Аллоҳ таоло Аҳзоб сурасининг 56-оятида:
«Албатта, Аллоҳ ва Унинг фаришталари пайғамбарга саловот айтурлар. Эй иймон келтирганлар, сизлар ҳам у зотга саловот ва салом айтинглар!» дейди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтиш
291/1. Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
Бу киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни:
«Ким менга битта саловот айтса, Аллоҳ таоло унга ўнта саловот айтади», деганларини эшитдилар.
Имом Муслим ривоятлари.
* روينا في "صحيح مسلم" عن عبد الله بن عمرو بن العاص رضي الله عنهما، أنه سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: "من صلى علي صلاة صلى الله عليه بها عشرا".
292/2. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Ким менга битта саловот айтса, Аллоҳ таоло унга ўнта (саловот) айтади», дедилар.
Имом Муслим ривоятлари.
* وروينا في "صحيح مسلم" أيضا، عن أبي هريرة رضي الله عنه، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "من صلى علي واحدة صلى الله عليه عشرا".
293/3. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Қиёмат куни менга энг яқин бўладиган кишилар менга кўп саловот айтадиганлардир», дедилар.
Имом Термизий ривоятлари.
* وروينا في كتاب الترمذي عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "أولى الناس بي يوم القيامة أكثرهم علي صلاة". قال الترمذي: حديث حسن.
294/4. Авс ибн Авс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Кунларингизнинг энг яхшиси жума кунидир. Ана шу кунда менга саловотни кўпайтиринглар. Чунки менга шу куни саловотларингиз кўрсатилади», дедилар. Шунда саҳобалар: «Эй Расулуллоҳ, сизнинг суякларингиз чириб кетса, қандай қилиб кўрсатилади?» дейишди. Шунда у зот: «Аллоҳ таоло пайғамбарларнинг жасадларини ейишни ерга ҳаром қилди», дедилар.
Абу Довуд, Насаий ва Ибн Можалар ривояти.
* وروينا في سنن أبي داود، والنسائي، وابن ماجه بالأسانيد الصحيحة عن أوس بن أوس رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "إن من أفضل أيامكم يوم الجمعة، فأكثروا علي من الصلاة فيه، فإن صلاتكم معروضة علي، فقالوا: يا رسول الله، وكيف تعرض صلاتنا عليك وقد أرمت؟ قال: يقول بليت، إن الله حرم على الأرض أجساد الأنبياء".
295/5. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Қабримни байрам ўтказиладиган жой қилиб олманглар. Балки менга саловот айтинглар. Қаерда бўлсанглар ҳам, менга саловотларингиз етиб келади», дедилар.
Абу Довуд ривоятлари.
* وروينا في "سنن أبي داود" في آخر كتاب الحج في باب زيارة القبور بالإسناد الصحيح، عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "لا تجعلوا قبري عيدا، وصلوا علي، فإن صلاتكم تبلغني حيث كنتم".
296/6. Яна Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Бирор киши менга салом айтса, Аллоҳ таоло руҳимни менга қайтаради. Мен салом айтган кишига алик оламан», дедилар.
Абу Довуд ривоятлари.
* وروينا فيه أيضا بإسناد صحيح، عن أبي هريرة أيضا، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "ما من أحد يسلم علي إلا رد الله علي روحي حتى أرد عليه السلام".
Кимнинг ҳузурида Расулуллоҳ зикр қилинса, у зотга саловот ва салом айтишга буюрилгани ҳақида
باب أمر من ذكر عنده النبي صلى الله عليه وسلم بالصلاة عليه والتسليم، صلى الله عليه وسلم
297/1. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Бир кишининг ҳузурида зикр қилинсам, лекин у менга саловот айтмаса, унинг бурни ерга ишқалсин», дедилар.
Имом Термизий ривоятлари.
* روينا في كتاب الترمذي، عن أبي هريرة رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "رغم أنف رجل ذكرت عنده فلم يصل علي". قال الترمذي: حديث حسن.
298/2. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Кимнинг ҳузурида зикр қилинсам, менга саловот айтсин. Чунки ким менга бир марта саловот айтса, Аллоҳ таоло унга ўнта саловот айтади», дедилар.
Ибн Сунний ривоятлари.
* وروينا في كتاب ابن السني بإسناد جيد، عن أنس رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "من ذكرت عنده فليصل علي، فإنه من صلى علي مرة، صلى الله عز وجل عليه عشرا).
299/3. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Кимнинг ҳузурида зикр қилинсам-у, менга саловот айтмаса, батаҳқиқ, у бадбахт бўлибди», дедилар.
Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилганлар.
* وروينا فيه بإسناد ضعيف عن جابر رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "من ذكرت عنده فلم يصل علي فقد شقي".
300/4. Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Бир кишининг ҳузурида зикр қилинсам-у, менга саловот айтмаса, ана шу киши бахилдир», дедилар.
Имом Термизий ривоятлари.
