1838.5375. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Қаттиқ оч қолдим. Умар ибн Хаттобни учратиб қолдим. Ундан Аллоҳнинг Китобидан бир оятни ўқиб беришини сўрадим. У ҳовлисига кириб‑чиқиб юриб, уни менга айтиб берди. Ҳеч қанча юрмай, машаққат ва очликдан юзтубан йиқилдим. Қарасам, бошимда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам турибдилар.
* Юлгун – патсиз ўқ.
1838/5375 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: أَصَابَنِي جَهْدٌ شَدِيدٌ فَلَقِيتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ، فَاسْتَقْرَأْتُهُ آيَةً مِنْ كِتَابِ اللهِ، فَدَخَلَ دَارَهُ وَفَتَحَهَا عَلَيَّ، فَمَشَيْتُ غَيْرَ بَعِيدٍ، فَخَرَرْتُ لِوَجْهِي مِنَ الْجَهْدِ وَالْجُوعِ، فَإِذَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَائِمٌ عَلَى رَأْسِي، فَقَالَ: «يَا أَبَا هُرَيْرَةَ». فَقُلْتُ: لَبَّيْكَ رَسُولَ اللهِ وَسَعْدَيْكَ، فَأَخَذَ بِيَدِي فَأَقَامَنِي، وَعَرَفَ الَّذِي بِي، فَانْطَلَقَ بِي إِلَى رَحْلِهِ، فَأَمَرَ لِي بِعُسٍّ مِنْ لَبَنٍ فَشَرِبْتُ مِنْهُ، ثُمَّ قَالَ: «عُدْ يَا أَبَا هُرَيْرَةَ». فَعُدْتُ فَشَرِبْتُ، ثُمَّ قَالَ: «عُدْ»، فَعُدْتُ فَشَرِبْتُ، حَتَّى اسْتَوَى بَطْنِي فَصَارَ كَالْقِدْحِ، قَالَ: فَلَقِيتُ عُمَرَ، وَذَكَرْتُ لَهُ الَّذِي كَانَ مِنْ أَمْرِي، وَقُلْتُ لَهُ: تَوَلَّى اللهُ ذَلِكَ مَنْ كَانَ أَحَقَّ بِهِ مِنْكَ يَا عُمَرُ، وَاللهِ لَقَدِ اسْتَقْرَأْتُكَ الْآيَةَ، وَلَأَنَا أَقْرَأُ لَهَا مِنْكَ. قَالَ عُمَرُ: وَاللهِ لَأَنْ أَكُونَ أَدْخَلْتُكَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ يَكُونَ لِي مِثْلُ حُمْرِ النَّعَمِ.
(1) ТАОМГА ТАСМИЯ* АЙТИШ ВА ЎНГ ҚЎЛ БИЛАН ЕЙИШ ҲАҚИДА
* Тасмия – Аллоҳнинг исмини айтиш, «бисмиллоҳ»ни айтиш.
(1) بَاب: التَّسْمِيَةِ عَلَى الطَّعَامِ وَالْأَكْلِ بِالْيَمِينِ
1839.5376. Умар ибн Абу Салама айтади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қарамоғларидаги бола эдим. Қўлим товоқда изғиётган эди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга:
1839/5376 - عَنْ عُمَرَ بْنَ أَبِي سَلَمَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كُنْتُ غُلَامًا فِي حَجْرِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَكَانَتْ يَدِي تَطِيشُ فِي الصَّحْفَةِ، فَقَالَ لِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «يَا غُلَامُ، سَمِّ اللهَ، وَكُلْ بِيَمِينِكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ». فَمَا زَالَتْ تِلْكَ طِعْمَتِي بَعْدُ.
(2) ТЎЙГУНЧА ЕЙИШ ҲАҚИДА
(2) بَاب: مَنْ أَكَلَ حَتَّى شَبِعَ
1840.5383. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам икки қора нарсага – хурмо ва сувга тўйган пайтимиз вафот этдилар».
1840/5383 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: تُوُفِّيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم حِينَ شَبِعْنَا مِنَ الْأَسْوَدَيْنِ: التَّمْرِ وَالْمَاءِ.
