Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Бир ғазотда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга эдик. Мадинага келганимизда (дарҳол уйларимизга) кириб кетмоқчи бўлдик. Шунда у зот: «Шошманглар, кечқурун – яъни оқшом – кирасизлар, токи сочи тўзиган, эрига муштоқ аёлларингиз ювиниб-тараниб, покланиб олсин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
348 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي غَزَاةٍ، فَلَمَّا قَدِمْنَا الْمَدِينَةَ ذَهَبْنَا لِنَدْخُلَ، فَقَالَ: «أَمْهِلُوا حَتَّى نَدْخُلَ لَيْلًا - أَيْ عِشَاءً - كَيْ تَمْتَشِطَ الشَّعِثَةُ، وَتَسْتَحِدَّ الْمُغِيبَةُ».
[خ 443، م 715، ت 1100، س 3219، د 2048، جه 1860].
Зайд ибн Холид Жуҳаний розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ким Аллоҳ йўлидаги бир ғозийни жиҳозласа, ўзи ҳам ғазот қилган бўлади. Ким ғозий йўқлигида унинг оиласига яхшилик қилиб турса, у ҳам ғазот қилган бўлади».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
349 - عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِيِّ، عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ: «مَنْ جَهَّزَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللهِ، فَقَدْ غَزَا، وَمَنْ خَلَفَهُ فِي أَهْلِهِ بِخَيْرٍ، فَقَدْ غَزَا».
[خ 2843، م 1895، ت 1628، س 3180، د 2509، جه 2759].
Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Энг афзал одам ким?» деди. «Аллоҳ йўлида молу жони билан жиҳод қиладиган киши», дедилар. «Кейин ким?» деди. «Қир-адирларда Робби Аллоҳга ибодат қилиб, ўз ёмонлигидан одамларни сақлаган мўмин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
350 - عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ: أَنَّ رَجُلًا أَتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ: أَيُّ النَّاسِ أَفْضَلُ؟ فَقَالَ: «رَجُلٌ يُجَاهِدُ فِي سَبِيلِ اللهِ بِمَالِهِ وَنَفْسِهِ»، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: «مُؤْمِنٌ فِي شِعْبٍ مِنَ الشِّعَابِ يَعْبُدُ اللهَ رَبَّهُ، وَيَدَعُ النَّاسَ مِنْ شَرِّهِ».
[خ 2786، م 1888، ت 1660، س 3105، د 2485، جه 3978].
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Фатҳ – Макка фатҳи куни: «(Энди) ҳижрат йўқ, лекин жиҳод ва ният бор. Сафарбарликка чорлансангиз, сафарбар бўлинглар», дедилар.
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
351 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ الْفَتْحِ - فَتْحِ مَكَّةَ -: «لَا هِجْرَةَ، وَلَكِنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ، وَإِذَا اسْتُنْفِرْتُمْ فَانْفِرُوا».
[خ 1834، م 1353، ت 1590، س 2874، د 2480، جه 2773].
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Мусулмон киши маъсиятга буюрилмаса, хуш кўргану хуш кўрмаган нарсаларида (амирга) қулоқ солиб, итоат қилиши лозим. Аммо маъсиятга буюрилса, қулоқ солиш ҳам, итоат қилиш ҳам йўқ!».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
352 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، أَنَّهُ قَالَ: «عَلَى الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ السَّمْعُ وَالطَّاعَةُ فِيمَا أَحَبَّ وَكَرِهَ، إِلَّا أَنْ يُؤْمَرَ بِمَعْصِيَةٍ، فَإِنْ أُمِرَ بِمَعْصِيَةٍ، فَلَا سَمْعَ وَلَا طَاعَةَ».
[خ 2955، م 1839، ت 1593، س 4187، د 2626، جه 2864].
Ибн Умардан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Уҳуд куни мени урушга кўрикдан ўтказдилар. Ўн тўрт ёш эдим, менга (урушда қатнашишга) ижозат бермадилар. Ҳандақ ғазоти куни ҳам кўрикдан ўтказдилар. Ўн беш ёш эдим, менга ижозат бердилар», деди.
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
353 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: عَرَضَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ أُحُدٍ فِي الْقِتَالِ، وَأَنَا ابْنُ أَرْبَعَ عَشْرَةَ سَنَةً، فَلَمْ يُجِزْنِي، وَعَرَضَنِي يَوْمَ الْخَنْدَقِ، وَأَنَا ابْنُ خَمْسَ عَشْرَةَ سَنَةً، فَأَجَازَنِي.
[خ 2664، م 1868، ت 1361، س 3431، د 2957، جه 2543].
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам совутилган отларни Ҳафёдан* пойга қилдирдилар. Уларнинг марраси Санийятул-вадоъ эди. Совутилмаган отларни эса Санийядан Бану Зурайқ масжидигача пойга қилдирдилар. Ибн Умар ҳам ўшанда мусобақалашганлардан бири эди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
* Ҳафё – Мадинадан шимол томондаги жой номи.
* «Санийятул вадоъ» – видолашув довони дегани бўлиб, Мадинадан Шом тарафга чиқиш йўлидаги тепаликдир. Одатда мадиналиклар кимнидир сафарга кузатиб чиқишса, шу ерда хайрлашишар эди.
* Бану Зурайқнинг масжиди ҳозирда Сабқ масжиди деб аталади. У Масжиди Набавийнинг шимоли ғарбида жойлашган. Ҳафё билан Санийятул вадоънинг ораси тахминан 10 км, Санийятул вадоъ билан Бану Зурайқ масжидининг ораси эса 2 км келади.