Имом Абу Исо Термизий ушбу ҳадис ҳақида гапириб, баъзи аҳли илмлардан ривоят қилинишича, киши мажлисда бир марта Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтса кифоя қилади, деганлар.
* وروينا في كتاب الترمذي، عن علي رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "البخيل من ذكرت عنده، فلم يصل علي"، قال الترمذي: حديث حسن صحيح.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтишнинг сифати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга қандай саловот айтилиши ҳақида «Намоз зикрлари» китобида айтиб ўтдик. Аммо Ибн Абу Зайд Моликий ва у кабилар ана шу саловотга «Варҳам Муҳаммадан ва ола Муҳаммад» (Муҳаммадга ва у зотнинг оилаларига раҳм қил), каби асли йўқ, бидъат сўзларни киритишган. Имом Абу Бакр Арабий «Термизийга шарҳ» номли китобларида Ибн Абу Зайд айтган гап хатолигини ва унга амал қилиш жоҳиллик эканини зикр этганлар. Чунки Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам саловот қандай айтилишини саҳиҳ ҳадисларида кўрсатиб қўйганлар. Энди бунга зиёда қилиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни камчиликда айблаш ва айтганларига тўлдириш бўлади.
باب صفة الصلاة على رسول الله صلى الله عليه وسلم
Дуони Аллоҳга ҳамд айтиш ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтиш билан бошлаш
باب استفتاح الدعاء بالحمد لله تعالى والصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم
301/1. Фазола ибн Убайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир киши Аллоҳни улуғламасдан ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтмасдан дуо қилаётганини эшитиб: «Бу киши дуо қилишда шошилди», дедилар. Сўнгра уни ёки бошқасини чақириб: «Сизлардан бирортангиз дуо қилса, Аллоҳга сано айтиб, Уни улуғлаб ва Расулуллоҳга саловот йўллаб, кейин хоҳлаганича дуо қилаверсин», дедилар.
Абу Довуд, Термизий, Насаий ривоятлари.
* روينا في سنن أبي داود، والترمذي، والنسائي، عن فضالة بن عبيد رضي الله عنه قال: سمع رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم رجلا يدعو في صلاته لم يمجد الله تعالى، ولم يصل على النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم، فقال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: "عجل هذا، ثم دعاه فقال له أو لغيره: "إذا صلى أحدكم فليبدأ بتمحيد ربه سبحانه والثناء عليه، ثم يصلي على النبي صلى الله عليه وسلم، ثم يدعو بعد بما شاء". قال الترمذي: حديث حسن صحيح.
Пайғамбарларга саловот айтганда оилаларини ҳам қўшиб айтиш
Пайғамбаримизга «соллаллоҳу алайҳи ва ъала олиҳи васаллам» деб саловот айтишга уламолар иттифоқ қилишган. Шунингдек, бошқа пайғамбарлар ва фаришталарга ҳам алоҳида саловот айтиш жоиз. Аммо анбиёлардан бошқаларга жоиз эмас. Масалан, Абу Бакрга «соллаллоҳу алайҳи васаллам», дейилмайди, балки у зотга «розийаллоҳу анҳу», дейилади. Чунки салаф уламолари саловот ва саломни фақат анбиёларга айтганлар. Шунингдек, «азза ва жалла» сўзи Аллоҳ таологагина хосдир. Ҳеч қачон пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломга «азза ва жалла» деб айтилмайди, гарчи у зот азиз ва улуғ бўлсалар ҳам. Шунинг сингари Абу Бакр ёки Алига «соллаллоҳу алайҳи васаллам» дейилмайди. Гарчи маъноси тўғри келса ҳам. Аммо анбиёларга саловот айтганда оилалари, асҳоблари, зурриётлари ва атбоъларини қўшиб айтиш жоиз.
Фасл: Саҳобалар, тобеъинлар, улардан кейинги уламо ва обидларнинг исмларига «розийаллоҳу анҳу» ёки «роҳимаҳуллоҳ»га ўхшаш сўзлар қўшиб айтилади. Лекин баъзилар, «розийаллоҳу анҳу»ни саҳобаларга хос, бошқаларга «роҳимаҳуллоҳ» деб айтилади, дейишади.
Фасл: Луқмон ва Марямлар ҳақида имомул ҳаромайндан уламолар ижмоъси нақл қилиниб, уларга "алайҳиссалом" ёки "алайҳас салом", деб айтишнинг зарари йўқ, дейилган.
باب الصلاة على الأنبياء وآلهم تبعا لهم صلى الله عليه وسلم
302/2. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Бу киши: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтилмаган дуо кўтарилмасдан, ер билан осмон орасида тўхтаб туради», деганлар.
Имом Термизий ривоятлари.
Уламолар, дуони Аллоҳга ҳамд ва сано, сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтиш билан бошлаш ва тугатиш маҳбуб амалдир, деб айтишган.
* وروينا في كتاب الترمذي عن عمر بن الخطاب رضي الله عنه قال: إن الدعاء موقوف بين السماء والأرض لا يصعد منه شئ حتى تصلي على نبيك صلى الله عليه وسلم.