2158.7280. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
2158/7280 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «كُلُّ أُمَّتِي يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ أَبَى». قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، وَمَنْ يَأْبَى؟ قَالَ: «مَنْ أَطَاعَنِي دَخَلَ الْجَنَّةَ، وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ أَبَى».
2159.7281. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумо айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тушларида олдиларига фаришталар келибди. Уларнинг бири: «У ухлаяпти», дебди. Яна бири: «Кўз уйқуда, қалб эса уйғоқ», дебди. «Бу соҳибингизнинг сифати бор, уни сифатлаб беринлар‑чи», дейишибди. Шунда бири: «У ухлаяпти», дебди. Яна бири: «Кўз уйқуда, қалб эса уйғоқ», дебди. (Фаришталар) «У бир ҳовли бино қилган ва унда зиёфат уюштириб, жарчи юборган кишига ўхшайди. Ким жарчининг таклифини қабул қилса, ҳовлига киради ва зиёфатдан ейди. Ким жарчининг таклифини қабул қилмаса, ҳовлига кирмайди ва зиёфатдан емайди», дейишди. «Буни унга таъбир қилиб беринглар, тушуниб олсин», дейишди. Шунда бири: «У уйқуда», деди. Яна бири: «Кўз уйқуда, қалб эса уйғоқ», деди. «Ўша ҳовли жаннатдир. Жарчи эса Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдир. Ким Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга итоат қилса, Аллоҳга итоат қилибди. Ким Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга осий бўлса, Аллоҳга осий бўлибди. Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлар орасида (яхшини ёмондан) ажратувчидир», дейишибди».
2159/7281 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: جَاءَتْ مَلَائِكَةٌ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم وَهْوَ نَائِمٌ، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ الْعَيْنَ نَائِمَةٌ وَالْقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: إِنَّ لِصَاحِبِكُمْ هَذَا مَثَلًا، فَاضْرِبُوا لَهُ مَثَلًا، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ الْعَيْنَ نَائِمَةٌ وَالْقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: مَثَلُهُ كَمَثَلِ رَجُلٍ بَنَى دَارًا، وَجَعَلَ فِيهَا مَأْدُبَةً، وَبَعَثَ دَاعِيًا، فَمَنْ أَجَابَ الدَّاعِيَ دَخَلَ الدَّارَ وَأَكَلَ مِنَ الْمَأْدُبَةِ، وَمَنْ لَمْ يُجِبِ الدَّاعِيَ لَمْ يَدْخُلِ الدَّارَ وَلَمْ يَأْكُلْ مِنَ الْمَأْدُبَةِ، فَقَالُوا: أَوِّلُوهَا لَهُ يَفْقَهْهَا، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّهُ نَائِمٌ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: إِنَّ الْعَيْنَ نَائِمَةٌ وَالْقَلْبَ يَقْظَانُ، فَقَالُوا: فَالدَّارُ الْجَنَّةُ، وَالدَّاعِي مُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم، فَمَنْ أَطَاعَ مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم فَقَدْ أَطَاعَ اللهَ، وَمَنْ عَصَى مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم فَقَدْ عَصَى اللهَ، وَمُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم فَرْقٌ بَيْنَ النَّاسِ.
(2) КЎП САВОЛ БЕРИШНИНГ ВА ЎЗИГА ДАҲЛИ БЎЛМАГАН НАРСАДА ТАКАЛЛУФНИНГ* КАРИҲ КЎРИЛИШИ ҲАҚИДА
* Такаллуф – кучаниш, чираниш, ўз‑ўзига юклаш, кучи етмайдиган нарсани бажаришга интилиш, бир нарсани ҳадеб суриштиравериш ва ўзини кўрсатишга уриниш. Бу ердаги такаллуф мулозамат маъносида эмас.
(2) بَاب: مَا يُكْرَهُ مِنْ كَثْرَةِ السُّؤَالِ وَتَكَلُّفِ مَا لَا يَعْنِيهِ
2160.7296. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар:
2160/7296- عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «لَنْ يَبْرَحَ النَّاسُ يَتَسَاءَلُونَ حَتَّى يَقُولُوا: هَذَا اللهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ، فَمَنْ خَلَقَ اللهَ؟».
(3) РАЪЙ ВА ҚИЁСДА ТАКАЛЛУФ ҚИЛИШ ЖУМЛАСИДАН БЎЛГАН ИШЛАРНИ ҚОРАЛАБ АЙТИЛГАН НАРСАЛАР ҲАҚИДА
(3) بَاب: مَا يُذْكَرُ مِنْ ذَمِّ الرَّأْيِ وَتَكَلُّفِ الْقِيَاسِ
2161.7307. Урвадан ривоят қилинади:
«Абдуллоҳ ибн Амр ҳажга кетаётиб, олдимиздан ўтиб қолди. Мен унинг шундай деганини эшитдим: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг
2161/7307- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «إِنَّ اللهَ لَا يَنْزِعُ الْعِلْمَ بَعْدَ أَنْ أَعْطَاهُمُوهُ انْتِزَاعًا، وَلَكِنْ يَنْتَزِعُهُ مِنْهُمْ مَعَ قَبْضِ الْعُلَمَاءِ بِعِلْمِهِمْ، فَيَبْقَى نَاسٌ جُهَّالٌ، يُسْتَفْتَوْنَ فَيُفْتُونَ بِرَأْيِهِمْ، فَيُضِلُّونَ وَيَضِلُّونَ».
