643 - وَعَنْ جَابِرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّ مِنْ أَحَبِّكُمْ إِلَيَّ وَأَقْرَبِكُمْ مِنِّي مَجْلِساً يَوْمَ القِيَامَةِ أَحَاسِنَكُم أَخْلَاقاً، وَإِنَّ أَبَغَضَكُم إِلَيَّ وَأَبْعَدَكُمْ مِنِّي يَومَ الْقِيَامَةِ الثَّرْثَارُونَ وَالْمُتَشَدِّقُونَ وَالْمُتَفَيْهِقُونَ» قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ؛ قَدْ عَلِمْنَا الثَرْثَارُونَ وَالْمُتَشَدِّقُونَ، فَمَا الْمُتَفَيْهِقُونَ؟ قَالَ: «الْمُتَكَبِّروُنَ» رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: حَدِيثٌ حَسَنٌ [2018].

«الثَّرثَارُ»: هُوَ كَثِيرُ الكَلَامِ تَكَلُّفاً، «وَالْمُتَشَدِّقُ»: الْمُتَطاوِلُ عَلَى النَّاسِ بِكَلَامِهِ، وَيتَكَلَّمُ بِمِلْءِ فِيهِ تَفَاصُحاً وَتَعْظِيماً لِكَلاَمِهِ، «وَالْمُتَفَيْهِقُ»: أَصْلُهُ مِنَ الفَهْقِ، وَهُوَ الإمْتِلاَءُ، وَهُوَ الَّذِي يَمْلأُ فَمَهُ بِالكَلَامِ، وَيَتَوَسَّعُ فِيهِ، وَيُغْرِبُ بِهِ تَكَبُّراً وَارْتِفَاعاً، وَإِظْهَاراً للفَضِيلَةِ عَلَى غَيرِهِ.

وَرَوَى التِّرْمِذِيُّ [2005] عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ الْمُبَارَكِ رَحِمَهُ اللهُ فِي تَفْسِيرِ حُسْنِ الخُلُقِ قَالَ: هُوَ طَلَاقَةُ الوَجْهِ، وَبَذْلُ الْمَعْرُوفِ، وَكَفُّ الأَذَى.

1. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Албатта, менга энг суюклигингиз ва қиёмат куни энг мажлиси яқинингиз хулқлари чиройлигингиздир. Албатта, менга энг ёмон кўринадиганингиз ва қиёмат куни энг узоқ бўладиганингиз «сарсор», «муташаддиқ» ва «мутафайқиҳ»ларингиздир», деганларида, саҳобалар: «Эй, Аллоҳнинг Расули, «сарсор» ва «муташаддиқ»ларни билдик. «мутафайқиҳ» нима?» дейишди. Шунда у зот: «Мутакаббирлар», дедилар.

Имом Термизий ривоят қилиб, ҳасан ҳадис, дедилар..

Сарсор – такаллуф билан сергаплик қилувчи.

Муташаддиқ – оғзини тўлдириб, мақтаниб, ўзича фасоҳатли, катта гапирувчи.

Мутафайқиҳ – оғзини тўлдириб, бошқалардан ўзини фазилатли санаб, кибр билан гапирувчи.

Имом Термизий Абдуллоҳ ибн Муборак роҳимаҳуллоҳдан ҳусну хулқ ҳақида қуйидагича изоҳни ривоят қилдилар.

Ҳусну хулқ ­– очиқ юз, яхшилик улашиш ва озор беришдан ўзини тийишдир.