(1) МАДИНА ҲАРАМИ ҲАҚИДА
(1) بَاب: حَرَمِ الْمَدِينَةِ
884.1867. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мадина фалон жойдан фалон жойгача ҳарамдир. Унинг дов-дарахти кесилмайди, унда бидъат* пайдо қилинмайди. Ким бир бидъат пайдо қилса, унга Аллоҳнинг, фаришталарнинг, инсонларнинг – барча-барчаларининг лаънати бўлсин!» дедилар».
* Ҳадисда келган «аҳдаса» сўзи «янгилик пайдо қилди» деган маънони англатиб, Ислом таълимотига, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига зид бўлган янгилик, яъни бидъатни англатади.
884/1867 - عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «الْمَدِينَةُ حَرَمٌ مِنْ كَذَا إِلَى كَذَا، لَا يُقْطَعُ شَجَرُهَا، وَلَا يُحْدَثُ فِيهَا حَدَثٌ، مَنْ أَحْدَثَ حَدَثًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ».
885.1869. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мадинанинг икки тошлоғи* оралиғи менинг тилим (сўзим) билан ҳарам қилинди»,* дедилар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бану Ҳориса қабиласига келиб: «Эй Бану Ҳориса, сизларнинг ҳарамдан чиқиб қолганингизни кўряпман», дедилар. Кейин у ён-бу ёнга қараб: «Йўқ, ичида экансиз», дедилар».
* «Тошлоқ» деб таржима қилинган сўз ҳарра деб аталадиган, қотиб қолган лавадан ҳосил бўлган, Мадинани шарқий ва ғарбий томондан ўраб турган қора тошлоқни англатади.
* «Менинг тилим билан» дегани «менинг воситамда» деганидир. Маккадаги Ҳарам Иброҳим алайҳиссалом воситасида ҳарам қилингани каби, Мадина ҳам Набий алайҳиссалом воситаларида ҳарам қилинган. Бундан «шахсан мен ҳарам қилдим» деган маъно келиб чиқмайди, чунки пайғамбарлар фақат ваҳий асосида сўзлайдилар.
885/1869 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «حُرِّمَ مَا بَيْنَ لَابَتَيِ الْمَدِينَةِ عَلَى لِسَانِي». قَالَ: وَأَتَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم بَنِي حَارِثَةَ، فَقَالَ: «أَرَاكُمْ يَا بَنِي حَارِثَةَ قَدْ خَرَجْتُمْ مِنَ الْحَرَمِ»! ثُمَّ الْتَفَتَ فَقَالَ: «بَلْ أَنْتُمْ فِيهِ».
886.1870. Алий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бизда Аллоҳнинг Китоби ва Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ушбу саҳифагина бор: «Мадина Оирдан* фалон жойгача ҳарамдир. Ким у ерда бидъат пайдо қилса ёки бидъат пайдо қилганга паноҳ берса, унга Аллоҳнинг, фаришталарнинг, инсонларнинг – барча-барчаларининг лаънати бўлсин! Ундан фарз ҳам, нафл ҳам қабул қилинмайди*.
Мусулмонларнинг аҳди кафиллиги бирдир. Ким мусулмоннинг аҳдини кафиллигини поймол қилса бузса, унга Аллоҳнинг, фаришталарнинг, инсонларнинг – барча-барчаларининг лаънати бўлсин! Ундан фарз ҳам, нафл ҳам қабул қилинмайди.
Ким мавлоларининг* изнисиз бирор қавмни ўзига валий тутса, унга Аллоҳнинг, фаришталарнинг, инсонларнинг – барча-барчаларининг лаънати бўлсин! Ундан фарз ҳам, нафл ҳам қабул қилинмайди».
Изоҳ: Ҳадисда уч марта такрорланган ушбу иборадаги «сорфун» ва «ъадлун» сўзларининг мазмуни ҳақида жуда кўп тахминлар айтилган. Шориҳларнинг таъкидлашича, жумҳур уламолар уларни биз танлаган маънода, яъни «сорфун»ни фарз, «ъадлун»ни нафл деб изоҳлаганлар. Иккинчи бир фикрга кўра, «сорф» – тавба ёки шафоат, «ъадлун» – фидядир. Жумладан, «Саҳиҳул Бухорий»нинг айрим нусхаларида муаллифнинг «ъадлун – фидядир» деган изоҳи ҳам нақл қилинган.