(4) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ «ҲАЛИ ЎЗИНГИЗДАН ОЛДИНГИЛАРНИНГ ОДАТЛАРИГА ЭРГАШИБ КЕТАСИЗЛАР» ДЕГАНЛАРИ ҲАҚИДА
(4) بَاب: قَوْلِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: «لَتَتْبَعُنَّ سَنَنَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ»
2162.7319. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
* Зироъ – қадимги узунлик ўлчовларидан бўлиб, ўрта бўйли одамнинг тирсагидан бармоқ учигача бўлган оралиққа қиёсан олинган. Зироъ бугунги ўлчовда 46,2 смга тўғри келади.
2162/7319 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَأْخُذَ أُمَّتِي بِأَخْذِ الْقُرُونِ قَبْلَهَا، شِبْرًا بِشِبْرٍ وَذِرَاعًا بِذِرَاعٍ». فَقِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، كَفَارِسَ وَالرُّومِ؟ فَقَالَ: «وَمَنِ النَّاسُ إِلَّا أُولَئِكَ».
(5)
(5) بَاب: الرّجْم للتمُحْصَن
2163.7323. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо сўзлаб берди:
«Абдурраҳмон ибн Авфни ўқитар эдим. Умар қилган охирги ҳаж вақтида Абдурраҳмон Минода шундай деди: «Мўминларнинг амирини кўрмадинг-да. Олдига бир одам келиб, «Фалончи «Мўминларнинг амири ўлса, фалончига байъат қилардик», деяпти», деди. Умар: «Мен бугун кечқурун одамлар орасига чиқаман-да, ишни улардан тортиб олмоқчи бўлаётган анавилар ҳақида огоҳлантираман!» деди. Мен: «Ундай қилманг. Чунки бу мавсумда (яъни ҳажда) тубан одамлар ҳам тўпланаверади. Мажлисингизда ҳам асосан шунақалар бўлади. Вайсақилар уни сиздан нотўғри тушуниб олиб, ҳар ёққа ёйишидан қўрқаман. Шунинг учун ҳижрат ва суннат диёри Мадинага боргунча шошмай туринг. У ерда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муҳожир ва ансорий саҳобаларининг ёнига етиб борасиз. Улар айтганингизни ёдда сақлашади ва тўғри тушунишади», дедим. У: «Аллоҳга қасамки, Мадинадаги биринчи хитобимда шуни айтаман», деди. Мадинага етиб бордик. Шунда у (Умар) шундай деди: «Аллоҳ Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни ҳақ ила юборди. У зотга Китобни нозил қилди. Нозил бўлган(ҳукм)лар ичида тошбўрон ояти бор эди».
2163/7323 – عَنْ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: إِنَّ اللهَ بَعَثَ مُحَمَّدًا صلى الله عليه وسلم بِالْحَقِّ، وَأَنْزَلَ عَلَيْهِ الْكِتَابَ، فَكَانَ فِيمَا أُنْزِلَ آيَةُ الرَّجْمِ.
(6) ҲУКМ ҚИЛУВЧИНИНГ ИЖТИҲОД ҚИЛИБ, ТЎҒРИ ТОПГАНДАГИ ЁКИ ХАТО ҚИЛГАНДАГИ АЖРИ ҲАҚИДА
(6) بَاب: أَجْرِ الْحَاكِمِ إِذَا اجْتَهَدَ فَأَصَابَ أَوْ أَخْطَأَ
2164.7352. Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деганларини эшитдим:
2164/7352 - عَنْ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ الله عَنْهُ، أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «إِذَا حَكَمَ الْحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْرٌ».
(7) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ҚАЙТАРМАГАНЛАРИНИ ҲУЖЖАТ ДЕБ, РАСУЛДАН БОШҚАЛАРДА ЭСА УНДАЙ ЭМАС, ДЕБ БИЛГАНЛАР ҲАҚИДА
(7) بَاب: مَنْ رَأَى تَرْكَ النَّكِيرِ مِنَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم حُجَّةً
2165.7355. Муҳаммад ибн Мункадирдан ривоят қилинади:
«Жобир ибн Абдуллоҳнинг Ибн Соид Дажжол эканига Аллоҳ номи билан қасам ичаётганини кўрдим. «Аллоҳ номи билан қасам ичяпсанми?» дедим. У: «Мен Умарнинг Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида шунга қасам ичганини кўрганман. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам буни инкор қилмаганлар», деди».
2165/7355 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ الله عَنْهُمَا، أنَّه كَان يَحْلِفُ بِاللهِ: أَنَّ ابْنَ الصَّيّادِ الدَّجَّالُ، قُلْتُ: تَحْلِفُ بِاللهِ؟ قَالَ: إِنِّي سَمِعْتُ عُمَرَ يَحْلِفُ عَلَى ذَلِكَ عِنْدَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَلَمْ يُنْكِرْهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم.