158. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам хутба қилиб турган эдилар. Қарасалар, бир киши тик турибди. У ҳақда сўраган эдилар, «У Абу Исроил, «Тик тураман, ўтирмайман, сояланмайман, гапирмайман ва рўза тутаман», деб назр қилган», дейишди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Унга буюр, гапираверсин, соялансин, ўтирсин, рўзасини эса охирига етказсин», дедилар».
Имом Бухорий ривояти.
Шарҳ: Ушбу ривоятнинг қаҳрамони Абу Исроил Қурайш қабиласининг Бани Омир ибн Луай уруғидан бўлиб, ҳадиси шарифда зикри келган нарсаларни назр қилган эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам сўраб-суриштириб, унинг масаласидан хабардор бўлдилар. Кейин эса, бу иш бўйича шариат ҳукмини баён қилдилар.
Абу Исроилнинг назрида ҳам тоат, ҳам маъсият мавжуд эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам унга маъсият бўлган — гапирмаслик, сояда турмаслик, ўтирмаслик ҳақидаги назрлар беҳуда эканлиги, уларни дарҳол тўхтатиш лозимлигини баён этдилар. Аслида Аллоҳ таолога тоатдан иборат бўлган рўза ибодатини эса, давом эттиришга амр қилдилар.
Демак, Аллоҳ таолога маъсият бўлган ишларда назр йўқ.
158 - وَعَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: بَيْنَمَا النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ يَخْطُبُ؛ إِذَا هُوَ بِرَجُلٍ قَائِمٍ، فَسَأَلَ عَنْهُ فَقَالُوا: أَبُو إِسْرَائِيلَ نَذَرَ أَنْ يَقُومَ فِي الشَّمْسِ وَلَا يَقْعُدَ، وَلَا يَسْتَظِلَّ وَلَا يتَكَلَّمَ، وَيَصُومَ، فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: «مُرْهُ فَلْيَتَكَلَّمْ وَلْيَسْتَظِلَّ وَلْيَقْعُدْ وَلْيُتِمَّ صَوْمَهُ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ. [6704].