* «Оир» – Мадинадаги тоғ.
* «Мавло» – бу ўринда иттифоқдошлар ва қул озод қилган кишилар тушунилади. «Валий тутиш» деганда уларга ўзини мансуб тутиш, ўзига уларни эга билиш назарда тутилади. Бунга ўз отасидан бошқани отам деб, онасидан бошқани онам деб даъво қилишлар ҳам киради.
886/1870 - عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: مَا عِنْدَنَا شَيْءٌ إِلَّا كِتَابُ اللهِ تَعَالَى، وَهَذِهِ الصَّحِيفَةُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: «الْمَدِينَةُ حَرَمٌ، مَا بَيْنَ عَائِرٍ إِلَى كَذَا، مَنْ أَحْدَثَ فِيهَا حَدَثًا، أَوْ آوَى مُحْدِثًا، فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لَا يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ وَلَا عَدْلٌ»، وَقَالَ: «ذِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَاحِدَةٌ، فَمَنْ أَخْفَرَ مُسْلِمًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لَا يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ وَلَا عَدْلٌ، وَمَنْ تَوَلَّى قَوْمًا بِغَيْرِ إِذْنِ مَوَالِيهِ، فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ، لَا يُقْبَلُ مِنْهُ صَرْفٌ وَلَا عَدْلٌ».
(2) МАДИНАНИНГ ФАЗЛИ ВА УНИНГ (ЁМОН) ОДАМЛАРНИ ЧИҚАРИБ ТАШЛАШИ ҲАҚИДА
(2) بَاب: فَضْلِ الْمَدِينَةِ، وَأَنَّهَا تَنْفِي النَّاسَ
887.1871. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шаҳарларни ейдиган* (яъни мағлуб қиладиган) шаҳарда бўлишга буюрилдим. Уни Ясриб дейдилар. У Мадинадир. У (ёмон) одамларни худди босқон темирнинг кирини чиқариб ташлагани каби чиқариб ташлайди», дедилар».
Изоҳ: Мадинаи Мунаввара Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ва хулафои рошидинларнинг даврларида Ислом давлатининг маркази бўлгани, шаҳар-қишлоқлар бирин-кетин унга қарам бўлгани сабабли у «шаҳарларни ейдиган шаҳар» деб васф қилинган.
* «Ясриб» сўзи фасод, бузғунчилик деган маъноларни англатади. Шу боис Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам буни хуш кўрмай, шаҳарни Мадина деб номлаганлар. У аслида «истиқомат қилмоқ», «миннатдор бўлмоқ» мазмунларини англатувчи сўздан ясалган бўлиб, истеъмолда «шаҳар» деган маънода ишлатилади.
887/1871 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «أُمِرْتُ بِقَرْيَةٍ تَأْكُلُ الْقُرَى، يَقُولُونَ: يَثْرِبُ، وَهْيَ الْمَدِينَةُ، تَنْفِي النَّاسَ كَمَا يَنْفِي الْكِيرُ خَبَثَ الْحَدِيدِ».
(3) МАДИНА ТОБАДИР*
(3) بَاب: الْمَدِينَةُ طَابَةُ
888.1872. Абу Ҳумайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга Табукдан қайтдик. Мадинага яқинлашганимизда: «Бу Тобадир», дедилар.
* «Тоба» – Мадинаи Мунавваранинг номларидан бири. «Яхши», «покиза», «олижаноб» деган маъноларни билдиради.
888/1872 - عَنْ أَبِي حُمَيْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَقْبَلْنَا مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم مِنْ تَبُوكَ، حَتَّى أَشْرَفْنَا عَلَى الْمَدِينَةِ، فَقَالَ: «هَذِهِ طَابَةُ».
(4) МАДИНАДАН ЮЗ ЎГИРГАН КИШИ ҲАҚИДА
(4) بَاب: مَنْ رَغِبَ عَنِ الْمَدِينَةِ
889.1874. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шундай деяётганларини эшитдим: «Мадинани энг яхши ҳолида ташлаб кетадилар. Унга фақат талабгорлар – ризқ ва омонлик талабидаги йиртқич ҳайвонлар ва қушларни назарда тутмоқдалар – келишади. Энг охирги ҳашр қилинадиганлар музайналик икки чўпондир. Улар қўйларини ҳайдаб, Мадинани кўзлаб келишади ва уни кимсасиз ҳолда топишади. Ниҳоят, Санийятул вадоъга* етганларида, юзтубан йиқилишади».
