91-2054. Адий ибн Ҳотим розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Мен: «Эй Аллоҳнинг Расули, итимни тасмия* айтиб, қўйиб юбораман. Кейин у билан бирга ов устида бошқа бир итни кўриб қоламан, мен унга тасмия айтмаган бўламан ва (ўлжани) иккаласидан қайси бири тутганини билмай қоламан», дедим. У зот: «Ема, сен фақат ўз итингга тасмия айтгансан, бошқасига тасмия айтмагансан», дедилар».
* Тасмия айтиш – Аллоҳнинг исмини айтиш. Тасмия «Бисмиллаҳ», «Бисмиллаҳ, Аллоҳу акбар», «Бисмиллаҳир‑роҳманир‑роҳим» ёки бошқа лафзлар билан бўлиши мумкин.
91-2054- عَنْ عَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، قُلْتُ: [يَا رَسُولَ اللهِ]؛ أُرْسِلُ كَلْبِي وَأُسَـمِّي، فَأَجِدُ مَعَهُ عَلَى الصَّيْدِ كَلْبًا آخَرَ لَمْ أُسَمِّ عَلَيْهِ، وَلَا أَدْرِي أَيُّهُمَا أَخَذَ، قَالَ: «لَا تَأْكُلْ؛ فَإِنـَّمَا سَـمَّيْتَ عَلَى كَلْبِكَ، وَلَمْ تُسَمِّ عَلَى الْآخَرِ».
92-2060-2061. Баро ибн Озиб ва Зайд ибн Арқам розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
Улар Расулуллоҳ cоллaллoҳy алайҳи васалламдан саррофлик ҳақида сўрадилар. Шунда у зот: «Агар қўлдан қўлга бўлса, ҳечқиси йўқ. Насия бўлса, дуруст бўлмайди», дедилар».
92-2060-2061- عَنِ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ وَزَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ [رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا]: سَأَلَا رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الصَّرْفِ، فَقَالَ: «إِنْ كَانَ يَدًا بِيَدٍ.. فَلَا بَأْسَ، وَإِنْ كَانَ نَسِيئًا فَلَا يَصْلُحُ».
93-2072. Миқдом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий cоллaллoҳy алайҳи васаллам: «Ҳеч ким қўл меҳнати билан топиб еганидан яхши таом еган эмас. Аллоҳнинг набийси Довуд алайҳиссалом қўл меҳнати билан кун кўрар эди», дедилар».
93- 2072- عَنِ الْمِقْدَامِ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم [قَالَ]: «مَا أَكَلَ أَحَدٌ طَعَامًا قَطُّ خَيْرًا مِنْ أَنْ يَأْكُلَ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ، وَإِنَّ نَبِيَّ اللهِ دَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلَامُ كَانَ يَأْكُلُ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ».
94- 2079. Ҳаким ибн Ҳизом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий cоллaллoҳy алайҳи васаллам: «Сотувчи ва олувчи ажралмагунларича [ёки ажралгунларича] ихтиёрлидир. Агар рост сўзласалар ва (молнинг айбини) очиқ айтсалар, савдоларида уларга барака берилади. Агар яширсалар ва ёлғон сўзласалар, савдоларининг баракаси ўчирилади», дедилар».
94-2079- عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ [رضي الله عنه]، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا - أَوْ قَالَ: حَتَّى يَتَفَرَّقَا - فَإِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا.. بُورِكَ لَهُمَا فِي بَيْعِهِمَا، وَإِنْ كَتَمَا وَكَذَبَا.. مُحِقَتْ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا».
95- 2211. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Муовиянинг онаси Ҳинд Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: «Абу Суфён хасис одам. Унинг молидан яширинча олишим менга гуноҳ бўладими?» деди. У зот: «Сен ва болаларинг ўзингизга кифоя қиладиганини маъруф ила олаверинг», дедилар».
95- 2211- عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: قَالَتْ هِنْدٌ أُمُّ مُعَاوِيَةَ لِرَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ أَبَا سُفْيَانَ رَجُلٌ شَحِيحٌ، فَهَلْ عَلَيَّ جُنَاحٌ أَنْ آخُذَ مِنْ مَالِهِ سِرًّا؟ قَالَ: «خُذِي أَنْتِ وَبَنِيْكِ مَا يَكْفِيكِ بِالْمَعْرُوفِ».
96- 2225. «Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан шундай деганларини эшитдим: «Ким бирор сурат чизса, то унга жон киритмагунича Аллоҳ уни азоблайди. Ҳолбуки, у ҳеч қачон унга жон кирита олмайди».
96- 2225- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُمَا: سَـمِعْتُ رَسُولَ الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: مَنْ صَوَّرَ صُورَةً.. فَإِنَّ اللهَ يُعَذِّبُهُ، حَتَّى يَنْفُخَ فِيهَا الرُّوحَ، وَلَيْسَ بِنَافِخٍ فِيهَا أَبَدًا».
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади: «Эвазига ҳақ оладиган нарсаларингизнинг энг ҳақлиси Аллоҳнинг Китобидир».
97- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: «أَحَقُّ مَا أَخَذْتُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا كِتَابُ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ».
