Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Яхшилик ҳусни хулқдир. Гуноҳ эса кўнглингни ғаш қиладиган ва одамлар билишини истамаган нарсангдир», дедилар.
Имом Муслим ривояти.
Шарҳ: Ҳадиснинг тўла шакли қуйидагичадир.
Наввос ибн Самъон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан Мадинада бир йил (келиб-кетиб) турдим. Мени ҳижрат қилиб келишдан (у зотдан) савол сўраш (имконияти) тўхтатиб турар эди, холос. Чунки биздан бирор одам ҳижрат қилиб келса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ҳеч нарса ҳақида сўрамас эди.* Мен эса у зотдан яхшилик ва гуноҳ ҳақида сўрадим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Яхшилик ҳусни хулқдир. Гуноҳ эса кўнглингни ғаш қиладиган ва одамлар билишини истамаган нарсангдир», дедилар». (Имом Муслим ривояти).
* «Эй иймон келтирганлар! Ҳар хил нарсаларни сўрайверманглар. Агар сизга аён қилинса, ўзингизга ёмон бўлади. Агар улар ҳақида Қуръон нозил қилиниб турган чоғда сўрасангиз, сизга изҳор қилинади...» (Моида сураси, 101-оят). Ушбу оятга биноан Мадинада муқим яшайдиган саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан савол сўрашмас, четдан бирорта аъробий келиб қолиб, бирон нарсани сўраб қолармикан деб кутишарди.
Сиз билан бизга яхшилик ва ёмонлик маъноларини чуқурроқ англаб етишимизда Вобиса ибн Маъбад розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган қуйидаги ҳадиси шариф ҳам ёрдам беради:
602 - وَعَنِ النَّوَّاسِ بْنِ سَمْعَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «البِرُّ: حُسْنُ الخُلُقِ وَالإِثْمُ: مَا حَاكَ فِي نَفْسِكَ، وَكَرِهْتَ أَنْ يَطَّلَعَ عَلَيْهِ النَّاسُ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ [2553/15].
«حَاكَ» بِالحَاءِ الْمُهْمَلَةِ وَالكَافِ، أَيْ: تَرَدَّدَ فيهِ.