56. Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Яқинда, мендан кейин худбинлик ва сизлар қабул қилмайдиган ишлар бўлади», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, бизга нималарни буюрасиз?» дейишди. У зот: «Зиммангиздаги ҳақларни адо қиласиз ва Аллоҳдан ҳақларингизни сўрайсиз», дедилар».
Муттафақун алайҳ. [Б, 3606. М, 1843]
Шарҳ: Имом Нававий айтдилар: «Бу ҳадисда бошлиқ одам гарчи золим ва қўпол бўлса ҳам унга итоат қилиб, қарши чиқмасдан итоат қилиш лозим. Унинг ўрнига ўша золимнинг ёмонлигини бартараф қилиб, салоҳият топишини Аллоҳдан ёлвориб сўралади. Бу нарса Пайғамбарлик мўъжизасидандир. Бу хабарда келганидек воқеъалар бир неча бор такрор келган».
Аҳмад Қуртубий «Мухтасари муслим» китобига ёзган шарҳда қуйидагиларни келтирадилар. «Агар амирлар сизларнинг хусусингизда Аллоҳга осийлик қилиб, сизларнинг ҳаққингизни адо қилмаса, сизлар унинг иши хусусида Аллоҳга осийлик қилмай, ҳақларингизни адо қилинглар. Чунки Аллоҳ икки тоифанинг ҳар бирининг амалига қараб жазо ва мукофотини беради.
56 - وَعَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّهَا سَتَكُونُ بَعْدِي أَثَرَةٌ وَأُمُورٌ تُنْكِرُونَهَا، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، فَمَا تَأْمُرُنَا؟ قَالَ: تُؤَدُّونَ الْحَقَّ الَّذِي عَلَيْكُمْ، وَتَسْأَلُونَ اللهَ الَّذِي لَكُمْ» مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 3603، م 1843].
«والأَثَرَةُ»: الإنْفِرَادُ بِالشَّيْءِ عَمَّنْ لَهُ فِيْهِ حَقٌّ.