(1) НАМОЗДА (АЙТИШ) ҚАЙТАРИЛГАН ГАПЛАР ҲАҚИДА
(1) بَاب: مَا يُنْهَى عَنْهُ مِنَ الْكَلَامِ فِي الصَّلَاةِ
615.1199. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам намоздалик чоғларида у зотга салом берар эдик, у зот алик олар эдилар. Нажошийнинг ҳузуридан қайтгач, у зотга салом берсак, алик олмадилар ва: «Албатта, намозда (етарли) машғуллик бор», дедилар».
615/1199 - عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كُنَّا نُسَلِّمُ عَلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم وَهْوَ فِي الصَّلَاةِ، فَيَرُدُّ عَلَيْنَا، فَلَمَّا رَجَعْنَا مِنْ عِنْدِ النَّجَاشِيِّ، سَلَّمْنَا عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيْنَا، وَقَالَ: «إِنَّ فِي الصَّلَاةِ شُغْلًا».
616.1200. Зайд ибн Арқам розияллоҳу анҳу айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида намозда сўзлашаверардик. Биримиз намозида ёнидаги шеригига ҳожатини айтаверар эди. Ниҳоят, «Намозларни… муҳофаза этинг» ояти нозил бўлиб, жим туришга буюрилдик».
616/1200 – وَفِي رِوَايَةٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أرْقَمَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كَانَ أحَدُنَا يُكَلِّمُ صَاحِبَهُ بِحَاجَتِهِ حَتَّى نَزَلَتْ: (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ) [البقرة: 238] ، فَأُمِرْنَا بِالسُّكُوتِ.
(2) НАМОЗДА МАЙДА ТОШЛАРНИ СИЙПАЛАШ ҲАҚИДА
(2) بَاب: مَسْحِ الْحَصَى فِي الصَّلَاةِ
617.1207. Муъайқиб шундай сўзлаб берди:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сажда қиладиган жойидаги тупроқни текислайдиган киши хусусида: «Агар бундай қиладиган бўлсанг, фақат бир марта қил», дедилар».
617/1207 - عَنْ مُعَيْقِيبٌ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ فِي الرَّجُلِ يُسَوِّي التُّرَابَ حَيْثُ يَسْجُدُ، قَالَ: «إِنْ كُنْتَ فَاعِلًا فَوَاحِدَةً».
(3) НАМОЗДА УЛОВ ЕЧИЛИБ КЕТСА...
(3) بَاب: إِذَا انْفَلَتَتِ الدَّابَّةُ فِي الصَّلَاةِ
618.1211. Азрақ ибн Қайс бундай сўзлаб берди:
«Аҳвозда ҳарурийлар* билан урушаётган эдик. Мен дарё бўйида турган эдим, намоз ўқиётган бир кишига кўзим тушиб қолди. Уловининг жилови қўлида турган эди. Бир пайт улов уни торта бошлади. У эса уловнинг кетидан юриб кета бошлади – Шуъба (ровийлардан бири): «У Абу Барза Асламий эди», дейди. – Шунда хаворижлардан бир киши: «Аллоҳим! Мана бу қарияни жазолагин», дея кетди. Қария намоздан чиққач: «Гапларингизни эшитдим. Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан олти ғазотда [ёки етти-саккизта ғазотда] қатнашганман ва у зотнинг (одамларга динни) осонлаштириб беришларини кўрганман. Уловимга қараб туришим унинг ўз қозиғига қайтиб кетиб қолиб, менга машаққат туғдирганидан яхшироқдир», деди».
* Ҳарурия – хаворижларнинг номларидан бири. Хаворижлар Куфа яқинидаги Ҳаруро деган жойда тўпланиб, ҳазрати Алий розияллоҳу анҳуга қарши тил бириктирганлари сабабли шундай номланиб қолишган.
618/1211 - عَنْ أَبِي بَرْزَةَ الْأَسْلَمِيِّ رَضِيَ الله عَنْهُ، صَلَّى يَوْمًا فِي غَزْوَة ٍوَلِجَامُ دَابَّتِهِ بِيَدِهِ، فَجَعَلَتِ الدَّابَّةُ تُنَازِعُهُ، وَجَعَلَ يَتْبَعُهَا؛فَقِيلَ لَهُ فِي ذَلِكَ، فَقَالَ: إِنِّي غَزَوْتُ مَعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم سِتَّ غَزَوَاتٍ، أَوْ سَبْعَ غَزَوَاتٍ، أو ثَـمَانَ، وَشَهِدْتُ تَيْسِيرَهُ، وَإِنِّي أَنْ كُنْتُ أَنْ أُرَاجِعَ مَعَ دَابَّتِي، أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَدَعَهَا تَرْجِعُ إِلَى مَأْلَفِهَا فَيَشُقَّ عَلَيَّ.
619.1212. Оиша розияллоҳу анҳо айтади:
«Қуёш тутилди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам (намозга) туриб, узун сура қироат қилдилар. Кейин рукуъ қилиб, (уни ҳам) узун қилдилар. Кейин бошларини кўтардилар. Кейин бошқа сурани бошладилар. Кейин рукуъ қилдилар, уни адо қилиб бўлгач, сажда қилдилар. Иккинчи ракатда ҳам шундай қилдилар. Сўнг: «У иккиси (қуёш ва ой) Аллоҳнинг оят-аломатларидан иккитасидир. Қачон буни (тутилишни) кўрсангиз, у сиздан аригунга қадар намоз ўқинг. Дарҳақиқат, шу турган жойимда менга ваъда қилинган ҳамма нарсани кўрдим. Ҳаттоки, олдинламоқчи бўлганимни кўрган пайтингизда жаннатдан бир бош (узум) олмоқчи бўлган эдим. Орқага тисарилганимни кўрган пайтингизда эса жаҳаннам ўз-ўзини парчалаётганини кўрган эдим. Унда Амр ибн Луҳайни ҳам кўрдим. У «соиба»ни* жорий қилган кишидир», дедилар».
* «Соиба» луғатда «қўйиб юборилган» деган маънони англатади. Жоҳилият даврининг бузуқ одатларидан бири шу эдики, бир киши сафардан келгани, касалдан тузалгани ёки шу каби бирор сабаб билан бир туяни олиҳалар учун назр қилар эди. Кейин уни миниш, ишлатиш мумкин бўлмай қолар, сувдан, ўт-ўландан тўсилмас эди. Ана шундай туя «соиба» дейилар эди.
619/1212 – عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا، ذَكَرَتْ حَدِيثُ الـخُسُوفِ، وَقَالَ فِي هَذِهِ الرِّوَايَةِ بَعْدَ قَوْلِهِ صلى الله عليه وسلم: وَلَقَدْ رَأَيْتُ النَّارَ يَحْطِمُ بَعْضُهَا بَعْضًا، وَرَأَيْتُ فِيهَا عَمْرَو بْنَ لُحَيٍّ، وَهْوَ الَّذِي سَيَّبَ السَّوَائِبَ».
(4) НАМОЗДА САЛОМГА АЛИК ОЛМАЙДИ
(4) بَاب: لَا يَرُدُّ السَّلَامَ فِي الصَّلَاةِ
620.1217. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени ўзларининг бир юмушлари учун юбордилар. Мен йўлга тушдим. Кейин уни битириб, қайтдим ва Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб, салом бердим. У зот менга алик олмадилар. Шунда қалбимга шундай бир нарса тушдики, уни фақат Аллоҳ билади. Ичимда: «Эҳтимол, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кечикканим учун мендан аччиқлангандирлар», деб, у зотга яна салом бердим. Яна алик олмадилар. Қалбимга аввалгидан ҳам қаттиқроқ нарса тушди. Кейин у зотга яна салом берган эдим, менга алик олдилар ва: «Сенга алик олишдан намоз ўқиётганим тўсди, холос», дедилар. У зот уловлари устида қибладан бошқа томонга юзланиб турган эдилар».
620/1217 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: بَعَثَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي حَاجَةٍ، لَهُ فَانْطَلَقْتُ، ثُمَّ رَجَعْتُ وَقَدْ قَضَيْتُهَا، فَأَتَيْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم، فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي مَا اللهُ أَعْلَمُ بِهِ، فَقُلْتُ فِي نَفْسِي: لَعَلَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَجَدَ عَلَيَّ أَنِّي أَبْطَأْتُ. ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيَّ، فَوَقَعَ فِي قَلْبِي أَشَدُّ مِنَ الْمَرَّةِ الْأُولَى، ثُمَّ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَيَّ، فَقَالَ: «إِنـَّمَا مَنَعَنِي أَنْ أَرُدَّ عَلَيْكَ أَنِّي كُنْتُ أُصَلِّي».
(5) НАМОЗДА ҚЎЛНИ БИҚИНГА ҚЎЙИБ ТУРИШ ҲАҚИДА
(5) بَاب: الْخَصْرِ فِي الصَّلَاةِ
481/5 – بَاب: الْخَصْرِ فِي الصَّلَاةِ
481.5-БОБ.
НАМОЗДА ҚЎЛНИ БиқинГА ҚЎЙИБ ТУРИШ ҲАҚИДА
621/1220 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: نُـهَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُصَلِّيَ الرَّجُلُ مُخْتَصِرًا.
621.1220. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Киши қўлини белига қўйиб намоз ўқишдан қайтарилган».