«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот қилганларида уйимда токчамдаги озгина арпадан бошқа тирик жон ейдиган нарса йўқ эди. Ундан анча вақтгача еб юрдим, сўнг уни тортиб кўрган эдим, тугаб қолди».
Муттафақун алайҳ.
Шарҳ: Аллома Ибн Аллон роҳимаҳуллоҳ «Далилул фалиҳийн» китобида: «Оиша розияллоҳу анҳо тортиб кўргач у кишига жазо ўлароқ арпа тугаб қолди. Чунки тортиб кўришлари Аллоҳга таслим бўлишга зид амалдир», деб айтганлар.
«Талмасоний «Шарҳуш шифо» номли китобларида қуйидаги ҳадисни келтириб, юқоридаги гапга мухолиф эмас дейдилар.
Миқдом ибн Маъдикараб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Таомларингизни ўлчанглар, сизга унда барака киритилур», дедилар».
(Имом Бухорий ривоят қилган).
Чунки Расулуллоҳ с.а.в. ундаги буюрган нарсалари, қўлга ушлашни назарда тутганлар. Ундан ташқари озгина овқатни кўпайтириш Аллоҳ таолонинг махфий сирларидандир. Сирнинг шарти махфий сақлашдир. Бу ҳадисдан олинадиган фойда шуки, Аллоҳ кимга бирор каромат билан лутф-марҳамат кўрсатса, уни сир тутиб, шукрини адо қилиб, у нарсанинг миннати Аллоҳга хос эканини билаш орқали сақлаб қолинади. Шунда у нарсага ўзгариш кирмайди».
Қуртубий айтадилар: «Бараканинг кўтарилишига сабаб, нафс у нарсага ҳирс кўзи билан боқиши ҳамда ғайри одатий нарсага гувоҳ бўлиб турганда сабабларга мойил бўлинганидадир. Бу нарса Баний Исроилда ҳам содир бўлган. Улар саҳрода дарбадарлик пайтларида устларидан ширинлик ва беданани туширилиб: «Ризқ қилиб берган нарсаларимизнинг покларини енглар» (Бақара сураси, 57)-ояти нозил бўлганида, улар нафс ҳирсига бўйин эгиб, бошқа кунлар учун яшириб қўйишди. Шу сабаб, гўштлари сасиб, овқатлари ачиб қолди».
486 - وَعَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: تُوُفِّيَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ وَمَا فِي بَيْتِي مِنْ شَيْءٍ يَأْكُلُهُ ذُو كَبِدٍ إِلَّا شَطْرُ شَعِيرٍ فِي رَفٍّ لِي، فَأَكَلْتُ مِنْهُ حَتَّى طَالَ عَلَيَّ، فَكِلْتُهُ فَفَنِيَ. مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 3097، م 2973].
قَوْلُهَا «شَطْرُ شَعيرٍ» أَيْ: شَيْءٌ مِنْ شَعيرٍ، كَذَا فَسَّرهُ التِّرْمِذِيُّ.