Жобир ибн Самура розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг болдирлари (бошқа аъзоларига мутаносиб равишда) бироз ингичка эди. кулишлари фақат табассум эди. У зотга қараганимда: «Кўзларига сурма суртганлар», дер эдим, аслида эса сурма суртмаган бўлардилар».
226- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبَّادُ بْنُ الْعَوَّامِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا الْحَجَّاجُ وَهُوَ ابْنُ أَرْطَاةَ، عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ، عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَةَ، قَالَ: كَانَ فِي سَاقَيْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، حُمُوشَةٌ، وَكَانَ لا يَضْحَكُ إِلَّا تَبَسُّمًا، فَكُنْتُ إِذَا نَظَرْتُ إِلَيْهِ، قُلْتُ: أَكْحَلُ الْعَيْنَيْنِ، وَلَيْسَ بِأَكْحَلَ.
Абдуллоҳ ибн Ҳорис ибн Жазъ розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламдан кўра кўп табассум қиладиган одамни кўрмадим».
227- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: أَخْبَرَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ، عَنْ عُبَيْدِ اللهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ جَزْءٍ، أَنَّهُ قَالَ: مَا رَأَيْتُ أَحَدًا أَكْثَرَ تَبَسُّمًا مِنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم.
Абдуллоҳ ибн Ҳорис розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг кулишлари фақатгина табассум қилиш эди».
228- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ خَالِدٍ الْخَلالُ، قَالَ: حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ إِسْحَاقَ السَّيْلَحَانِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا لَيْثُ بْنُ سَعْدٍ، عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ الْحَارِثِ، قَالَ: مَا كَانَ ضَحِكُ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم إِلَّا تَبَسُّمًا.
Абу Зарр розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Мен жаннатга биринчи бўлиб кирадиган кишини ва дўзахдан охирги бўлиб чиқадиган кишини биламан. Қиёмат кунида бир киши келтирилади ва «Унга энг кичик гуноҳларини кўрсатинг», дейилади. Катта гуноҳлари эса яширилади ва унга: «Мана бу куни мана бундай қилган эдинг», дейилади. У буни инкор қилмай тан олади. Катталаридан хавотирда туради. Унга: «Қилган ҳар бир гуноҳи ўрнига савоб беринглар», дейилади. У: «Мени шундай гуноҳларим борки, мен уларни бу ерда кўрмаяпман», дейди», дедилар».
Абу Зарр розияллоҳу анҳу айтади: «(Шу гапларни айтганда) Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламни кўрдим. У зот кулдилар, ҳатто озиқ тишлари кўриниб кетди».
229- حَدَّثَنَا أَبُو عَمَّارٍ الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنِ الْمَعْرُورِ بْنِ سُوَيْدٍ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: إِنِّي لأَعْلَمُ أَوَّلَ رَجُلٍ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ، وَآخَرَ رَجُلٍ يَخْرُجُ مِنَ النَّارِ، يُؤْتَى بِالرَّجُلِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، فَيُقَالُ: اعْرِضُوا عَلَيْهِ صِغَارَ ذُنُوبِهِ وَيُخَبَّأُ عَنْهُ كِبَارُهَا، فَيُقَالُ لَهُ: عَمِلْتَ يَوْمَ كَذَا وَكَذَا، كَذَا، وَهُوَ مُقِرٌّ، لا يُنْكِرُ، وَهُوَ مُشْفِقٌ مِنْ كِبَارِهَا، فَيُقَالُ: أَعْطُوهُ مَكَانَ كُلِّ سَيِّئَةٍ عَمِلَهَا حَسَنَةً، فَيَقُولُ: إِنَّ لِي ذُنُوبًا مَا أَرَاهَا هَاهُنَا.
قَالَ أَبُو ذَرٍّ: فَلَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم، ضَحِكَ حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ
Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтади:
«Исломни қабул қилганимдан бери Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам (ҳузурларига киришдан) мени тўсмадилар. У зот қачон мени кўрсалар кулардилар».
230- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو، قَالَ: حَدَّثَنَا زَائِدَةُ، عَنْ بَيَانٍ، عَنْ قَيْسِ بْنِ أَبِي حَازِمٍ، عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، قَالَ: مَا حَجَبَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم مُنْذُ أَسْلَمْتُ، وَلا رَآنِي إِلَّا ضَحِكَ.
Жарир розияллоҳу анҳу айтади:
«Исломни қабул қилганимдан бери Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам (ҳузурларига киришдан) мени тўсмадилар. У зот қачон мени кўрсалар табассум қилардилар».
231- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو، قَالَ: حَدَّثَنَا زَائِدَةُ، عَنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِي خَالِدٍ، عَنْ قَيْسٍ، عَنْ جَرِيرٍ، قَالَ: مَا حَجَبَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَلا رَآنِي مُنْذُ أَسْلَمْتُ إِلَّا تَبَسَّمَ
Абдулоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: «Дўзах аҳлидан энг охирги чиқадиган кишини биламан. У судралиб чиқади. Унга: «Бор, жаннатга кир», дейилади. У жаннатга кириш учун боради ва ҳамма ўз ўрнини эгаллаганини кўриб, ортига қайтади ва: «Эй Роббим, инсонлар ўз ўринларини эгаллаб бўлган», дейди. Унга: «У дунёда ўтказган пайтларингни эслайсанми?» дейилади. У: «Ҳа», дейди. Шунда унга «Тила», дейилади. У тилайди. Шунда унга: «Тилаганинг ва яна дунёнинг ўн баравари ҳам сенга», дейилади. У: «Подшоҳ бўла туриб, устимдан истеҳзо қиласанми?» дейди», дедилар. (Шу гапни гапираётганда) Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламни кўрдим. У зот кулдилар, ҳатто озиқ тишлари кўриниб кетди».
232- حَدَّثَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، عَنِ الأَعْمَشِ، عَنِ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ عَبِيدَةَ السَّلْمَانِيِّ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: إِنِّي لأَعْرفُ آخِرَ أَهْلِ النَّارِ خُرُوجًا، رَجُلٌ يَخْرُجُ مِنْهَا زَحْفًا، فَيُقَالُ لَهُ: انْطَلِقْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، قَالَ: فَيَذْهَبُ لِيَدْخُلَ الْجَنَّةَ، فَيَجِدُ النَّاسَ قَدْ أَخَذُوا الْمَنَازِلَ، فَيَرْجِعُ فَيَقُولُ: يَا رَبِّ، قَدْ أَخَذَ النَّاسُ الْمَنَازِلَ، فَيُقَالُ لَهُ: أَتَذْكُرُ الزَّمَانَ الَّذِي كُنْتَ فِيهِ، فَيَقُولُ: نَعَمْ، قَالَ: فَيُقَالُ لَهُ: تَمَنَّ، قَالَ: فَيَتَمَنَّى، فَيُقَالُ لَهُ: فَإِنَّ لَكَ الَّذِي تَمَنَّيْتَ وَعَشَرَةَ أَضْعَافِ الدُّنْيَا، قَالَ: فَيَقُولُ: تَسْخَرُ بِي وَأَنْتَ الْمَلِكُ قَالَ: فَلَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم، ضَحِكَ، حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ
Алий ибн Робиа раҳматуллоҳи алайҳ айтади:
«Али розияллоҳу анҳуни кўрдим. У кишига миниши учун улов келтирилди. У киши оёғини узангига қўйганда «Бисмиллаҳ», деди. Унинг устига ўтириб, ўнгланиб олганда «Алҳамдулиллаҳ», деди. Сўнг: «Субҳаналлази саххоро лана ҳаза. Ва ма кунна лаҳу муқринин ва инна ила Роббина ламунқолибун», деди. Кейин уч марта «Алҳамду лиллаҳ», уч марта «Аллоҳу акбар», деб туриб: «Субҳанака, инни золамту нафси. Фағфирли, фаиннаҳу ла яғфируз-зунуба илла анта», деди-да, сўнг кулди. Мен у кишиа: «Эй мўминларнинг амири, нимага кулдингиз?» дедим. У киши шундай деди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг худди мен қилгандек қилиб, сўнг кулганларини кўрдим ва: «Эй Аллоҳнинг Расули, нимадан кулдингиз?» дедим. У зот: «Банда: «Роббиғфирли зунуби. Иннаҳу ла яғфируз зунуба ғойрук», деса, Роббинг у бандадан хурсанд бўлади», дедилар».
Дуонинг маъноси: «Бизларга бу (улов)ни бўйсундириб қўйган зотга тасбеҳ айтамиз. Бизлар ўзимиз бунга қодир эмас эдик».
Дуонинг маъноси: «Эй пок Парвардигор, мен ўзимга зулм қилдим. Мени кечир. Зеро, гуноҳларни фақатгина Сен кечирасан».
Дуонинг маъноси: «Роббим! Менинг гуноҳларимни мағфират қилгин. Гуноҳларни Сендан ўзга ҳеч ким мағфират қилмас».
233- حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ، عَنْ عَلِيِّ بْنِ رَبِيعَةَ، قَالَ: شَهِدْتُ عَلِيًّا، أُتِيَ بِدَابَّةٍ لِيَرْكَبَهَا فَلَمَّا وَضَعَ رِجْلَهُ فِي الرِّكَابِ، قَالَ: بِسْمِ اللهِ، فَلَمَّا اسْتَوَى عَلَى ظَهْرِهَا، قَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ، ثُمَّ قَالَ: سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنْقَلِبُونَ، ثُمَّ قَالَ: الْحَمْدُ لِلَّهِ ثَلاثًا، وَاللَّهُ أَكْبَرُ ثَلاثًا، سُبْحَانَكَ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي، فَاغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ، ثُمَّ ضَحِكَ فَقُلْتُ: مِنْ أَيِّ شَيْءٍ ضَحِكْتَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ؟ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم صَنَعَ كَمَا صَنَعْتُ ثُمَّ ضَحِكَ، فَقُلْتُ: مِنْ أَيِّ شَيْءٍ ضَحِكْتَ يَا رَسُولَ اللهِ ؟ قَالَ: إِنَّ رَبَّكَ لَيَعْجَبُ مِنْ عَبْدِهِ، إِذَا قَالَ: رَبِّ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي، إِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ غَيْرُكَ.
Омир отаси Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
«Саъд розияллоҳу анҳу айтади: «Хандақ кунида Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг кулганларини кўрдим. Ҳатто озиқ тишлари кўриниб кетди. Омир айтади: «(Отамга) у зотнинг кулишлари қандай бўлди?», дедим. (Отам): «(Кофир) кишида қалқон бўларди. Саъд (яъни мен) отувчи мерган эди(м). Кофир бундай бундай қилиб қалқон билан пешона-юзини тўсарди. Саъд (ўқдондан) ўқни чиқариб (камон ипига) қўйди. Ҳалиги кофир бошини кўтарган эди, Саъд унга ўқ узди ва мўлжалда адашмади яъни пешонасига тегди. Ҳалиги кофир оёғи осмонда бўлиб ерга қулади ва оёғини кўтарди. Шунда Набий соллоллоҳу алайҳи васаллам кулдилар, ҳатто тишларининг оқи кўринди», деди».
234- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ الأَنْصَارِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللهِ بْنُ عَوْنٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الأَسْوَدِ، عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ، قَالَ: قَالَ سَعْدٌ: لَقَدْ رَأَيْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، ضَحِكَ يَوْمَ الْخَنْدَقِ حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ قَالَ: قُلْتُ: كَيْفَ كَانَ ؟ قَالَ: كَانَ رَجُلٌ مَعَهُ تُرْسٌ، وَكَانَ سَعْدٌ رَامِيًا، وَكَانَ يَقُولُ كَذَا وَكَذَا بِالتُّرْسِ يُغَطِّي جَبْهَتَهُ، فَنَزَعَ لَهُ سَعْدٌ بِسَهْمٍ، فَلَمَّا رَفَعَ رَأْسَهُ رَمَاهُ فَلَمْ يُخْطِئْ هَذِهِ مِنْهُ يَعْنِي جَبْهَتَهُ وَانْقَلَبَ الرَّجُلُ، وَشَالَ بِرِجْلِهِ: فَضَحِكَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ قَالَ: قُلْتُ: مِنْ أَيِّ شَيْءٍ ضَحِكَ ؟ قَالَ: مِنْ فِعْلِهِ بِالرَّجُلِ