(1) ТОПИЛМАНИНГ ЭГАСИ УНИНГ БЕЛГИСИНИ АЙТИБ БЕРСА, (ТОПГАН КИШИ УНИ) УНГА ҚАЙТАРАДИ
Изоҳ: Бу ерда «топилма» деганда кўча-кўй, йўл-ариқ, бозору масжид ва бошқа жойларда топиб олинган мол-мулк назарда тутилади.
(1) بَاب: إِذَا أَخْبَرَهُ رَبُّ اللُّقَطَةِ بِالْعَلَامَةِ دَفَعَ إِلَيْهِ
1084.2426. Шуъба Саламадан ривоят қилиб, сўзлаб берди:
«Сувайд ибн Ғофаланинг бундай деганини эшитдим: «Убай ибн Каъб розияллоҳу анҳуни учратиб қолдим. Шунда у: «Ичида юз динори бор бир кармонни олиб, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келган эдим: «Уни бир йил эълон қил», дедилар. Мен уни бир йил эълон қилдим, лекин уни танийдиган киши тополмадим. Кейин яна у зотнинг олдиларига келган эдим: «Уни бир йил эълон қил», дедилар. Мен уни эълон қилдим, бироқ ҳеч кимса тополмадим. Сўнгра учинчи бор у зотнинг олдиларига келган эдим: «Унинг идишини, ададини ва боғичини сақлаб қўй. Агар эгаси келса келди, бўлмаса ундан фойдаланавер», дедилар. Мен ундан фойдаландим», деди».*
Кейинроқ мен уни Маккада учратиб қолганимда, у: «Уч йилмиди ёки бир йилмиди, аниқ билмайман», деди».*
* Йўқолган нарсани топган киши фақир бўлсагина бу иш мумкин. Бой киши уни камбағал, муҳтож кишиларга садақа қилиб юборади.
* Бу гап Шуъбага тегишли. У Маккада мазкур ҳадисни айтиб берган Салама ибн Куҳайлни учратиб қолган.
1084/2426 - عَنْ أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: وَجَدْتُ صُرَّةً مِئَةَ دِينَارٍ، فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ: «عَرِّفْهَا حَوْلًا». فَعَرَّفْتُهَا حَوْلًا، فَلَمْ أَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا، ثُمَّ أَتَيْتُهُ، فَقَالَ: «عَرِّفْهَا حَوْلًا»، فَعَرَّفْتُهَا، فَلَمْ أَجِدْ مَنْ يَعْرِفُهَا، ثُمَّ أَتَيْتُهُ ثَالثًا، فَقَالَ: «احْفَظْ وِعَاءَهَا، وَعَدَدَهَا، وَوِكَاءَهَا، فَإِنْ جَاءَ صَاحِبُهَا، وَإِلَّا فَاسْتَمْتِعْ بِـهَا».
(2) АГАР ЙЎЛДА ХУРМО ТОПИБ ОЛСА...
(2) بَاب: إِذَا وَجَدَ تَـمْرَةً فِي الطَّرِيقِ
1085.2432. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мен аҳлим томон ўгирила туриб, тўшагимга тушиб қолган бир хурмони топиб оламан. Шунда уни ейиш учун қўлимга оламан-да, кейин унинг садақа бўлишидан қўрқиб, уни отиб юбораман», дедилар».
1085/2432 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِنِّي لَأَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِي، فَأَجِدُ التَّمْرَةَ سَاقِطَةً عَلَى فِرَاشِي، فَأَرْفَعُهَا لِآكُلَهَا، ثُمَّ أَخْشَى أَنْ تَكُونَ صَدَقَةً فَأُلْقِيهَا».