Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмоннинг мусулмондаги ҳаққи олтита», дедилар. «Улар нималар, эй Аллоҳнинг Расули?» дейишди. «Уни учратганингда салом бергин. Сени таклиф қилса, боргин. Маслаҳат сўраса, маслаҳат қилгин. Акса уриб, Аллоҳга ҳамд айтса, ташмит айтгин. Бемор бўлиб қолса, кўргани боргин. Вафот этса, (жанозасига) қатнашгин», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
388 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ» قِيلَ: مَا هُنَّ يَا رَسُولَ اللهِ؟، قَالَ: «إِذَا لَقِيتَهُ فَسَلِّمْ عَلَيْهِ، وَإِذَا دَعَاكَ فَأَجِبْهُ، وَإِذَا اسْتَنْصَحَكَ فَانْصَحْ لَهُ، وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللهَ فَسَمِّتْهُ، وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ».
[خ 1240، م 2162، ت 2737، س 1938، د 5030، جه 1435].
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳижома қилдириб, сўнг ҳажжомга ҳаққини бердилар. Сўнг бурунларидан дори томиздилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
389 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم احْتَجَمَ وَأَعْطَى الْحَجَّامَ أَجْرَهُ وَاسْتَعَطَ.
[خ 5691، م 1202، ت 775، س 2845، د 1835، جه 1682].
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шумланиш ҳовлида, аёлда ва отдадир», дедилар».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
390 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «الشُّؤْمُ فِي الدَّارِ، وَالْمَرْأَةِ، وَالْفَرَسِ».
[خ 2099، م 2225، ت 2824، س 3568، د 3922، جه 1995].
Уккоша ибн Миҳсоннинг синглиси Умму Қайс бинт Миҳсон розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига ҳали овқатга кирмаган ўғлимни олиб кирган эдим, у зотнинг устиларига бавл қилиб қўйди. Шунда у зот сув опкелтириб, унинг устига сепдилар.
У зотнинг ҳузурларига ўғлим билан кирдим. Унинг шишган безини босиб қўйган эдим. У зот шундай дедилар: «Нимага болаларингизни бундай қилиб (безини) босиб қийнайсизлар? Сизлар мана бу увди ҳиндини ишлатинглар. Унда еттита шифо бор. Улардан бири зотилжам. Томоқ бези шишганда бурундан томизилади, зотилжамга эса ичирилади».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
* Увди ҳиндий (қустул ҳиндий) – Ҳинд, Хитой ерларида ўсадиган қуст номли дарахтнинг илдизидан олинадиган чўп.
391 - عَنْ أُمِّ قَيْسٍ بِنْتِ مِحْصَنٍ، أُخْتِ عُكَّاشَةَ بْنِ مِحْصَنٍ قَالَتْ: دَخَلْتُ بِابْنٍ لِي عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، لَمْ يَأْكُلِ الطَّعَامَ، فَبَالَ عَلَيْهِ، فَدَعَا بِمَاءٍ فَرَشَّهُ.
قَالَتْ: وَدَخَلْتُ عَلَيْهِ بِابْنٍ لِي، قَدْ أَعْلَقْتُ عَلَيْهِ مِنَ الْعُذْرَةِ، فَقَالَ: «عَلَامَ تَدْغَرْنَ أَوْلَادَكُنَّ بِهَذَا الْعِلَاقِ؟ عَلَيْكُنَّ بِهَذَا الْعُودِ الْهِنْدِيِّ، فَإِنَّ فِيهِ سَبْعَةَ أَشْفِيَةٍ، مِنْهَا ذَاتُ الْجَنْبِ، يُسْعَطُ مِنَ الْعُذْرَةِ وَيُلَدُّ مِنْ ذَاتِ الْجَنْبِ».
[خ 223، م 287، ت 71، س 302، د 374، جه 524].
Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Анасга «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сочлари қандай эди?» дедим. У: «Сочлари тўлқинсимон: жуда жингалак ҳам, жуда текис ҳам эмас эди. Қулоқлари билан елкалари ўртасида турарди», деди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
392 - حَدَّثَنَا قَتَادَةُ، قَالَ: قُلْتُ لِأَنَسِ بْنِ مَالِكٍ: كَيْفَ كَانَ شَعَرُ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم؟ قَالَ: كَانَ شَعَرًا رَجِلًا لَيْسَ بِالْجَعْدِ وَلَا السَّبْطِ بَيْنَ أُذُنَيْهِ وَعَاتِقِهِ.
[خ 3547، م 3338، ت 1754، س 5053، د 4185، جه 3634].
Ибн Сириндан ривоят қилинади:
«Анас ибн Моликдан: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам соч-соқолларини бўяр эдиларми?» деб сўрадим. У: «Бўяшгача етмаган эдилар, соқолларида бир нечтагина оқ толалар бор эди», деди. Мен унга: «Абу Бакр бўярмиди?» десам, «Ҳа, ҳинно ва катам билан», деди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
393 - عَنِ ابْنِ سِيرِينَ، قَالَ: سَأَلْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ: هَلْ كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم خَضَبَ؟ فَقَالَ: لَمْ يَبْلُغِ الْخِضَابَ كَانَ فِي لِحْيَتِهِ شَعَرَاتٌ بِيضٌ. قَالَ: قُلْتُ لَهُ: أَكَانَ أَبُو بَكْرٍ يَخْضِبُ؟ قَالَ: فَقَالَ: نَعَمْ، بِالْحِنَّاءِ وَالْكَتَمِ.
