, «Эй Аллоҳнинг Расули, асирлардан менга бир чўри беринг», деди. У зот: «Бориб, бир чўрини олавер», дедилар. У Сафийя бинт Ҳуяйни олди.

Шунда бир киши Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Эй Аллоҳнинг Набийси, Диҳяга Қурайза ва Назир қабиласининг саййиди Ҳуяйнинг қизи Сафийяни берибсиз. Аммо у фақат сизга муносиб», деди. «Чақиринглар, уни олиб келсин», дедилар. У (Сафийяни) олиб келди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам унга назар солиб, (Диҳяга) «Асирлардан бошқа чўри олақол», дедилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам уни озод қилдилар ва унга уйландилар».

Шунда Собит унга: «Эй Абу Ҳамза*, у зот унга нимани маҳр қилиб бердилар?» деди. У шундай деди: «Унинг ўзини. Уни озод қилдилар ва унга уйландилар. У зот йўлдаликларида Умму Сулайм унинг сеп-сидирғаларини тайёрлаб, кечки пайт у зотнинг ҳузурларига кузатди. Шундай қилиб, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам куёв бўлиб тонг оттирдилар.

Кейин у зот: «Кимда бирон (егулик) нарса бўлса, олиб келсин!» дедилар ва тери дастурхон тўшадилар. Кимдир ақит, кимдир хурмо, яна кимдир сариёғ олиб кела бошлади. Кейин уларни аралаштириб, ҳайс* тайёрлашди. Мана шу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг валиймалари* бўлди».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Изоҳ: Хайбар воқеаси милодий 629 йилга тўғри келади. Хайбар аҳли Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ва мусулмонларга қарши катта қўшин тўпланиб, уларга қарши уруш очишга тайёргарлик кўрила бошланган эди. Улар орасида Мадинадан хиёнаткорлиги сабабли қувғин қилинган Бану Назир каби қабилалар ҳам бор эди. Пайғамбар алайҳиссалом бу ҳақда хабар топиб, бу фитнанинг олдини олишга қарор қилдилар ва қўшин билан улар устига юриш қилдилар. Ҳадисда таъкидланишича, улар аввалда ҳам бундай хиёнат ва босқинчилик қилмасликлари ҳақида огоҳлантирилган эдилар.

Сафийя розияллоҳу анҳо Хайбар бошлиқларидан бири Ҳуяйнинг қизи бўлиб, Хайбар урушида тушган асиралар ичида эди. У Диҳя Калбийга ўлжа сифатида берилди. Шунда айрим кишиларда Сафийянинг аслзодалиги ва бошқа жиҳатларини эътиборга олиб, унинг Диҳя Калбийга берилишига эътироз пайдо бўлди. Чунки аскарлар ичида бундай мартабали аёлга эга бўлишга Диҳя Калбийдан кўра ҳақли кишилар бор эди. Шунда  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Сафийянинг мавқеини, шаънини сақлаш ва фитнанинг олдини олиш мақсадида уни ўзларига олиб, озод қилдилар, сўнг унга уйландилар ва шарафига тўй ҳам қилиб бердилар. Ибн Саъд ривоят қилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Сафийя розияллоҳу анҳони озод қилиб, ҳузурига кирганларида унга қавмига қайтиш ёки Исломга кирса, никоҳларига олишлари хусусида ихтиёр берганлар. Шунда унинг ўзи Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга турмушга чиқишни танлаган.

* Ўша даврда қўшин беш қисмдан таркиб топган: олд қисм, орқа қисм, ўрта қисм, ўнг ва чап қанотлар. Шунинг учун араблар қўшинни «бешлик» деб аташган.

* Абу Ҳамза – Анас розияллоҳу анҳунинг куняси.

* Ҳайс – қуриган хурмо, ёғ ва толқон аралашмасидан тайёрланадиган таом.

* Валийма – никоҳ муносабати билан уюштирилган зиёфат, тўй.