354 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم سَابَقَ بِالْخَيْلِ الَّتِي قَدْ أُضْمِرَتْ مِنَ الْحَفْيَاءِ، وَكَانَ أَمَدُهَا ثَنِيَّةَ الْوَدَاعِ، وَسَابَقَ بَيْنَ الْخَيْلِ الَّتِي لَمْ تُضْمَرْ، مِنَ الثَّنِيَّةِ إِلَى مَسْجِدِ بَنِي زُرَيْقٍ، وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ فِيمَنْ سَابَقَ بِهَا.
[خ 421، م 1870، ت 1699، س 3583، د 2575، جه 2877].
Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳу айтади:
«Бир аъробий киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Эй Аллоҳнинг Расули, биров ўлжа учун жанг қилади, биров мақталиш учун жанг қилади, биров ўзини кўрсатиш учун жанг қилади. Шунда ким Аллоҳ йўлида?» деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Аллоҳнинг калимаси олий бўлиши учун уруш қилса, ана ўша Аллоҳ йўлидадир», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
355 - حَدَّثَنَا أَبُو مُوسَى الْأَشْعَرِيُّ: أَنَّ رَجُلًا أَعْرَابِيًّا أَتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، الرَّجُلُ يُقَاتِلُ لِلْمَغْنَمِ، وَالرَّجُلُ يُقَاتِلُ لِيُذْكَرَ، وَالرَّجُلُ يُقَاتِلُ لِيُرَى مَكَانُهُ، فَمَنْ فِي سَبِيلِ اللهِ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «مَنْ قَاتَلَ لِتَكُونَ كَلِمَةُ اللهِ أَعْلَى، فَهُوَ فِي سَبِيلِ اللهِ».
[خ 123، م 1904، ت 1646، س 3136، د 2517، جه 2783].
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Амаллар фақат ниятга кўрадир. Кишига ният қилганигина бўлади. Кимнинг ҳижрати Аллоҳ ва Расули учун бўлса, унинг ҳижрати Аллоҳ ва Расули учундир. Кимнинг ҳижрати дунё учун бўлса, унга эришади ёки аёл учун бўлса, унга уйланади. Бас, унинг ҳижрати ўша ҳижрат қилган нарсаси учундир».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
356 - عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّةِ، وَإِنَّمَا لِامْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا، فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ».
[خ 1، م 1907، ت 1647، س 75، د 2201، جه 4227].
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Умму Ҳаром – у Анаснинг холаси эди – шундай деди: «Бир куни Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизникига келдилар, олдимизда қайлула қилдилар ва кулиб уйғондилар. «Нимага куляпсиз, эй Аллоҳнинг Расули? Ота-онам сизга фидо бўлсин», дедим. «Менга умматимдан бир қавм кўрсатилди. Улар тахтдаги подшоҳлардек бўлиб денгизнинг ўртасида кетаётирлар», дедилар. «Дуо қилинг, Аллоҳ мени ҳам ўшалардан қилсин», дедим. «Албатта, сен ўшалардансан», дедилар. Кейин ухлаб, яна кулиб уйғондилар. У зотдан сўраган эдим, худди олдинги гапларини айтдилар. «Дуо қилинг, Аллоҳ мени ҳам ўшалардан қилсин», дедим. «Сен биринчилардансан», дедилар».
Кейинчалик Убода ибн Сомит унга уйланди ва денгизда ғазотга чиққанида уни ўзи билан олиб кетди. (Соҳилга) келгач, унга хачир олиб келишди. Минган эди, (хачир) уни устидан йиқитиб юбориб, бўйни синди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
357 - عَنْ أُمِّ حَرَامٍ وَهِيَ خَالَةُ أَنَسٍ قَالَتْ: أَتَانَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَوْمًا، فَقَالَ عِنْدَنَا، فَاسْتَيْقَظَ وَهُوَ يَضْحَكُ، فَقُلْتُ: مَا يُضْحِكُكَ يَا رَسُولَ اللهِ؟ بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي، قَالَ: «أُرِيتُ قَوْمًا مِنْ أُمَّتِي يَرْكَبُونَ ظَهْرَ الْبَحْرِ كَالْمُلُوكِ عَلَى الْأَسِرَّةِ»، فَقُلْتُ: ادْعُ اللهَ أَنْ يَجْعَلَنِي مِنْهُمْ، قَالَ: «فَإِنَّكِ مِنْهُمْ»، قَالَتْ: ثُمَّ نَامَ، فَاسْتَيْقَظَ أَيْضًا وَهُوَ يَضْحَكُ، فَسَأَلْتُهُ، فَقَالَ مِثْلَ مَقَالَتِهِ، فَقُلْتُ: ادْعُ اللهَ أَنْ يَجْعَلَنِي مِنْهُمْ، قَالَ: «أَنْتِ مِنَ الْأَوَّلِينَ»، قَالَ: فَتَزَوَّجَهَا عُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ بَعْدُ، فَغَزَا فِي الْبَحْرِ فَحَمَلَهَا مَعَهُ، فَلَمَّا أَنْ جَاءَتْ قُرِّبَتْ لَهَا بَغْلَةٌ فَرَكِبَتْهَا فَصَرَعَتْهَا، فَانْدَقَّتْ عُنُقُهَا.
[خ 2789، م 1912، ت 1645، س 3171، د 2490، جه 2776].