1847. Наввос ибн Саъмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир куни эрталаб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Дажжол ҳақида гапирдилар. У зот бу ҳақда гоҳ секин, гоҳ қаттиқ гапирганларидан биз у яқин орадаги хурмозорларнинг бирида бўлса керак деб ўйлаб қолдик. Кечки пайт у зотнинг ҳузурларига қайтиб борсак, биздаги ҳолатни кўриб, «Сизларга нима бўлди?» дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули! Эрталаб Дажжол ҳақида гоҳ секин, гоҳ қаттиқ гапирдингиз учун у яқин орадаги хурмозорларнинг бирида бўлса керак деб ўйлаб қолдик», дедик. Шунда у зот шундай дедилар: «Мен сизлар хусусингизда Дажжолдан эмас, бошқа нарсадан қўрқяпман. Агар у мен сизларнинг ичингизда эканимда зоҳир бўлса, унга сизларсиз ўзим кифоя қиламан. Лекин мен сизларнинг ичингизда бўлмаган пайтда зоҳир бўлса, ҳар ким чорасини ўзи кўради, ҳар бир мусулмонни Аллоҳга топширдим. Дажжолнинг сочи жингалак, қўнғироқдек, кўзи эса бўртиб чиққан бўлади, мен уни Абдулуззо ибн Қатанга ўхшатаман. Ким унга дуч келса, унга қарши Каҳф сурасининг аввалини ўқисин. У (Дажжол) Шом билан Ироқ орасидаги тошлоқ ердан чиқиб, ўнгу сўлига фасод тарқатади. Эй Аллоҳнинг бандалари, собитқадам бўлинглар!». Биз: «Эй Аллоҳнинг Расули! У ер юзида қанча туради?» дедик. У зот: «Қирқ кун туради. Бир куни бир йилдек, бир куни бир ойдек, бир куни эса куни жумъа (ҳафта) каби бўлади. Қолган кунлар эса ҳозирги кунларингиз каби бўлади», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули! Ўша бир йилдек кунда бир кунлик намоз ўқисак кифоя қиладими?» дедик. У зот: «Йўқ! Ўша (бир йилга тенг) куннинг ҳисобини оласизлар», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули! Унинг (Дажжолнинг) ердаги тезлиги қандай?» дедик. У зот шундай дедилар: «У шамол учириб юрган булутдек юради. У бир қавмга келиб, уларни ўз йўлига чақиради, қавм унга ишониб, бўйсунади. Кейин у осмонга буюрса, осмондан ёмғир ёғади. Ерга буюрса, ердан гиёҳлар ўсади. Жониворлар у гиёҳлардан еб, кечқурун қайтганда ёғ тўплаб, семириб, елинлари сутга тўлиб, биқинлари қаппайиб келади. Кейин у (Дажжол) бошқа бир қавмга келиб, уларни ҳам ўз йўлига чақиради, лекин улар унинг сўзларини рад қилишгач, қайтиб кетади. Эрталаб туришса, қаҳатчилик бўлиб, қўлларидаги мол-мулклардан ҳеч вақо қолмаган бўлади. Сўнгра у бир ташландиқ ернинг ёнидан ўтиб, унга: «Хазиналарингни чиқар» деса, ўша хазиналар худди асаларилар маликасига эргашгани каби унга эргашади. Кейин у бақувват, келишган бир йигитни чақириб, унга қилич уриб, бир ўқ отиш масофасича жойга ажратиб ташлайди. Кейин уни чақирса, (йигит икки бўлаги тўпланиб), очиқ чеҳра билан кулимсираб олдига келади. У (Дажжол) шундай ишлар қилиб турган пайтда Аллоҳ Масиҳ ибн Марямни (Ийсо алайҳиссаломни) юборади. У зот Димашқнинг шарқидаги оқ миноранинг ёнига иккита сарғиш либос кийган ҳолда, кафтларини икки фариштанинг қанотига қўйган ҳолда тушади. Бошини энгаштирса, сув томлайди. Бошини кўтарса, маржондек томчилар тўкилади. У зотнинг нафасининг шамоли етган кофир борки, дарҳол ўлади. У зотнинг нафаси назари етган жойгача етади. У зот уни (Дажжолни) қувиб, унга (Байтул Мақдис яқинидаги) Боби Лудд ёнида етиб олиб, ўлдиради. Кейин Ийсо ибн Марямнинг ҳузурига Аллоҳ унинг (Дажжол) фитнасидан сақлаган бир қавм келади. У зот уларнинг юзларини силаб, уларнинг жаннатдаги даражаларини айтиб беради. Ийсо шундай турган пайтда Аллоҳ у зотга ваҳий қилиб, «Мен шундай бир бандаларимни чиқардимки, уларга қарши жанг қилишга ҳеч кимнинг кучи етмайди. Шунинг учун сен (мўмин-мусулмон) бандаларимни Тур тоғида сақлаб қолгин», дейди. Кейин Аллоҳ яъжуж-маъжужни юборади. Улар ҳар бир тепаликлардан оқиб туша бошлайди. Уларнинг аввалгилари Табарийя кўлидан ўтиб, ундаги бор сувни ичиб кетишади. Уларнинг охиргилари келиб, (у ерда сув қолмаганини кўриб), «Бу ерда сув бўлган экан», дейишади. Аллоҳнинг Набийси Ийсо ва у зотнинг асҳоблари қамал қилиниб, ҳатто улар учун бир ҳўкизнинг боши ҳозирги юз динорингиздан қийматлироқ бўлиб қолади. Аллоҳнинг Набийси Ийсо ва у зотнинг асҳоблари (яъжуж-маъжуждан халос этишни сўраб) Аллоҳга ёлворишади. Шунда Аллоҳ ўшаларнинг бўйнига қурт туширади-да, ҳаммаси бир дафъада қирилиб кетади. Кейин Аллоҳнинг Набийси Ийсо ва у зотнинг асҳоблари (тоғлардан) ерга тушишади. У ерда (яъжуж-маъжуж) мурдаларининг бадбўй ҳиди тарқалмаган бирор қарич жой қолмаган бўлади. Аллоҳнинг Набийси Ийсо ва у зотнинг асҳоблари яна Аллоҳга ёлвориб, (улардан халос қилишни сўраб) дуо қилишади, шунда Аллоҳ туянинг бўйнидек қушларни юборади. Қушлар уларни олиб, Аллоҳ хоҳлаган томонга элтиб ташлайди. Кейин Аллоҳ бир ёмғир юборади. Бу ёмғир бирорта уй ёки чайлани қолдирмай оқизиб кетиб, ерни ювиб, ойнадек ялтиратиб қўяди. Кейин ерга «Ҳосилингни бер, баракаларингни ато эт», дейилади. Ана ўша кунларда бир дона анорга бир жамоа тўйиб, пўстлоғини соябон қилишади. Сутларга ҳам шу даражада барака бериладики, битта соғин туя одамларнинг катта бир жамоасига кифоя қилади. Битта соғин сигир катта бир қабилага кифоя қилади. Битта совлиқ катта бир оилага кифоя қилади. Улар ана шундай ҳолатда туришганда Аллоҳ бир хушбўй шабада юборади. Бу шабада уларнинг қўлтиғи остидан кириб, барча мўмин-мусулмонларнинг руҳини қабз этади, натижада (ер юзида) одамларнинг энг ёмонлари қолади. Улар худди эшаклар бир-бири билан қўшилгандек қўшилаверишади. Ана ўшаларнинг устига Қиёмат қоим бўлади».

Имом Муслим ривояти.

Шарҳ: Барчамизга маълумки, Дажжол қиёмат қоим бўлиши олдидан ер юзида чиқиб, кўплаб одамларнинг йўлдан адашишларига сабаб бўладиган махлуқдир. У ҳақида баъзи савол-жавобларни келтирсак.

- Дажжол қаерда яшайди?

- Аллоҳ таолонинг Ўзигагина маълум бўлган оролда.

- Дажжол чиққанидан кейин қанча яшайди?

- 40 кун яшайди.

- Бу кунларнинг узунлиги қай даражада бўлади?

- Дажжол чиққан биринчи кун бир йилдек, иккинчи кун бир ойдек, учинчи кун бир ҳафтадек, қолган кунлар бизнинг кунларимиздек ўтади.

- Дажжолнинг ёнида нималар бўлади?

- Ёнида жаннат, дўзахи ёки икки дарё бўлиб, бири муздек, иккинчиси алангаланиб қайнаб турган бўлади.

- Ундаги жаннат ва дўзах ҳақиқийми?

- Йўқ, ундаги жаннат аслида дўзах, дўзах эса аслида жаннатдир.

- Дажжолнинг тезлиги қанчалик бўлади?

- У шамол каби тез юради. Ҳадиси шарифда шундай келган:

“Эй Расулуллоҳ! У ер юзида қандай тезликда ҳаракат қилади?” “Ортидан шамол эсган ёмғирли булут каби. У бир қавмга келиб, даъват қилади. Улар унга иймон келтириб, даъватини қабул қиладилар...” (Имом Муслим ва Имом Термизий ривояти).

- Дажжол қаерларга кира олмайди?

- Тўрт жойга кира олмайди: Маккага, Мадинага, Қуддусга, Тур тоғига. Бир ҳадисда бундай дейилган: “Дажжолнинг оёғи, биронта маконга етмай қолмайди. Лекин Макка, Мадина, Байтул-мақдис ва Тур тоғи бундан мустасно. Чунки фаришталар уни бу жойлардан қувиб чиқаради”. (Имом Қуртубийнинг “Тазкира” китоби).

- Дажжол неча кишини ўлдиради?

- Бир мўмин йигитни ўлдиради. У йигит ҳақида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Бу (мўмин киши) оламлар Роббиси ҳузурида шаҳидларнинг энг улуғидир”.(Имом Муслим, Имом Бухорий ривояти).

- Дажжолнинг шакли қандай?