[خ 3547، م 2341، ت 2623، س 5086، د 4209، جه 3629].
Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Анас: «Соч ва соқолдаги оқ толаларни юлиш кариҳ кўриларди», деди. У яна: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам соч-соқолларини бўямаганлар. У зотнинг лаблари остида, икки чаккаларида оқ толалар бўлиб, бошларида бир нечтагина эди», деди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
394 - عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ، قَالَ: يُكْرَهُ أَنْ يَنْتِفَ الرَّجُلُ الشَّعْرَةَ الْبَيْضَاءَ مِنْ رَأْسِهِ وَلِحْيَتِهِ، قَالَ: وَلَمْ يَخْتَضِبْ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، إِنَّمَا كَانَ الْبَيَاضُ فِي عَنْفَقَتِهِ وَفِي الصُّدْغَيْنِ وَفِي الرَّأْسِ نَبْذٌ.
[خ 3547، م 2341، ت 2623، س 5086، د 4209، جه 3629].
Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўрта бўйли эдилар, елкалари кенг, сочлари қалин бўлиб, қулоқларининг юмшоғига тушиб турарди. Эгниларида қизил ҳулла бўларди. У зот соллаллоҳу алайҳи васалламдан кўркамроқ ҳеч кимни кўрмаганман».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
395 - عَنِ الْبَرَاءِ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم رَجُلًا مَرْبُوعًا بَعِيدَ مَا بَيْنَ الْمَنْكِبَيْنِ عَظِيمَ الْجُمَّةِ إِلَى شَحْمَةِ أُذُنَيْهِ عَلَيْهِ حُلَّةٌ حَمْرَاءُ مَا رَأَيْتُ شَيْئًا قَطُّ أَحْسَنَ مِنْهُ صلى الله عليه وسلم.
[خ 3549، م 2337، ت 1724، س 5060، د 4072، جه 3599].
Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Сочлари қулоқларининг юмшоғидан тушиб турган, қизил кийимдаги Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан кўркамроқ инсонни кўрмаганман. Сочлари елкаларига тегиб турар, елкалари кенг, бўйлари узун ҳам, калта ҳам эмас эди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
396 - عَنِ الْبَرَاءِ، قَالَ: مَا رَأَيْتُ مِنْ ذِي لِمَّةٍ أَحْسَنَ فِي حُلَّةٍ حَمْرَاءَ مِنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم شَعْرُهُ يَضْرِبُ مَنْكِبَيْهِ بَعِيدَ مَا بَيْنَ الْمَنْكِبَيْنِ، لَيْسَ بِالطَّوِيلِ وَلَا بِالْقَصِيرِ.
[خ 3549، م 2337، ت 1724، س 5060، د 4072، جه 3599].
Абдуллоҳ ибн Зубайр розияллоҳу анҳумо айтади:
«Ансорлардан бири ҳаррадаги хурмоларни суғорадиган ариқ хусусида Зубайр билан тортишиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига боришди. Ансорий: «Сувни очиб юбор, ўтсин», деган эди, у кўнмади. Шунга иккови Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида тортишиб қолишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зубайрга: «Суғориб олгин-да, кейин сувни қўшнингга қўйиб юбор», дедилар. Ансорийнинг жаҳли чиқиб, «У аммангизни ўғли-да, эй Аллоҳнинг Расули?» деган эди, Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг юзлари ўзгариб кетди, сўнгра «Эй Зубайр, суғоргин-да, кейин сув эгатларни босгунича тўсиб қўй», дедилар. Зубайр: «Аллоҳга қасамки, мен мана бу «Йўқ, Роббингга қасамки, улар ўзлари орасида содир бўлган келишмовчиликка сени ҳакам қилмагунларича, сен чиқарган ҳукмдан кўнгилларида танглик қолмайдиган бўлгунича мўмин бўлмаслар»[1] ояти шу ҳақда нозил бўлган деб ўйлайман», деди».
Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий, Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилишган.
[1] Нисо сураси, 65-оят.
397 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنَ الزُّبَيْرِ: أَنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ خَاصَمَ الزُّبَيْرَ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي شِرَاجِ الْحَرَّةِ الَّتِي يَسْقُونَ بِهَا النَّخْلَ، فَقَالَ الْأَنْصَارِيُّ: سَرِّحِ الْمَاءَ يَمُرُّ، فَأَبَى عَلَيْهِمْ، فَاخْتَصَمُوا عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم لِلزُّبَيْرِ: «اسْقِ يَا زُبَيْرُ، ثُمَّ أَرْسِلِ الْمَاءَ إِلَى جَارِكَ»، فَغَضِبَ الْأَنْصَارِيُّ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَنْ كَانَ ابْنَ عَمَّتِكَ، فَتَلَوَّنَ وَجْهُ نَبِيِّ اللهِ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ قَالَ: «يَا زُبَيْرُ اسْقِ، ثُمَّ احْبِسِ الْمَاءَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى الْجَدْرِ». فَقَالَ الزُّبَيْرُ: وَاللهِ إِنِّي لَأَحْسِبُ هَذِهِ الْآيَةَ نَزَلَتْ فِي ذَلِكَ: «فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا».
[خ 2360، م 2357، ت 1363، س 5407، د 3637، جه 2480].