Собит сўзлаб берди:

«Анас шундай деди: «Мен Хайбар куни Абу Талҳага мингашиб олган эдим. Оёғим Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оёқларига тегиб турар эди. Қуёш кўтарилган пайтда биз уларнинг олдига келдик. Улар чорваларини олиб чиқишган, ўзлари ҳам болта, замбил, куракларини кўтариб олишган эди. Улар: «Муҳаммад! Бешлик!» дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Хароб бўлсин Хайбар! Биз бирор қавмнинг ерига тушсак, огоҳлантирилганларнинг тонги нақадар ёмон бўлур!» дедилар. Аллоҳ азза ва жалла уларни тор­мор қилди. Диҳянинг чекига бир гўзал жория тушди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни етти бош (қул­чўри) эвазига сотиб олдилар. Сўнгра уни ясантириб, тайёрласин деб Умму Сулаймга топширдилар. – Менимча (ровий) «У унинг (Умму Сулаймнинг) уйида идда ўтирди», деди.* – У Сафийя бинт Ҳуяй эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга хурмо, ақит ва сарёғ билан валийма қилиб бердилар. Ўйдим-чуқурлар текисланиб, тери дастурхонлар келтириб, солинди, ақит, сариёғ ҳам келтирилди. Одамларнинг қорни тўйди. Одамлар: «У зот унга (Сафийяга) уйланадиларми ёки умму валад қилиб оладиларми, билмаймиз», дейишди. «Агар уни (номаҳрамлардан) тўссалар, демак, у завжалари бўлади, тўсмасалар,  унда умму валад бўлади», дейишди. У зот уловга минмоқчи бўлганларида уни тўсдилар. У туянинг орқасига ўтирди. Шунда билишдики, у зот унга уйланибдилар. Мадинага яқинлашганда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам (уловни) тезладилар. Биз ҳам тезлатдик. Бир пайт туялари Азбо қоқилиб кетиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам йиқилиб тушдилар, у (Сафийя) ҳам йиқилди. У зот дарҳол туриб, уни тўсдилар. Аёллар бўйлаб қараб, «Аллоҳ бу яҳудийяни биздан нари қилсин!» дейишди».

Мен: «Эй Абу Ҳамза, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам йиқилиб тушдиларми?» десам, у: «Аллоҳга қасамки, ҳа, у зот йиқилиб тушдилар», деди.

Анас деди: «Мен Зайнабнинг валиймасида ҳам қатнашганман. У зот одамларни гўшту нонга роса тўйдирганлар. У зот мени жўнатар, мен эса одамларни чақириб келар эдим. Тўй тугагач, ўринларидан турдилар. Мен ҳам у зотнинг ортларидан юрдим. Икки киши эса (тўйхонада) қолишди, гапга берилиб кетиб, ҳеч чиқишмади. У зот аёллари олдидан ўтиб, уларнинг ҳар бирига: «Ассалому алайкум! Қалайсизлар, эй аҳли байт», деб салом берардилар. Улар эса: «Яхши, эй Аллоҳнинг Расули! Ўзингиз аҳлингизни қандай қаршиладингиз?», дейишарди. У зот ҳам: «Яхши», дердилар. Шундан сўнг ортга қайтдилар. Мен ҳам у зот билан бирга қайтдим. Эшик олдига етиб келганда ҳалиги икки кишига яна дуч келдилар, улар гапга жуда берилиб кетишган эди. Улар у зотнинг қайтганларини кўриб, ўринларидан туриб, чиқиб кетишди. Аллоҳга қасамки, у зотга ўзим хабар бердимми, ёки уларнинг чиқиб кетгани ҳақида у зотга ваҳий нозил қилиндими, билмайман. Хуллас, у зот ортга қайтдилар. Мен ҳам у зот билан бирга қайтдим. Оёқларини эшик остонасига қўйганларида мен билан ўзлари ораларига парда туширдилар. Шунда Аллоҳ таоло ушбу оятни нозил қилди: «Эй иймон келтирганлар! Набийнинг уйларига кирманглар. Фақат сизларга таомга изн берилганидагина...»[1]

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

* Бу гап ровийлардан Собитнинг гапидир. Бошқа бир ривоятда «ҳайздан поклангунича идда ўтирди», дейилган. Ислом шариатида ўша даврнинг таомилига кўра, душманларнинг муомаласига муносиб жавоб ўлароқ урушда асирга тушганларни қул­чўри қилиб олишга рухсат берилган. Шундай қилинмаса, мусулмонлар текин ўлжага айланиб, уларга ҳамла қилишга ҳамма бирдек ошиқиши аниқ эди. Шу боис, «муомалати мисл» («саломга яраша алик») қабилида асирларни қул қилиш жоиз бўлган. Бироқ, Ислом қулдорликка қарши кураш олиб бориб, қул озод қилиш борасида инсоният тарихида мисли кўрилмаган чораларни илк бор жорий қилиб, қул­чўри тутишга доир қатор ҳукм ва одобларни ҳам йўлга қўйган. Ана шундай ҳукмлардан бири ҳатто чўрига ҳам у бир ҳайз кўриб, поклангандан кейингина яқинлик қилиш ҳалол бўлишидир. Унга уйланганда ҳам унинг бир ҳайздан поклангунича идда ўтириши лозим экани ушбу ривоятдан тушунилади.

[1] Аҳзоб сураси, 53­оят: «Эй иймон келтирганлар! Набийнинг уйларига кирманг. Фақат сизларга таомга изн берилганидагина, унинг пишишига мунтазир бўлмайдиган бўлиб (киринг). Лекин чақирилсангиз, киринг-да, таомни еб бўлишингиз билан тарқалиб кетинг, гапга берилиб (қолиб) кетманг. Албатта, бундай қилишингиз Набийга озор беради. У эса сизлардан ҳаё қилади. Аллоҳ ҳақ(ни айтиш)дан ҳаё қилмайди. Қачон улардан (Набийнинг завжаларидан) бирор нарса сўрасангиз, парда ортидан сўранг. Шундай қилмоғингиз ўз қалбларингиз учун ҳам, уларнинг қалблари учун ҳам покроқдир. Сиз учун Расулуллоҳга озор бериш ва ундан кейин унинг завжаларига никоҳланишингиз асло мумкин эмас. Албатта, бундай қилмоғингиз Аллоҳнинг наздида жуда улкан(гуноҳ)дир» 

Анас розияллоҳу анҳу сўзлаб берди:

«Сафийя Диҳянинг чекига тушган эди. Уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида мақтай бошлашди, «Асирлар ичида унақасини кўрмадик», дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Диҳяга одам жўнатиб, (Сафийянинг) эвазига унга истаганини бердилар.* Сўнг уни (Сафийяни) онамга топшириб, «Уни (уст-бошини) тузатгин», дедилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Хайбардан чиқдилар. Уни уловларига қўйиб, ўзлари (ерга) тушиб олдилар. Сўнг унга чодир тикдилар. Тонг отганда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимда ортиқча егулик бўлса, бизга олиб келсин», дедилар. Одамлар ортган хурмо ва талқонларини олиб кела бошлашди. Сўнг ундан ҳайс* қилишди. (Ҳамма) ўша ҳайсдан еб, ёнларидаги ёмғирдан ҳосил бўлган ҳовуздан ичишар эди. Мана шу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг унга қилиб берган валималари бўлди.

Кейин йўлга тушдик. Мадинанинг деворлари кўрингач, у томон ошиқиб, уловимизни тезладик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам уловларини тезладилар. Сафийя у зотнинг ортларида эди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни мингаштириб олгандилар. Шу пайт Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уловлари қоқилиб кетиб, у зот йиқилиб тушдилар, у (Сафийя) ҳам йиқилди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам туриб, уни тўсгунларича бирор киши у зотга ҳам, унга ҳам қарамай турди. Кейин биз у зотнинг олдиларига бордик. У зот: «Зарар кўрмадик», дедилар. Мадинага кириб бордик. У зотнинг ёш аёллари уни (Сафийяни) кўргани чиқишди, йиқилганига хурсанд бўлишди».*

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

* Бу ерда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга Сафийянинг гўзаллиги ҳам айтилгани эсга олинмоқа. Аммо у зотнинг унга уйланишларига асосий туртки бўлган омил бу эмас, чунки бошқа ривоятларда бу никоҳ аввало ижтимоий­сийёсий сабаблар туфайли бўлгани айтилган.

* Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг завжалари оддий инсон сифатида, аёл сифатида рашклари келиб, беихтиёр шу ҳолатга тушишган.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Зайнабнинг иддаси чиққач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайдга: «Уни менга сўраб бер», дебдилар. Зайд жўнабди. Унинг олдига борибди. У хамир қораётган экан. У (Зайд) шундай дебди: «Уни кўргач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни зикр қилганларидан кўнглимда ҳурматим ошди, ҳатто унга қарай олмадим ва орқага ўгирилиб, ортимга тисарилиб, «Эй Зайнаб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сенинг қўлингни сўраб, мени юбордилар», дедим. У: «Роббимга истихора қилмагунимча ҳеч нарса қилмайман», деди‑да, туриб, саждагоҳига кириб кетди. (Шунда бу ҳақда) Қуръон (ояти) нозил бўлди, сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг олдига изн сўрамай кирдилар».*

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кун ёйилган пайт бизга нон ва гўшт едирганлари биламан. (Зиёфатдан сўнг) одамлар чиқиб кетишди, айрим кишилар эса емакдан кейин гаплашиб, уйда ўтириб қолишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ташқарига чиқдилар. Мен у зотга эргашдим. Аёлларининг ҳужраларини айланиб, уларга салом бериб чиқдилар. Улар: «Эй Аллоҳнинг Расули, аҳлингиз қалай экан?» дейишди. Билмайман, одамлар чиқиб кетганини у зотга мен хабар қилдимми ёки у зот менга хабар қилдиларми, хуллас, бориб, уйга кирдилар. Мен ҳам бирга кирмоқчи бўлган эдим, мен билан ўзларининг ўрталарига парда ташладилар. Ўшанда ҳижоб (ояти) нозил бўлди. Бу одамларга етарли ваъз-насиҳат бўлди».

(Ровий) Ибн Рофеъ шундай қўшимча қилади: «Набийнинг уйларига кирманг. Сизларга емакка изн берилганидагина унинг пишишига мунтазир бўлмайдиган бўлиб (киринг). Лекин чақирилсангиз, киринг-да, еб бўлгач, тарқалинг, гапга берилиб кетманг. Албатта, бундай қилишингиз Набийга озор беради. У сизлардан ҳаё қилади. Аллоҳ ҳақдан ҳаё қилмайди».[1]

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

* Қуръон ояти нозил бўлиб, Аллоҳ таоло Зайнаб розияллоҳу анҳони Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга никоҳлаганини эълон қилгани учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг олдига изн сўрамай кириб борганлар. Шунинг учун ҳам Зайнаб розияллоҳу анҳо бошқа аёлларга «Мени Аллоҳ таолонинг Ўзи никоҳлаган», деб фахрланиб юрганлар.

[1] Аҳзоб сураси, 53 оят.

Ибн Муҳайриздан ривоят қилинади:

«Абу Сирма икковимиз Абу Саъид Худрийнинг олдига кирдик. Абу Сирма ундан: «Эй Абу Саъид, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг азл ҳақида гапирганларини эшитганмисиз?» деди. У: «Ҳа. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан Бану Мусталиқда ғазот қилдик. Арабларнинг карималарини асир олдик.* Анчадан бери бўйдоқ эдик, аммо товон олгимиз ҳам келарди. Шунинг учун (асиралардан) баҳра олиб, азл қилмоқчи бўлдигу, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам орамизда бўла туриб, у зотдан сўрамай бир иш қиламизми деб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрадик. У зот: «Бундай (қилсангиз ҳам,) қилмасангиз ҳам зарари йўқ. Аллоҳ қиёмат кунигача яратишни ёзган жон борки, албатта бўлмай қолмайди», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

* Насл-насабли аёллар ҳам асирга тушгани назарда тутилмоқда.

Саҳл ибн Саъд Соъидий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир аёл келиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: «Эй Аллоҳнинг Расули, мен ўзимни сизга ҳиба қилгани келдим», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга назар ташлаб, бошдан‑оёқ разм солдилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бошларини қуйи солиб олдилар. Аёл ўзи ҳақида у зотнинг ҳеч қандай қарор қилмаганларини кўргач, ўша жойга ўтирди. Шу пайт у зотнинг саҳобаларидан бир киши ўрнидан туриб, «Эй Аллоҳнинг Расули, агар сизнинг эҳтиёжингиз бўлмаса, унга мени уйлантириб қўйинг», деди. У зот: «Бирор ниманг борми?» дедилар. У: «Аллоҳга қасамки, йўқ, эй Аллоҳнинг Расули!» деди. У зот: «Уйингга бориб, қараб кўр, бирор нарса топармикансан», дедилар. У бориб, қайтиб келди‑да: «Аллоҳга қасамки, йўқ, эй Аллоҳнинг Расули! Ҳеч нарса топа олмадим», деди. «Бир темир узук бўлса ҳам қараб кўр», дедилар. У бориб, қайтиб келди‑да: «Аллоҳга қасамки, йўқ. Темир узук ҳам йўқ, эй Аллоҳнинг Расули. Лекин мана бу изорим бор. – Саҳл айтади: «Унинг ридоси ҳам йўқ эди». – Ярми унга бўлақолсин», деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У изорингни нима қилади? Сен кийсанг, унга ҳеч нарса тегмайди, у кийса, сенга ҳеч нарса тегмайди», дедилар.

Ҳалиги киши жойига ўтирди. У анча ўтиргач, ўрнидан турган эди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг қайтиб кетаётганини кўриб, амр қилдилар, уни чақириб келишди. У келгач: «Сенда Қуръондан нима бор?» дедилар. У: «Менда фалон сура, фалон сура, фалон сура», деб санади. У зот: «Уларни ёддан ўқий оласанми?» дедилар. «Ҳа», деди. «Боравер, мен сендаги Қуръон эвазига сени унга (аёлга) эга қилдим», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Изоҳ: Бу ҳадисдаги Қуръонни маҳр қилиш ҳукми ўша ҳолатга хос бўлиб, жумҳур саҳобалар, тобеъинлар ва кейинги уламолар ҳам ояти карима ва бошқа ҳадислардан келиб чиқиб, маҳрнинг моддий қийматга эга мулк бўлиши шартлигини айтганлар. Бобнинг сарлавҳасида маҳрнинг ози ҳам, кўпи ҳам ўтаверишига ишора қилинган бўлса­да, ҳанафий мазҳабига кўра, маҳр энг камида 10 дирҳам қилиб белгиланган бўлиб, кўпининг чегараси йўқдир.

 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аёл киши ўзининг аммаси билан (никоҳда) жамланмайди, аёл киши ўзининг холаси билан (никоҳда) жамланмайди», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Изоҳ: Ушбу ҳадиси шарифга биноан, амма билан жияннинг ва хола билан жияннинг кундош бўлиши ҳаромдир. Масалан, бир киши хотинининг устига унинг аммаси ёки холасини ҳам никоҳига олса, биринчи  никоҳи дуруст бўлади, аммо кейинги никоҳ ботил бўлади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ерлик кишининг саҳролик кишига сотиб беришидан, бир‑бирингизга нажш* қилишингиздан, биродарининг совчилиги устига совчи қўйишдан ёки биродарининг савдоси устига савдо қилишдан қайтардилар. Аёл дугонасининг идишидагини [ёки «товоғидагини»] ағдариб олиш учун унинг талоғини сўрамасин».

(Ровий) Амр ўз ривоятида: «Киши биродарининг савдоси устига савдо қилмасин», деб қўшимча қилган.

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

* «Нажш» сўзи луғатда «қўзғатиш», «авраш», «бўрттириб кўрсатиш» деган маъноларни англатади. Савдода «нажш» деб бошқаларни қизиқтириш учун молни баланд баҳога савдолашишга айтилади. Бунда харидор бўлиб кўринаётган шахс сотувчи билан келишиб олган бўлади. У молни мақтаб, баланд нархга савдолашади. Уларнинг қизғин савдосини кўрган бошқа кишилар ҳам молни ўша нархга сотиб ола бошлайдилар. Бундай қилиш мутлақо мумкин эмас, бу йўл билан топилган пул ҳаром бўлади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бева аёл ўзи билан маслаҳат қилинмай туриб никоҳланмайди, бокира эса изни олинмай туриб никоҳланмайди», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, унинг изни қандай бўлади?» дейишди. У зот: «Сукут сақлаши», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Маймунага эҳромдалик ҳолларида уйландилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирингиз бошқангизнинг савдоси устига савдо қилмасин. Бирингиз бошқангизнинг совчилиги устига совчи қўймасин», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шиғордан қайтардилар».

Шиғор – «мен қизимни сенга турмушга бераман, шарти шуки, сен ҳам қизингни менга турмушга берасан, лекин ўртада маҳр бермаймиз» деган келишувдир.

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Изоҳ: «Шиғор» сўзи аслида «бўм‑бўш», «холи» деган маънони англатади. Бу бобда эса «шиғор» деб маҳрдан холи бўлган никоҳга айтилмоқда. Бу жоҳилият давридаги никоҳ турларидан бири бўлиб, эркак ўз қарамоғидаги аёлни бошқа бировга унинг ўз қарамоғидаги аёллардан бирини никоҳлаб олиш эвазига узатар эди. Бошқача қилиб айтганда, бу никоҳ аёлларни айирбошлашдан иборат бўлиб, бунда аёллар маҳрдан ҳам маҳрум бўлар эдилар. Ислом шариати аёл кишининг ҳуқуқларини тиклаб борар экан, бундай келишувни ҳам ман қилган.

Алқамадан ривоят қилинади:

«Абдуллоҳ билан Минода кетаётган эдим. Йўлда унга Усмон дуч келиб қолиб, у билан гаплашиб туриб қолди. Усмон унга: «Эй Абу Абдурраҳмон, сени ёш қизга уйлантириб қўяйликми? Шояд у сенга ўтган кунларингни эслатса», деди. Абдуллоҳ шундай деди: «Шундай дейсану, лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга: «Эй ёшлар жамоаси! Сиздан ким оила қуришга қурби етса, уйлансин. Чунки бу (никоҳ) энг кўзни тиювчи, энг фаржни сақловчи нарсадир. Кимнинг қурби етмаса, унга рўза лозимдир, чунки бу унинг учун ахталанишдир», деганлар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Изоҳ: «Ахталаниш» деганда рўзанинг шаҳватларни тийиши назарда тутилган.

Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шартнинг вафо қилишга энг ҳақлиси – фаржларни ҳалол қилиб олганингиздагисидир», дедилар».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Рифоанинг аёли Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Рифоанинг хасми эдим, у мени талоқ қилди ва талоғимни узил-кесил қилди. Сўнг Абдурраҳмон ибн Зубайрга тегдим. Аммо ундаги нарса кийимнинг гажимидек экан», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кулимсираб: «Рифоага қайтмоқчимисан? Йўқ! То сен унинг асалдонидан, у сенинг асалдонингдан тотмагунча (бўлмайди)», дедилар.

Абу Бакр у зотнинг ҳузурларида, Холид эса эшик олдида ўзига изн берилишини кутиб турган эди. У овозини кўтариб: «Эй Абу Бакр! Манавининг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида очиқча айтаётган гапини эшитяпсизми?» деди».

Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.