552. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ cоллaллoҳy алайҳи васаллам:
«Бирортангизнинг ортида бир боғ ўтин териб келиши унга берса-бермаса, бировдан тиланганидан яхшидир», дедилар».
Муттафақун алайҳ.
552 - وَعَنْ أَبِي هُرَيرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ: «لأَنْ يَحْتَطِبَ أَحَدُكُمْ حُزْمَةً عَلَى ظَهْرِهِ، خَيْرٌ مِنْ أَنْ يَسْأَلَ أَحَداً، فَيُعْطِيَهُ أَوْ يَمْنَعَهُ». مُتَّفَقٌ عَلَيهِ [خ 2074، م 1042/107].
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Довуд алайҳиссалом қўл меҳнати орқали тирикчилик қилардилар», деб айтдилар.
Имом Бухорий ривояти.
Шарҳ: Бу ҳадисда ҳам пешона тери билан топилган молу мулк билан ҳаёт кечириш афзал экани баён қилинмоқда. Ҳамма халқларда ҳам «емоқ» сўзи умумий маънода ишлатилиши маълум. Молу мулкни еди, деганда кийиш ва бошқа эҳтиёжларига ишлатилиши ҳам тушунилаверади.
Пайғамбарлар ичидан Довуд алайҳиссаломни алоҳида зикр қилинишида нима ҳикмат бор? Бундан ўз меҳнати ила топилган нарсани ейиш муҳтожликка боғлиқ эмаслиги келиб чиқади. Чунки Довуд алайҳиссалом дунёни сўраган подшоҳ бўлганлар. Дунёнинг ҳаммаси у Зотнинг ихтиёрларида бўлган. Лекин шундоқ бўлса ҳам темирчилик қилиб, совут ясаб, ана шундан тушган маблағни тирикчиликларига ишлатганлар.
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ўз меҳнатлари билан топилган нарсадан ҳаёт кечирганлар. Ҳатто уйдаги таомларини ҳам ўз қўллари билан тайёрлаганлар. Оиша онамиз розийаллоҳу анҳодан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз аҳлларида қандоқ қилар эдилар, деб сўралганида, у Зот ўз аҳллари меҳнатида бўлар эдилар, намозга иқомат айтилса, чиқар эдилар, деб жавоб берганлар.
553 – وَعَنْهُ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «كَانَ دَاوُدُ عَلَيهِ السَّلَامُ لَا يَأْكُلُ إِلَّا مِنْ عَمَلِ يَدِهِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ [2073].
554. Яна у кишидан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Закариё алайҳиссалом дурадгор эдилар», деб айтдилар.
Имом Муслим ривояти.
554 – وَعَنْهُ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «كَانَ زَكَرِيَّا عَلَيهِ الصَّلاةُ وَالسَّلَامُ نَجَّاراً». رَوَاهُ مُسْلِمٌ [2379].
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Бирор киши ҳеч қачон қўл меҳнати орқали еган таомидан яхшироқ таом ея олмайди. Чунки Аллоҳнинг пайғамбари Довуд алайҳиссалом ҳам қўл меҳнати орқали тирикчилик қилардилар», деб айтдилар.
Имом Бухорий ривояти.
Шарҳ: Закариё алайҳиссаломнинг исми шарифлари Қуръони Каримда саккиз марта зикр қилинган. У зот ҳақида Оли Имрон, Анъом, Марям ва Анбиё сураларида сўз юритилган. Закариё алайҳиссалом Ҳорун алайҳиссаломнинг зурриётидан бўлиб Бани Исроилнинг анбиёларидан ҳисобланадилар.
Аллоҳ таоло Аъроф сурасида Ўз пайғамбарларини мадҳ ила зикр қилиб жумладан қуйидагини айтади:
«Ва Закариё, Яҳё, Ийсо ва Илёсни ҳам. Ҳаммалари аҳли солиҳлардир» (85-оят).
Аввалги оятларда Аллоҳ таоло Ўз томонидан юборилган пайғамбарларни бирқанчасини эслагандан кейин бу оятда улардан тўрттасини, жумладан, Закариё алайҳиссаломни ҳам эслаб, улар аҳли солиҳлардан эканини таъкидламоқда.
Анбиё сурасида Закариё алайҳиссалом ҳақларида бир оз кенгроқ маълумот келади:
«Ва Закариёни эсла. Ўшанда у Роббига нидо қилиб: «Эй Роббим, мени ёлғиз ташлаб қўйма, Сен Ўзинг ворисларнинг энг яхшисисан», деган эди» (89-оят).
Закариё алайҳиссаломнинг: «Эй Роббим, мени ёлғиз ташлаб қўйма», дейишларидан у зотнинг динига даъват қилишда Бани Исроилнинг қаттиқ қаршилигига учраганлари кўриниб турибди. Тарихчилар таъкидлашларича, ҳақиқатда ҳам ўша вақтда Бани Исроил ҳаддан ташқари туғёнга кетиб ҳар қандай нобакорликни тап тортмай қиладиган ҳолатга етган экан.
Аллоҳ таоло Закариё алайҳиссаломни бефарзандлик балосига дучор қилган эди. Аммо Закариё алайҳиссалом ноумид бўлмадилар. Ўзлари ва хотинларининг ёшлари ўтиб қолган бўлса ҳам, сабр ила Аллоҳдан фарзанд сўрайвердилар.
Закариё алайҳиссалом Аллоҳ таолонинг дуоларни эшитувчи эканига тўла ишонч билан дуо қилди. Шунинг учун ҳам, одатда бефарзанд катта ёшдаги кишиларнинг фарзанд кўриши эҳтимолдан йироқ бўлса-да, Аллоҳ таоло бу дуони қабул этди.
«Меҳробда намоз ўқиб турганида, фаришталар унга: «Албатта, Аллоҳ сенга Аллоҳдан бўлган калимани тасдиқловчи, бошлиқ, шаҳвати тийилган, солиҳ Пайғамбарлардан бўлган Яҳёнинг башоратини бермоқда», дедилар» (39-оят).
Закариё алайҳиссаломнинг чин дилдан қилган дуолари қабул бўлди. Аллоҳнинг фаришталари келиб у зотга суюнчилик хабарини етказдилар.
Аллоҳ таоло Закариё алайҳиссаломга ўғил фарзанд беришни ирода қилди. Ҳали онаси унга ҳомиладор бўлмасдан, исми ҳам тайин: Яҳё. У фарзанд мўмин бўлиши ҳам аниқ: Аллоҳдан бўлган калимани тасдиқловчи. Бўлғуси фарзанднинг сифатларидан яна бири-шаҳвати тийилган, яъни, аёлларга нисбатан бўладиган рағбатни жиловлаб юрувчи.
Яна, бўлажак Яҳё исмли фарзанд солиҳ пайғамбарлардан бўлишининг башорати ҳам таъкидланмоқда.
Тарихчилар таъкидлашларича, Закариё алайҳиссаломни Бани Исроилнинг ҳукмдорлари арра билан арралаб ўлдирганлар.
555 - وَعَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِي كَرِبَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا أَكَلَ أَحَدٌ طَعَاماً قَطُّ خَيْراً مِنْ أَنْ يَأْكُلَ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ، وَإِنَّ نَبِيَّ اللهِ دَاوُدَ عَلَيهِ السَّلَامُ كَانَ يَأْكُلُ مِنْ عَمَلِ يَدِهِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ [2072].