«Назр» сўзи луғатда яхшилик ёки ёмонлик ваъда қилишни англатади. Унда огоҳлантириш маъноси бордир. Яъни, бир одам бирор ишни қилишини, албатта, лозимлигини ўзига огоҳлантириш бўлиши учун назр қилади.
Шариат истилоҳида эса, аслида шариат бўйича лозим бўлмаган, қурбат ҳосил қиладиган ишни ўша маънони англатувчи лафз ила ўзига лозим қилиб олишни «назр», деб аталади.
Мисол учун, «Аллоҳ учун минг сўм садақа қиламан» ёки «Аллоҳ учун уч кун рўза тутаман» кабилар.
«Саъд ибн Убода онасининг зиммасидаги ўтамай туриб вафот этган назри ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан фатво сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Уни унинг номидан ўтагин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
318 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّهُ قَالَ: اسْتَفْتَى سَعْدُ بْنُ عُبَادَةَ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي نَذْرٍ كَانَ عَلَى أُمِّهِ، تُوُفِّيَتْ قَبْلَ أَنْ تَقْضِيَهُ، قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «فَاقْضِهِ عَنْهَا».
[خ 2756، م 1638، ت 669، س 3654، د 3307، جه 2132].
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Назр қилманглар, чунки назр қадардаги бирор нарсани қайтара олмайди. У орқали бахилдан (бирор нарса) ундирилади, холос».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
319 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا تَنْذِرُوا، فَإِنَّ النَّذْرَ لَا يُغْنِي مِنَ الْقَدَرِ شَيْئًا، وَإِنَّمَا يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ».
[خ 6609، م 1640، ت 1538، س 3804، د 3288، جه 2123].
Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Опам Байтуллоҳга ялангоёқ, пиёда боришни назр қилди ва менга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан унинг учун фатво сўраб беришни буюрди. У зотдан фатво сўраган эдим, «Пиёда ҳам юрсин, улов ҳам минсин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
320 - عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ، أَنَّهُ قَالَ: نَذَرَتْ أُخْتِي أَنْ تَمْشِيَ إِلَى بَيْتِ اللهِ حَافِيَةً، فَأَمَرَتْنِي أَنْ أَسْتَفْتِيَ لَهَا رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَاسْتَفْتَيْتُهُ، فَقَالَ: «لِتَمْشِ، وَلْتَرْكَبْ».
[خ 1866، م 1644، ت 1544، س 3814، د 3293، جه 2134].