1600. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Гумондан ҳазир бўлинглар, чунки гумон энг ёлғон гапдир. Кавлаштирманглар, жосуслик қилманглар, (бойликда) кимўзар ўйнашманглар, бир-бирингизга ҳасад қилманглар, бир-бирингизни ёмон кўрманглар, бир-бирингизга орқа ўгирманглар. Сизларга буюрилгандек биродар бўлинглар, Аллоҳнинг бандалари! Мусулмон мусулмон билан ака-укадир. Унга зулм қилмайди, ёрдамсиз қўймайди ва паст ҳам санамайди. «Тақво, бу ерда», «Тақво, бу ерда», «Тақво, бу ерда», деб қалбларига ишора қилдилар. Киши мусулмон биродарини паст санамоғи унинг ёмон эканига кифоя қилади. Ҳар бир мусулмон бошқа бир мусулмоннинг қони, обрўси, ва молига тажовуз қилмоғи ҳаромдир. Албатта Аллоҳ жисмларингиз, кўринишингиз ва амалларингизга қарамайди. Лекин сизларни қалбингизга қарайди», дедилар.
Бошқа ривоятда: «Бир-бирларингизга ҳасадлашманг. Бир- бирларингизга ғазаб қилманг, кавлаштирманглар ва бир-бирларингиз сўзингизга қулоқ тутманг. Ўзаро нархларни ошириб юборманг. Эй Аллоҳнинг бандалари биродар бўлинглар», деб айтганлар.
Бошқа ривоятда: «Ўзаро алоқаларни узманг. Бир-бирларингизга орқа ўгириб муносабатларни бўлманглар. Ҳамда ғазаб қилманглар. Ва бир-бирларингизга ҳасадлашманглар. Эй Аллоҳнинг бандалари биродар бўлинглар», деб айтганлар.
Бошқа ривоятда: «Бир-бирларингиз билан аразлашманг. Ҳамда баъзиларингиз баъзиларингиз савдоси устига савдо қилмасин», дедилар.
Бу ривоятларнинг барчасини Имом Муслим ривоят қилганлар. Аксарини эса, имом Бухорий ривоят қилганлар.
1600 - وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ؛ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الحَدِيثِ، وَلَا تَحَسَّسُوا، وَلَا تَجَسَّسُوا، وَلَا تَنَافَسُوا، وَلَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَباغَضُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَاناً كَمَا أَمَرَكُمْ، الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، لَا يَظْلِمُهُ، وَلَا يَخْذُلُهُ، وَلَا يَحْقِرُهُ، التَّقْوَى هَهُنَا، التَّقْوَى هَهُنَا، التَّقْوَى هَهُنَا» - وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ - «بِحَسْبِ امْرِيءٍ مِنَ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ، كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ: دَمُهُ، وَعِرْضُهُ، وَمَالُهُ، إِنَّ اللهَ لَا يَنْظُرُ إِلَى أَجْسَادِكُمْ، وَلَا إِلَى صُوَرِكُمْ وَأَعْمَالِكُمْ، وَلَكِنْ يَنْظُرُ إِلَى قُلُوبِكُمْ» [خ 5143، م 2563-2564].
وَفِي رِوَايَةٍ: «لَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَحَسَّسُوا، وَلَا تَجَسَّسُوا، وَلَا تَنَاجَشُوا، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَاناً» [خ 6065، م 2563/30].
وَفِي رِوَايَةٍ: «لَا تَقَاطَعُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَحَاسَدُوا، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَاناً» [م 2563/30].
وَفِي رِوَايَةٍ: «لَا تَهَاجَرُوا، وَلَا يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ».
رَوَاهُ مُسْلِمٌ: بِكُلِّ هَذِهِ الرِّوَايَاتِ، وَرَوَى البُخَارِيُّ أَكْثَرَهَا.