87-1905. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Биз Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга эдик. Шунда у зот: «Кимнинг уйланишга имкони бўлса, уйлансин. Чунки у (никоҳ) кўзни энг тиювчи ва фаржни энг сақловчидир. Ким имкон топмаса, рўза тутсин, чунки бу унинг учун бичилиш(каби)дир», дедилар».
87-1905- عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: «مَنِ اسْتَطَاعَ الْبَاءَةَ.. فَلْيَتَزَوَّجْ؛ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ، وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ.. فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ؛ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ».
88-1921. Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга саҳарлик қилдик. Кейин у зот намозга турдилар», деди. Мен: «Саҳарлик билан азоннинг ораси қанча эди?» дедим. У: «Эллик оят (ўқиш) миқдорича», деди».
Изоҳ: Бу ерда саҳарликнинг тугаши билан бомдоднинг фарз намозига айтиладиган иқоманинг ораси назарда тутилган.
88-1921- عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: (تَسَحَّرْنَا مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، ثُمَّ قَامَ إِلَى الصَّلَاةِ).
قُلْتُ: (كَمْ كَانَ بَيْنَ الْأَذَانِ وَالسَّحُورِ؟) قَالَ: (قَدْرُ خَمْسِينَ آيَةً).
Aбу Ҳурaйрa розияллоҳу анҳудaн ривоят қилинишича, у киши «Ким Рaмaзoннинг бир кунлик рўзасини ҳеч қандай узр ва касаллиги бўлмай туриб тутмaса, бир умрлик рўза ҳaм унинг ўрнига ўтмайди, агар уни тута олса», деган ҳадисни марфуъ қилган. Буни Ибн Мaсъуд розияллоҳу анҳу ҳaм aйтгaн.
Изоҳ: Марфуъ – ҳадис турларининг бири. «Марфуъ қилди» дегани «марфуъ шаклда ривоят қилди» деганидир. «Марфуъ» сўзи луғатда «баландлатди», «кўтарди» деган маънони англатади. Ҳадис илми истилоҳида эса шахсан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбат бериб нақл қилинган ҳадис «марфуъ ҳадис» дейилади. Унинг муқобили «мавқуф ҳадис» бўлиб, асл мазмуни ҳадисга бориб тақалса-да, саҳобий уни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбат бермай, ўз номидан айтса ёки бажарса, бундай ҳадис «мавқуф ҳадис» дейилади.
Мазкур ҳадиснинг Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу томонидан марфуъ шаклда қилинган ривояти Бухорийнинг шартларига тушмагани учун муаллиф уни бироз ноаниқликни англатувчи «ривоят қилинишича» деган ибора билан бошлаб, таълиқотда келтирган.
89- الـبُخَارِيُّ: عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَفَعَهُ: مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ، مِنْ غَيْرِ عِلَّةٍ وَلَا مَرَضٍ.. لَمْ يَقْضِهِ صِيَامُ الدَّهْرِ وَإِنْ صَامَهُ وَبِهِ قَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ.
90-1981. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Халилим* соллаллоҳу алайҳи васаллам менга учта нарсани: ҳар ойда уч кун рўза тутишни; чошгоҳнинг икки ракъатини; ухлашдан олдин витр ўқишни васият қилдилар».
* Халил деб холис, синалган, насиҳатгўй, вафодор, чин дўст кишига айтилади. Халил аслида қалбан бирлашиб кетган, дилдан боғланган чин дўстдир. Бу сўзнинг мазмунини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Агар Аллоҳдан бошқани халил тутиш мумкин бўлганида, Абу Бакрни халил тутар эдим», деган сўзларидан ҳам англаб олиш мумкин.
90- 1981 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ بِثَلَاثٍ: صِيَامِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ، وَرَكْعَتَيِ الضُّحَى، وَأَنْ أُوتِرَ قَبْلَ أَنْ أَنَام.