* «Санийятул вадоъ» – «видолашув довони» деганидир. У Мадинадан Шом тарафга чиқиш йўлидаги тепалик, йўл, довон. Одатда мадиналиклар ўзларининг бирор яқинларини сафарга кузатиб чиқадиган бўлишса, у билан шу ерда хайрлашишар эди. Шунинг учун бу жой мазкур ном билан аталиб қолган.
889/1874- عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَـمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «يَتْرُكُونَ الْمَدِينَةَ عَلَى خَيْرِ مَا كَانَتْ، لَا يَغْشَاهَا إِلَّا الْعَوَافِ - يُرِيدُ عَوَافِيَ السِّبَاعِ وَالطَّيْرِ - وَآخِرُ مَنْ يُحْشَرُ رَاعِيَانِ مِنْ مُزَيْنَةَ، يُرِيدَانِ الْمَدِينَةَ، يَنْعِقَانِ بِغَنَمِهِمَا فَيَجِدَانِهَا وَحْشًا، حَتَّى إِذَا بَلَغَا ثَنِيَّةَ الْوَدَاعِ، خَرَّا عَلَى وُجُوهِهِمَا».
890.1875. Суфён ибн Абу Зуҳайр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бундай деяётганларини эшитдим: «Яман фатҳ қилиниб, одамлар шошилганча чорваларини ҳайдаб, аҳллари ва ўзига итоат қиладиганларни олиб, кўчиб кетадилар. Ҳолбуки, агар билсалар, Мадина улар учун яхшидир. Шом фатҳ қилиниб, одамлар шошилганча чорваларини ҳайдаб, аҳллари ва ўзига итоат қиладиганларни олиб, кўчиб кетадилар. Ҳолбуки, агар билсалар, Мадина улар учун яхшидир. Ироқ фатҳ қилиниб, одамлар шошилганча чорваларини ҳайдаб, аҳллари ва ўзига итоат қиладиганларни олиб, кўчиб кетадилар. Ҳолбуки, агар билсалар, Мадина улар учун яхшидир».
890/1875 - عَنْ سُفْيَانَ بْنِ أَبِي زُهَيْرٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَـمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «تُفْتَحُ الْيَمَنُ، فَيَأْتِي قَوْمٌ يُبِسُّونَ، فَيَتَحَمَّلُونَ بِأَهْلِهِمْ وَمَنْ أَطَاعَهُمْ، وَالْمَدِينَةُ خَيْرٌ لَهُمْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ، وَتُفْتَحُ الشَّأْمُ، فَيَأْتِي قَوْمٌ يُبِسُّونَ، فَيَتَحَمَّلُونَ بِأَهْلِيهِمْ وَمَنْ أَطَاعَهُمْ، وَالْمَدِينَةُ خَيْرٌ لَهُمْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ. وَتُفْتَحُ الْعِرَاقُ، فَيَأْتِي قَوْمٌ يُبِسُّونَ، فَيَتَحَمَّلُونَ بِأَهْلِيهِمْ وَمَنْ أَطَاعَهُمْ، وَالْمَدِينَةُ خَيْرٌ لَهُمْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ».
(5) ИЙМОН МАДИНАГА ЙИҒИЛАДИ
(5) بَاب: الْإِيـمَانُ يَأْرِزُ إِلَى الْمَدِينَةِ
891.1876. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, иймон худди илон инига йиғилиб олгани каби Мадинага йиғилади», дедилар».
891/1876 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِنَّ الْإِيمَانَ لَيَأْرِزُ إِلَى الْمَدِينَةِ، كَمَا تَأْرِزُ الْحَيَّةُ إِلَى جُحْرِهَا».
(6) МАДИНА АҲЛИГА МАКР ҚИЛИШНИНГ ГУНОҲИ ҲАҚИДА
(6) بَاب: إِثْمِ مَنْ كَادَ أَهْلَ الْمَدِينَةِ
892.1877. Саъд розияллоҳу анҳу айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Бирор киши Мадина аҳлига макр қилгудек бўлса, худди туз сувда эриганидек эриб кетади», деяётганларини эшитдим».