Саид ибн Жумҳон Сафийнадан ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга хутба ўқиб, шундай дедилар: “Ҳар бир Набий умматини Дажжолдан огоҳлантирган. Огоҳ бўлинглар, унинг чап кўзи ғилай. Ўнг кўзининг устида ортиқча эти бор. Икки кўзининг ўртасига “кофир” деб ёзилган...” (Тайолиси ва Имом Аҳмад ривояти).

Бошқа бир ҳадисда “Ўқишни биладиган ва билмайдиган ҳар бир мўмин уни ўқий олади” дейилган.

- Дажжолни ким ўлдиради?

- Аллоҳнинг Набийси Исо алайҳиссалом ўлдирадилар.

- Ер юзида Дажжолнинг фитнасидан каттароқ фитна бўлганми?

- Ер юзида Дажжол фитнасидан кўра каттароқ фитна бўлмаган.

Абу Умома ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам одамларга нидо қилиб, шундай дедилар:

“Эй инсонлар! Аллоҳ Одам зурриётини яратгандан бери, ер юзида Дажжол фитнасидан кўра каттароқ фитна бўлмаган. Аллоҳ азза ва жалла биронта Набийни юборган бўлса, албатта, у умматини Дажжолдан огоҳлантирган. Мен набийларнинг сўнггисиман. Сизлар энг сўнгги умматсиз. Шубҳасиз, у сизларга чиқади. Агар у мен орангизда бўлган вақтда чиқса, мен ўзим ҳар бир мусулмон учун у билан ҳужжатлашиб (ғолиб чиқаман). Агар у мендан кейин чиқса, ҳар бир киши ўзи учун ҳужжатлашади. Аллоҳ менинг ўрнимга ҳар бир мусулмонга ёрдам беради...» (Ибн Можа ривояти).

- Дажжол қаердан чиқади ва унга кимлар эргашади?

- Дажжол шарқдан, аниқроғи, Хуросондан... Исфахоннинг Яҳудийя номли қишлоғидан чиқади. Сўнгра Ироқ билан Шом ўртасидаги Ҳижоз ерига боради.

Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Дажжол машриқдан, Хуросон деган ердан чиқади. Юзлари тери қопланган совутга ўхшайдиган гуруҳлар унга эргашади”.

(Имом Термизий ва Ибн Можа ривояти).

- Дажжолга дунёдаги барча кофирлар, яҳудийлар, шу жумладан, Исфаҳон яҳудийларидан етмиш мингтаси эргашади. Қолаверса, мусулмонлар ичидаги жоҳиллар, илмсизлар, авомлар, аёллар ва ёш болалар эргашиб кетишлари айтилган.

- Дажжол сўзининг маъноси нима?

- Дажжол сўзининг луғавий маъноларидан бири “Ерни кесиб ўтувчи” деганидир. Бу малъун, узоқ масофаларни тезлик билан босиб ўтишда, ерни тез суратда айланиб чиқишда ғайриоддий қудратга эга. Шунинг учун унга “Дажжол” деб ном берилган. У ер юзини хачирга ўхшайдиган думсиз эшагига миниб, айланиб чиқади. Эшагининг икки қулоғи ораси қирқ зироъ келади. Дажжол шамол ҳаракатлантирган ёмғирли булут каби, ер юзида тез суръатда ҳаракат қилади. Бу ҳам Аллоҳ бандаларига юборадиган синовлардан ҳисобланади.

- Дажжолдан қутулиш учун нима қилиш керак?

- Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифларда айтган ишларни қилиш керак.

Оиша розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деб дуо қилар эдилар: “Аллоҳим! Мен Сендан, дангасаликдан, қариб-қартайишдан, гуноҳдан, қарздор бўлишдан, қабр фитнаси ва қабр азобидан, дўзах фитнаси ва дўзах азобидан ва бойлик фитнасининг ёмонлигидан паноҳ сўрайман. Мен Сендан яна фақирлик фитнасидан паноҳ беришингни, Масиҳи Дажжол фитнасидан паноҳ беришингни сўрайман. Аллоҳим! Менинг хатоларимни сув, қор ва дўл билан ювгин. Оқ кийим кирдан тозалангани каби қалбимни ҳам хатолардан тозалагин. Машриқ билан Мағрибни узоқлаштирганинг каби мен билан хатоларим орасини ҳам узоқлаштиргин”.(Бешовлари Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилганлар).

Демак, доим дуоларимизда ушбу дуони ҳам қилиб юришимиз керак.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Сизлардан биронта киши Дажжолга йўлиқса, унга Каҳф сурасиниг аввалини ўқисин”. (Имом Термизий ривоятлари).

Ҳазрати саййидимиз соллаллоҳу алайҳи васаллам яна шундай дедилар:

“Сизлардан биронта киши Дажжолга дуч келса, унинг юзига тупурсин ва Каҳф сурасиниг аввалини ўқисин”. (Имом Табароний ривоят қилганлар).

Демак, Каҳф сурасини ёдлашга ҳаракат қилиб боришимиз керак экан.

Аллоҳ таоло барчамизни дажжол фитнасидан асраб, Ўзининг ҳузурига иймон билан боришимизни насиб этсин!