98-2276. Абу Саъид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бир гуруҳ асҳоблари сафарлардан бирида йўлга тушишди. Ниҳоят, араб қабилаларидан бирига бориб тушиб, улардан меҳмон қилишларини сўрашган эди, уларни меҳмон қилишдан бош тортишди. Бирдан ўша қабиланинг бошлиғини (заҳарли газанда) чақиб олди. Унга ҳар нарса қилиб кўришди, бироқ ҳеч нарса фойда бермади. Шунда улардан бири: «Анави келиб тушган жамоанинг олдига борсангиз-чи, эҳтимол, уларда бирор нарса топилиб қолар», деди. Буларнинг олдига келиб: «Эй жамоа, бошлиғимизни (заҳарли газанда) чақиб олди. Унга ҳар нарса қилиб кўрдик, фойда бермаяпти. Сизларда бирон нарса борми?» дейишди. Улардан бири: «Ҳа, бор. Аллоҳга қасамки, мен руқйа ўқийман. Лекин Аллоҳга қасамки, сизлардан бизни меҳмон қилишни сўраган эдик, меҳмон қилмадингиз. Энди мен ҳам бизга бирор музд* атамагунингизча руқйа ўқимайман», деди. Кейин улар билан бир пода қўйга келишишди. У «Алҳамду лиллааҳи Роббил-ъаламин»ни ўқиб, унга суфлаб, дам сола кетди. Шунда у (бемор) худди боғлови ечилгандек ҳолатга тушди-да, ҳеч нарса кўрмагандек юриб кетди. Улар ўзаро келишилган муздни тўлиқ беришди. Шунда баъзилари: «Уни тақсимланглар», дейишди. Руқйа ўқиган киши эса: «Ундай қилманглар. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бориб, у зотга бўлган ишни айтиб, бизларни нимага буюришларини кўрайлик», деди. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, айтишган эди, у зот: «Унинг руқйа эканини қаердан билдинг?» дедилар. Сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳақиқатан, тўғри қилибсизлар. Тақсимланглар ва ўзингизга қўшиб менга ҳам улуш ажратинглар» деб, кулдилар».
* Музд – иш ҳақи, мукофот.
98- 2276- عَنْ أَبِي سَعِيدٍ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: انْطَلَقَ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي سَفْرَةٍ سَافَرُوهَا، حَتَّى نَزَلُوا عَلَى حَيٍّ مِنْ أَحْيَاءِ الْعَرَبِ، فَاسْتَضَافُوهُمْ فَأَبَوْا أَنْ يُضَيِّفُوهُمْ، فَلُدِغَ سَيِّدُ ذَلِكَ الْحَيِّ، فَسَعَوْا لَهُ بِكُلِّ شَيْءٍ لَا يَنْفَعُهُ شَيْءٌ، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: لَوْ أَتَيْتُمْ هَؤُلَاءِ الرَّهْطَ الَّذِينَ نَزَلُوا، لَعَلَّهُ أَنْ يَكُونَ عِنْدَ بَعْضِهِمْ شَيْءٌ، فَأَتَوْهُمْ فَقَالُوا: يَا أَيُّهَا الرَّهْطُ؛ إِنَّ سَيِّدَنَا لُدِغَ، وَسَعَيْنَا لَهُ بِكُلِّ شَيْءٍ لَا يَنْفَعُهُ، فَهَلْ عِنْدَ أَحَدٍ مِنْكُمْ مِنْ شَيْءٍ؟
فَقَالَ بَعْضُهُمْ: نَعَمْ وَاللهِ؛ إِنِّي لَأَرْقِي، وَلَكِنْ وَاللهِ؛ لَقَدِ اسْتَضَفْنَاكُمْ فَلَمْ تُضِيِّفُونَا، فَمَا أَنَا بِرَاقٍ لَكُمْ حَتَّى تَجْعَلُوا لَنَا جُعْلًا، فَصَالَحُوهُمْ عَلَى قَطِيعٍ مِنَ الْغَنَمِ.
فَانْطَلَقَ يَتْفُلُ عَلَيْهِ وَيَقْرَأُ: (الـحَمْدُ للهِ رَبِّ العَالَمِينَ) فَكَأَنـَّمَا نُشِطَ مِنْ عِقَالٍ، فَانْطَلَقَ يـَمْشِي وَمَا بِهِ قَلَبَةٌ.
قَالَ: فَأَوْفَوْهُمْ جُعْلَهُمُ الَّذِي صَالَحُوهُمْ عَلَيْهِ، فَقَالَ بَعْضُهُمُ: اقْسِمُوا، فَقَالَ الَّذِي رَقَى: لَا تَفْعَلُوا، حَتَّى نَأْتِيَ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَنَذْكُرَ لَهُ الَّذِي كَانَ، فَنَنْظُرَ مَا يَأْمُرُنَا.
فَقَدِمُوا عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَذَكَرُوا لَهُ، فَقَالَ: «وَمَا يُدْرِيكَ أَنَّهَا رُقْيَةٌ؟ ثُمَّ قَالَ: قَدْ أَصَبْتُمُ، اقْسِمُوا وَاضْرِبُوا لِي مَعَكُمْ سَهْمًا» فَضَحِكَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم.