239.371 Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Хайбарга ғазот қилдилар. Унинг яқинида ғира-ширада бомдод намозини ўқидик. Кейин Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васаллам уловга миндилар. Абу Т-А-лҳа ҳам уловга минди, мен эса Абу Т-А-лҳага мингашиб олдим. Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васаллам (уловни) Хайбарнинг тор кўчасига ҳайдадилар. Тиззам Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сонларига тегиб турар эди. Сўнг изорларини сонларидан юқори кўтардилар, ҳатто Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сонлари оқлигини кўриб турардим. Қишлоққа кирганларида: «Аллоҳу акбар! Хароб бўлсин Хайбар! Албатта, биз бирор қавмнинг ерига тушсак, огоҳлантирилганларнинг тонги нақадар ёмон бўлур!» деб уч марта айтдилар. Одамлар ўз ишлари билан (қўрғондан) чиқишди-да, (бизни кўриб) «Муҳаммад!» дейишди».
Абдулазиз айтади: «Баъзи шерикларимизнинг айтишича, «ва бешлик!»* яъни «қўшин!» ҳам дейишган.
Шундай қилиб, биз у ерни куч билан қўлга киритдик. Кейин асирлар жамланди. Диҳя келиб: «Эй Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси, асирлардан менга бир чўри беринг», деди. У зот: «Бориб, бир чўри олавер», дедилар. У София Сафийя бинт Ҳуяйни олди.
Шунда бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: «Эй Набиюллоҳ Аллоҳнинг Набийси, Диҳяга Қурайза ва Назир қабиласининг саййидаси София Сафийя бинт Ҳуяйни берибсиз. У фақат сизга муносиб», деди. «Уни чақиринглар, уни (олиб келсин)», дедилар. Уни (чўрини) олиб келди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам унга назар солгач, (Диҳяга) «Асирлардан бошқа чўри олақол», дедилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам уни озод қилдилар ва унга уйландилар».
Шунда Собит унга: «Эй Абу Ҳамза*, у зот унга нимани маҳр қилиб бердилар?» деди. У шундай деди: «Ўзини. Уни озод қилдилар ва унга уйландилар. У зот йўлдаликларида Умму Сулайм унинг сеп-сидирғаларини тайёрлаб, кечки пайт у зотнинг ҳузурларига киритди. Шундай қилиб, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам куёв бўлиб тонг оттирдилар.
Кейин у зот: «Кимда бирор нарса бўлса, олиб келсин!» дедилар ва тери тўшама тўшадилар. Биров хурмо, яна биров ёғ олиб кела бошлади. – (Абдулазиз) «Менимча, толқонни ҳам айтди», дейди – Кейин аралаштириб, ҳайс* тайёрлашди. Мана шу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг валиймалари* бўлди».
* «Бешлик» – араблар қўшинни шундай деб аташган. Чунки у вақтда қўшин беш қисмдан таркиб топган: олд қисм, орқа қисм, ўрта қисм, ўнг ва чап қанотлар.
* Абу Ҳамза – Анас розияллоҳу анҳунинг куняси.
* Ҳайс – қуриган хурмо, ёғ ва толқон аралашмасидан тайёрланадиган таом.
* Валийма – никоҳ муносабати билан уюштирилган зиёфат, тўй.
239/371 - عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم غَزَا خَيْبَرَ، فَصَلَّيْنَا عِنْدَهَا صَلَاةَ الْغَدَاةِ بِغَلَسٍ، فَرَكِبَ نَبِيُّ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَرَكِبَ أَبُو طَلْحَةَ، وَأَنَا رَدِيفُ أَبِي طَلْحَةَ، فَأَجْرَى نَبِيُّ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي زُقَاقِ خَيْبَرَ، وَإِنَّ رُكْبَتِي لَتَمَسُّ فَخِذَ نَبِيِّ اللهِ صلى الله عليه وسلم، ثُمَّ حَسَرَ الْإِزَارَ عَنْ فَخِذِهِ، حَتَّى إِنِّي أَنْظُرُ إِلَى بَيَاضِ فَخِذِ نَبِيِّ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَلَمَّا دَخَلَ الْقَرْيَةَ قَالَ: «اللهُ أَكْبَرُ، خَرِبَتْ خَيْبَرُ، إِنَّا إِذَا نَزَلْنَا بِسَاحَةِ قَوْمٍ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ». قَالَهَا ثَلَاثًا، قَالَ: وَخَرَجَ الْقَوْمُ إِلَى أَعْمَالِهِمْ، فَقَالُوا: مُحَمَّدٌ وَالْخَمِيسُ – يَعْنِي: الْجَيْشَ - قَالَ: فَأَصَبْنَاهَا عَنْوَةً، فَجُمِعَ السَّبْيُ، فَجَاءَ دِحْيَةُ، فَقَالَ: يَا نَبِيَّ اللهِ، أَعْطِنِي جَارِيَةً مِنَ السَّبْيِ، قَالَ: «اذْهَبْ فَخُذْ جَارِيَةً». فَأَخَذَ صَفِيَّةَ بِنْتَ حُيَيٍّ، فَجَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: يَا نَبِيَّ اللهِ، أَعْطَيْتَ دِحْيَةَ صَفِيَّةَ بِنْتَ حُيَيٍّ، سَيِّدَةَ قُرَيْظَةَ وَالنَّضِيرِ؟ لَا تَصْلُحُ إِلَّا لَكَ، قَالَ: «ادْعُوهُ بِـهَا». فَجَاءَ بِـهَا، فَلَمَّا نَظَرَ إِلَيْهَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «خُذْ جَارِيَةً مِنَ السَّبْيِ غَيْرَهَا». قَالَ: فَأَعْتَقَهَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَتَزَوَّجَهَا، حَتَّى إِذَا كَانَ بِالطَّرِيقِ جَهَّزَتْهَا لَهُ أُمُّ سُلَيْمٍ، فَأَهْدَتْهَا لَهُ مِنَ اللَّيْلِ، فَأَصْبَحَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَرُوسًا، فَقَالَ: «مَنْ كَانَ عِنْدَهُ شَيْءٌ فَلْيَجِئْ بِهِ». وَبَسَطَ نِطَعًا، فَجَعَلَ الرَّجُلُ يَجِيءُ بِالتَّمْرِ، وَجَعَلَ الرَّجُلُ يَجِيءُ بِالسَّمْنِ، قَالَ وَأَحْسِبُهُ قَدْ ذَكَرَ السَّوِيقَ، قَالَ: فَحَاسُوا حَيْسًا، فَكَانَتْ وَلِيمَةَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم.