226. Умму Салама розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Мен ҳам оддий бир инсонман. Сизлар олдимга довлашиб келасизлар. Эҳтимол, бирингиз ҳужжат‑далил келтиришда бошқангиздан устомонроқ бўлиб, ундан эшитганимга кўра ҳукм чиқарарман. Кимга биродарининг ҳақидан бирор нарсани ҳукм қилсам бу билан унга дўзахдан бир парча кесиб берган бўламан».
Муттафақун алайҳ.
Шарҳ: «Мен ҳам оддий бир инсонман» дейиш билан у зот ўзларида бошқа инсонлар каби унутиш содир бўлиши мумкинлигидан огоҳ этмоқдалар. Чунки инсонийлик мана шу нарсани тақозо қилади. Агар мени самовий ваҳий билан қўллаб турилмаса, бошқа инсонларда учрайдиган нарса у зотда ҳам учрашини айтмоқдалар.
Набий с.а.в. сўзлари ва амалларида бундай нарсалардан муҳофаза қилинган маъсум ҳолда эмасларми, деб айтилиши мумкин?!
Маъсумлик гуноҳ деб ҳисобланган нарсаларда бўлади. Аммо бу ҳолат унга тааллуқли эмас. Аллоҳ ижтиҳод масаласида ундай нарсани юкламаган. Балки бошқаларга юклаган нарсани у зотга ҳам юклаган. Умму Салама розияллоҳу анҳо ривоят қилган нарса бу сўзимизга далолат қилади. У зот: «Менга нозил қилинмаган нарсаларда ўз раъйим билан ораларингизда ҳукм чиқараман», деганлар.
226 - وَعَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّمَا أَنَا بشَرٌ، وَإِنَّكُمْ تَخْتَصِمُونَ إِلَيَّ، وَلَعَلَّ بَعْضَكُمْ أَنْ يَكُونَ أَلْحَنَ بِحُجَّتِهِ مِنْ بَعْضٍ، فَأَقْضِي لَهُ عَلَى نَحْوِ مَا أَسْمَعُ، فَمَنْ قَضَيْتُ لَهُ بِحَقِّ أَخِيهِ فَإِنَّمَا أَقْطَعُ لَهُ قِطْعَةً مِنَ النَّارِ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ. [خ 6967، م 1713].
«أَلْحَنَ» أَيْ: أَعْلَمَ.