892/1877 – عَنْ سَعْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَـمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «لَا يَكِيدُ أَهْلَ الْمَدِينَةِ أَحَدٌ إِلَّا انـْمَاعَ كَمَا يَنْمَاعُ الْمِلْحُ فِي الْمَاءِ».
(7) МАДИНАНИНГ ҚЎРҒОНЛАРИ ҲАҚИДА
(7) بَاب: آطَامِ الْمَدِينَةِ
893.1878. Усома розияллоҳу анҳу шундай деди:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадина қўрғонларидан бирига юқоридан қараб туриб: «Мен кўраётган нарсани кўряпсизларми? Албатта, мен уйларингиз ораларида фитналар тушадиган жойларни худди ёмғир тушадиган жойлар каби кўряпман», дедилар».
893/1878 - عَنْ أُسَامَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: أَشْرَفَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى أُطُمٍ مِنْ آطَامِ الْمَدِينَةِ، فَقَالَ: «هَلْ تَرَوْنَ مَا أَرَى؟ إِنِّي لَأَرَى مَوَاقِعَ الْفِتَنِ خِلَالَ بُيُوتِكُمْ كَمَوَاقِعِ الْقَطْرِ».
(8) ДАЖЖОЛ МАДИНАГА КИРМАЙДИ
(8) بَاب: لَا يَدْخُلُ الدَّجَّالُ الْمَدِينَةَ
894.1879. Абу Бакра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мадинага Масиҳ Дажжолнинг қўрқинчи кирмайди. Ўша кунда унинг (Мадинанинг) етти дарвозаси бўлиб, ҳар бир дарвозада иккитадан фаришта бўлади», дедилар».
894/1879 - عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا يَدْخُلُ الْمَدِينَةَ رُعْبُ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، لَهَا يَوْمَئِذٍ سَبْعَةُ أَبْوَابٍ، عَلَى كُلِّ بَابٍ مَلَكَانِ».
895.1880. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мадинанинг кириш йўлларида фаришталар бор. Унга ўлат ҳам, Дажжол ҳам кира олмайди», дедилар».
895/1880 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «عَلَى أَنْقَابِ الْمَدِينَةِ مَلَائِكَةٌ، لَا يَدْخُلُهَا الطَّاعُونُ وَلَا الدَّجَّالُ».
896.1881. Анас розияллоҳу анҳу бундай сўзлаб берди:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Макка ва Мадинадан ташқари Дажжол (кириб,) оёқости қилмайдиган бирор юрт йўқ. Унинг (Мадинанинг) кириш йўли борки, фаришталар унда саф бўлиб туриб, уни қўриқлайдилар. Кейин Мадина ўз аҳли билан уч марта силкинади. Шунда Аллоҳ ҳар бир кофир ва мунофиқни (ундан) чиқариб ташлайди», дедилар».
896/1881 – عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَيْسَ مِنْ بَلَدٍ إِلَّا سَيَطَؤُهُ الدَّجَّالُ، إِلَّا مَكَّةَ وَالْمَدِينَةَ، لَيْسَ لَهُ مِنْ نِقَابِهَا نَقْبٌ إِلَّا عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ صَافِّينَ يَحْرُسُونَهَا، ثُمَّ تَرْجُفُ الْمَدِينَةُ بِأَهْلِهَا ثَلَاثَ رَجَفَاتٍ، فَيُخْرِجُ اللهُ كُلَّ كَافِرٍ وَمُنَافِقٍ».
897.1882. Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳу бундай деди:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Дажжол ҳақида бизга узун ҳадис айтиб бердилар. Бизга айтиб берганларининг ичида шундай деганлари ҳам бор эди: «Дажжол Мадинадаги шўрхоклардан бирига келади – ҳолбуки, унинг Мадинанинг (кириш) йўлларига кириши ҳаром қилингандир. – Ўша куни унинг олдига одамларнинг энг яхшиси [ёки одамларнинг энг яхшиларидан бири] бўлмиш бир киши чиқиб: «Гувоҳлик бераманки, албатта, сен Дажжолсан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сен ҳақингда бизларга ҳадисларини айтиб берганлар», дейди. Шунда Дажжол (бир одамни кўрсатиб): «Агар буни ўлдириб, сўнгра тирилтирсам, нима дейсан? Бу ишга шак қиласизларми?» дейди. Улар: «Йўқ», дейишади. У уни ўлдириб, сўнгра тирилтиради. У уни тирилтирган заҳоти (бояги яхши одам): «Аллоҳга қасамки, бугунги кунчалик аниқ ишончга ҳаргиз эга бўлган эмасман», дейди. Дажжол: «Уни ўлдирар эдим-у, менга унга ҳукм ўтказиш имкони берилмаган-да», дейди».
897/1882 – عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: حَدَّثَنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم حَدِيثًا طَوِيلًا عَنِ الدَّجَّالِ، فَكَانَ فِيمَا حَدَّثَنَا بِهِ أَنْ قَالَ: «يَأْتِي الدَّجَّالُ - وَهْوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْهِ أَنْ يَدْخُلَ نِقَابَ الْمَدِينَةِ - بَعْضَ السِّبَاخِ الَّتِي بِالْمَدِينَةِ، فَيَخْرُجُ إِلَيْهِ يَوْمَئِذٍ رَجُلٌ هُوَ خَيْرُ النَّاسِ، أَوْ مِنْ خَيْرِ النَّاسِ، فَيَقُولُ: أَشْهَدُ أَنَّكَ الدَّجَّالُ، الَّذِي حَدَّثَنَا عَنْكَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم حَدِيثَهُ، فَيَقُولُ الدَّجَّالُ: أَرَأَيْتَ إِنْ قَتَلْتُ هَذَا ثُمَّ أَحْيَيْتُهُ هَلْ تَشُكُّونَ فِي الْأَمْرِ؟ فَيَقُولُونَ: لَا، فَيَقْتُلُهُ ثُمَّ يُحْيِيهِ، فَيَقُولُ حِينَ يُحْيِيهِ: وَاللهِ مَا كُنْتُ قَطُّ أَشَدَّ بَصِيرَةً مِنِّي الْيَوْمَ، فَيَقُولُ الدَّجَّالُ: أَقْتُلُهُ؛ فَلَا أُسَلَّطُ عَلَيْهِ».
(9) МАДИНА КИРЛИКНИ КЕТКАЗАДИ
(9) بَاب: الْمَدِينَةُ تَنْفِي الْخَبَثَ
898.1883. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Бир аъробий Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келиб, мусулмон бўлишга байъат қилди. Эртасига у иситмалаган ҳолда келиб: «Байъатимни бекор қилинг», деди. У зот уч мартагача кўнмадилар, кейин: «Мадина худди босқонга ўхшайди, кирини (ёмон одамларини) кетказади, яхшиси мусаффо бўлади», дедилар».
898/1883 - عَنْ جَابِر ٍرَضِيَ الله عَنْهُ: جَاءَ أَعْرَابِيٌّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَبَايَعَهُ عَلَى الْإِسْلَامِ، فَجَاءَ مِنَ الْغَدِ مَحْمُومًا، فَقَالَ: أَقِلْنِي، فَأَبَى، ثَلَاثَ مِرَارٍ، فَقَالَ: «الْمَدِينَةُ كَالْكِيرِ تَنْفِي خَبَثَهَا، وَيَنْصَعُ طَيِّبُهَا».
(10) (такрорий)
(10) بَاب
889.1885. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳим, Маккага қилган баракангнинг икки баробарини Мадинага қилгин», дедилар».
899/1885 - عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ بِالْمَدِينَةِ ضِعْفَيْ مَا جَعَلْتَ بـِمَكَّةَ مِنَ الْبَرَكَةِ».
(11)
(11) بَاب
900.1889. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага келганларида, Абу Бакр ва Билол қаттиқ безгакка чалиниб қолишди. Иситмаси кўтарилганда Абу Бакр бундай дер эди:
«Ҳар ким ўз аҳлида бўлсин субҳидам келса ажал,
Лек яқинроқдир ўлим шиппак ипидан ҳар маҳал».
Билол бўлса иситмаси қайтгач, овозини кўтариб:
«Кошки билсайдим, тунарманми яна мен бир кеча
Ушбу водий ичраким, атрофим изхиру жалил*?!
Ё қонарманми бирор кун ул Мажанна* сувидан?!
Ё кўрингайми манга энди яна Шома*, Тафил*?» дер эди.
У яна: «Аллоҳим, бизларни ўз еримиздан вабо ерига чиқарганлари учун Шайба ибн Робиъа, Утба ибн Робиъа ва Умайя ибн Халафларни лаънатла!» дерди. Сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳим, Мадинани бизга худди Маккани суйганимиз каби ёки ундан-да қаттиқроқ суюкли қилгин! Аллоҳим, бизнинг соъимизни ва муддимизни баракали қилгин. Уни (Мадинани) биз учун офият қилгин. Ундаги безгакни Жуҳфага* кўчиргин», дедилар.
Биз Мадинага келганимизда, у ер Аллоҳнинг энг ваболи ери эди. Бутҳон* сизиб оқарди». Айниган сув эди, демоқчи*.
* Изхир – Маккада ўсадиган хушбўй ҳидли машҳур ўсимлик.
* Жалил – қамишга ўхшаш нозик, одатда уйнинг атрофини ўраш учун ишлатиладиган ўсимлик.
* Мажанна – Маккадан тахминан бир барид (тахминан 22 км) узоқликдаги, Укоз бозори яқинида жойлашган сув ҳавзаси. У ерда шу ном билан аталган бозор ҳам бўлган.
* Шома ва Тафил – Макка атрофидаги, Мажанна яқинидаги тоғлар.
* Жуҳфа – Маккадан 183 км узоқликда жойлашган қишлоқ, у Шом ва Миср аҳли учун мийқот ҳисобланади.
* Бутҳон – Мадина саҳросидаги водий ва шу водийдаги ариқ.
Изоҳ: Оиша розияллоҳу анҳо Бутҳон ариғининг ёйилиб, сизиб оқиб ётиши унинг ифлосланишига ва бу ҳолат шу минтақада вабо касаллигининг тарқалишига сабаб бўлганини айтмоқчи. Ровийлардан бирининг «Айниган сув эди, демоқчи» деган изоҳи ҳам шунга далолат қилади.
900/1889 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: لَمَّا قَدِمَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم الْمَدِينَةَ وُعِكَ أَبُو بَكْرٍ وَبِلَالٌ، فَكَانَ أَبُو بَكْرٍ إِذَا أَخَذَتْهُ الْحُمَّى يَقُولُ:
كُـــلُّ امْـرِئٍ مُـــصَــبَّــحٌ فِـــي أَهْـلِــهِ وَالْمَوْتُ أَدْنَى مِنْ شِرَاكِ نَعْلِهِ
وَكَانَ بِلَالٌ إِذَا أُقْلِعَ عَنْهُ الْحُمَّى يَرْفَعُ عَقِيرَتَهُ يَقُولُ:
أَلَا لَيْتَ شِعْرِي هَلْ أَبِيتَنَّ لَيْلَةً بِـــوَادٍ وَحَـــوْلِي إِذْخِـــرٌ وَجَـــلِيـــلُ
وَهَلْ أَرِدَنْ يـــَوْمًـــا مــــِيَــــاهَ مَجَنَّــــةٍ وَهَلْ يَبْدُوَنْ لِي شَامَةٌ وَطَفِيلُ
وَقَالَ: اللَّهُمَّ الْعَنْ شَيْبَةَ بْنَ رَبِيعَةَ، وَعُتْبَةَ بْنَ رَبِيعَةَ، وَأُمَيَّةَ بْنَ خَلَفٍ، كَمَا أَخْرَجُونَا مِنْ أَرْضِنَا إِلَى أَرْضِ الْوَبَاءِ. ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيْنَا الْمَدِينَةَ كَحُبِّنَا مَكَّةَ أَوْ أَشَدَّ، اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي صَاعِنَا وَفِي مُدِّنَا، وَصَحِّحْهَا لَنَا، وَانْقُلْ حُمَّاهَا إِلَى الْجُحْفَةِ». قَالَتْ: وَقَدِمْنَا الْمَدِينَةَ وَهْيَ أَوْبَأُ أَرْضِ اللهِ، قَالَتْ: فَكَانَ بُطْحَانُ يَجْرِي نَجْلًا، تَعْنِي مَاءً آجِنًا.