(3) ЧАВАТИ НОН ҲАҚИДА. ХОНТАХТА ВА СУПРАДА ЕЙИШ ҲАҚИДА
(3) بَاب: الْخُبْزِ الْمُرَقَّقِ، وَالْأَكْلِ عَلَى الْخِوَانِ
1841.5385. Қатодадан ривоят қилинади:
«Анаснинг ҳузурида эдик. Унинг бир новвойи бор эди. (Анас) «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳга йўлиққунларича чавати* нон ҳам, териси билан пиширилган қўй ҳам емаганлар», деди».
* Чавати – юпқа қатирма нон; лочира.
1841/5385 - عَنْ أنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: مَا أَكَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم خُبْزًا مُرَقَّقًا، وَلَا شَاةً مَسْمُوطَةً حَتَّى لَقِيَ اللهَ.
1842.5386. Юнусдан ривоят қилинади:
«Қатода шундай деди: «Анас розияллоҳу анҳу: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ликопда еганларини ҳам, у зот учун чавати нон ёпилганини ҳам, хонтахтада еганларини ҳам асло билмайман», деди». Қатодага: «У ҳолда улар ниманинг устида ейишар эди?» дейилган эди, у: «Супраларда», деди.
Супра деб аслида сафар озуқаси солинадиган, доира шаклидаги чарм дастурхонга айтилган. Унинг атрофига темир халқалар қадалган бўлиб, улар боғич билан тортилса, озуқа идиши ҳосил бўлган. Кейинроқ ерга тўшаладиган ҳар қандай дастурхонни ҳам супра дейиладиган бўлиб кетган. Бу ерда аслида сафар учун қилинган, аммо ҳазарда ишлатиладиган ана шундай тўшама назарда тутилган. Ерга тўшаладиган дастурхон ҳам шунга киради. Умуман олганда, супра хонтахта ва тузалган дастурхон муқобилидаги оддий тўшамани англатади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оддий супрада таомланиб кетаверишлари у зот алайҳиссаломнинг содда, дабдабасиз ҳаёт кечирганларини билдиради.
1842/5386 – وَعَنْهُ رَضِيَ الله عَنْهُ فِي رِوَايَةٍ قَالَ: مَا عَلِمْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم أَكَلَ عَلَى سُكْرُجَةٍ قَطُّ، وَلَا خُبِزَ لَهُ مُرَقَّقٌ قَطُّ، وَلَا أَكَلَ عَلَى خِوَانٍ قَطُّ.
(4) БИР КИШИНИНГ ТАОМИ ИККИ КИШИГА ЕТИШИ ҲАҚИДА
(4) بَاب: طَعَامُ الْوَاحِدِ يَكْفِي الْاِثْنَيْنِ
1843.5392. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
1843/5392 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «طَعَامُ الْاِثْنَيْنِ كَافِي الثَّلَاثَةِ، وَطَعَامُ الثَّلَاثَةِ كَافِي الْأَرْبَعَةِ».
(5) МЎМИН БИТТА ИЧАККА ЕЙДИ
(5) بَاب: الْمُؤْمِنُ يَأْكُلُ فِي مِعًى وَاحِدٍ
1844.5393. Нофеъдан ривоят қилинади:
«Ибн Умар ўзи билан бирга ейдиган мискин топилмаса, таом емас эди. Бир сафар бирга ейишга бир кишини киритган эдим, кўпроқ еб қўйди. Шунда у: «Эй Нофеъ, буни олдимга киритма. Мен Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «
1844/5393 – عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا أنَّهُ كَانَ لَا يَأْكُلُ حَتَّى يُؤْتَى بِمِسْكِينٍ يَأْكُلُ مَعَهُ، فَأَدْخَلْتُ رَجُلًا يَأْكُلُ مَعَهُ، فَأَكَلَ كَثِيرًا، فَقَالَ لـخَادِمِهِ: لَا تُدْخِلْ هَذَا عَلَيَّ، سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «الْمُؤْمِنُ يَأْكُلُ فِي مِعًى وَاحِدٍ وَالْكَافِرُ يَأْكُلُ فِي سَبْعَةِ أَمْعَاءٍ».
(6) ТАЯНИБ ЕЙИШ ҲАҚИДА
(6) بَاب: الْأَكْلِ مُتَّكِئًا
1845.5399. Абу Жуҳайфадан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдим. У зот ҳузурларидаги бир кишига:
1845/5399 - عَنْ أَبِي جُحَيْفَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لِرَجُلٍ عِنْدَهُ: «لَا آكُلُ وَأَنَا مُتَّكِئٌ».
(7) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ҲЕЧ БИР ТАОМНИ АЙБЛАМАГАНЛАРИ ҲАҚИДА
(7) بَاب: مَا عَابَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم طَعَامًا
1846.5409. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳеч қачон таомни айбламаганлар. Иштаҳалари тортса, ердилар, ёқтирмасалар, тарк қилардилар».
1846/5409 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: مَا عَابَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم طَعَامًا قَطُّ، إِنِ اشْتَهَاهُ أَكَلَهُ، وَإِنْ كَرِهَهُ تَرَكَهُ.
(8) АРПАНИ ПУФЛАБ ШОПИРИШ ҲАҚИДА
(8) بَاب: النَّفْخِ فِي الشَّعِيرِ
1847.5410. Менга Абу Ҳозим сўзлаб берди:
«Саҳлдан: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг замонларида оқ нон кўрганмисизлар?» деб сўрадим. «Йўқ», деди. Шунда мен: «Арпани элармидинглар?» дедим. У: «Йўқ, пуфлаб шопирар эдик», деди».
1847/5410 – عَنْ سَهْلٍ رَضِيَ الله عَنْهُ أنَّهُ قِيلَ لَهُ: هَلْ رَأَيْتُمْ فِي زَمَانِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم النَّقِيَّ؟ قَالَ: لَا، فَقُلْتُ: فَهَلْ كُنْتُمْ تَنْخُلُونَ الشَّعِيرَ؟ قَالَ: لَا، وَلَكِنْ كُنَّا نَنْفُخُهُ.
(9) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ ВА САҲОБАЛАРИ ЕГАН НАРСАЛАР ҲАҚИДА
(9) بَاب: مَا كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَأَصْحَابُهُ يَأْكُلُونَ
1848.5411. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бир куни саҳобалари орасида хурмо тақсим қилдилар. Ҳар бир кишига еттитадан хурмо бердилар. Менга ҳам еттита хурмо бердилар. Биттаси ҳашафа* эди. Уларнинг ичида мен учун ўшандан ёқимлиси бўлмади. Чайналиши қийин бўлди».
* Ҳашафа – ғўр ҳолида шохида қоқи бўлиб қолган сифатсиз хурмо.
1848/5411 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَسَمَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَوْمًا بَيْنَ أَصْحَابِهِ تَـمْرًا، فَأَعْطَى كُلَّ إِنْسَانٍ سَبْعَ تَـمَرَاتٍ، فَأَعْطَانِي سَبْعَ تَمَرَاتٍ إِحْدَاهُنَّ حَشَفَةٌ، فَلَمْ يَكُنْ فِيهِنَّ تَمْرَةٌ أَعْجَبَ إِلَيَّ مِنْهَا، شَدَّتْ فِي مَضَاغِي.
1849.5414. Саъид Мақбурийдан ривоят қилинади:
«Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу бир неча кишининг олдидан ўтиб қолди. Уларнинг олдида қовурилган қўй гўшти бор эди. Уни чақиришган эди, у ейишга кўнмади, «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дунёдан арпа нонга тўймай ўтиб кетдилар», деди».
1849/5414 – وَعَنْهُ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّهُ مَرَّ بِقَوْمٍ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ شَاةٌ مَصْلِيَّةٌ، فَدَعَوْهُ، فَأَبَى أَنْ يَأْكُلَ وقَالَ: خَرَجَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم مِنَ الدُّنْيَا وَلَمْ يَشْبَعْ مِنَ الْخُبْزِ الشَّعِيرِ.
1850.5416. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оиласи у зот Мадинага келганларидан то қабз қилингунларича уч кун кетма‑кет буғдой таомига тўймаган».
1850/5416 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: مَا شَبِعَ آلُ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم مُنْذُ قَدِمَ الْمَدِينَةَ مِنْ طَعَامِ الْبُرِّ ثَلَاثَ لَيَالٍ تِبَاعًا، حَتَّى قُبِضَ.
(10) ТАЛБИНА* ҲАҚИДА
* Талбина – сув, арпа, сут ва асални аралаштириб пишириладиган аталага ўхшаш таом.
(10) بَاب: التَّلْبِينَةِ
1851.5417. Урвадан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг завжалари Оиша ўз аҳлидан кимдир вафот этиб, шу сабабли аёллар тўпланиб, кейин тарқашса, фақат аҳллари ва хос кишилари қолганда бир тошқозонда талбина қилишга буюрарди. У пиширилиб, кейин сарид тайёрланар ва устига талбина қуйиларди. Кейин у: «Бундан енглар, мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «
1851/5417 – وَعَنْهَا رَضِيَ الله عَنْهَا: أَنَّهَا كَانَتْ إِذَا مَاتَ الْمَيِّتُ مِنْ أَهْلِهَا، فَاجْتَمَعَ لِذَلِكَ النِّسَاءُ، ثُمَّ تَفَرَّقْنَ إِلَّا أَهْلَهَا وَخَاصَّتَهَا، أَمَرَتْ بِبُرْمَةٍ مِنْ تَلْبِينَةٍ فَطُبِخَتْ، ثُمَّ صُنِعَ ثَرِيدٌ فَصُبَّتِ التَّلْبِينَةُ عَلَيْهَا، ثُمَّ قَالَتْ: كُلْنَ مِنْهَا، فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «التَّلْبِينَةُ مَجَمَّةٌ لِفُؤَادِ الْمَرِيضِ، تَذْهَبُ بِبَعْضِ الْحُزْنِ».
(11) КУМУШ ҚОПЛАНГАН* ИДИШДА ТАОМ ЕЙИШ ҲАҚИДА
(11) بَاب: الْأَكْلِ فِي إِنَاءٍ مُفَضَّضٍ
1852.5426. Мужоҳид айтади:
«Абдурраҳмон ибн Абу Лайло Ҳузайфанинг ҳузурида бўлишганини сўзлаб берди: «(Ҳузайфа) сув сўради. Бир мажусий унга сув узатди. Жомни қўлига қўйган эди, уни отиб юборди ва шундай деди: «Мен буни бир неча марталаб қайтарган бўлмаганимда... – гўё у «Бундай қилмаган бўлардим», демоқчи бўлди.* – Лекин мен Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «
1852/5426 - عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «لَا تَلْبَسُوا الْحَرِيرَ وَلَا الدِّيبَاجَ، وَلَا تَشْرَبُوا فِي آنِيَةِ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ، وَلَا تَأْكُلُوا فِي صِحَافِهَا، فَإِنَّهَا لَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَلَنَا فِي الْآخِرَةِ».
(12) КИШИНИНГ БИРОДАРЛАРИ УЧУН ТАОМ
(12) بَاب: الرَّجُلِ يَتَكَلَّفُ الطَّعَامَ لِإِخْوَانِهِ
1853.5434. Абу Масъуд Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Ансорлардан Абу Шуъайб деган киши бўлиб, унинг гўшт сотадиган ғуломи бор эди. У (ғуломига): «Менга таом тайёрлаб бер, бештанинг бири қилиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни чақираман», деди. Шундай қилиб, бештанинг бири қилиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни чақирди. Уларга яна бир киши ҳам эргашди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
1853/5434 - عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ الْأَنْصَارِيِّ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كَانَ مِنَ الْأَنْصَارِ يُقَالُ لَهُ: أَبُو شُعَيْبٍ، وَكَانَ لَهُ غُلَامٌ لَحَّامٌ، فَقَالَ: اصْنَعْ لِي طَعَامًا، أَدْعُو رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم خَامِسَ خَمْسَةٍ، فَدَعَا رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم خَامِسَ خَمْسَةٍ، فَتَبِعَهُمْ رَجُلٌ فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «إِنَّكَ دَعَوْتَنَا خَامِسَ خَمْسَةٍ، وَهَذَا رَجُلٌ قَدْ تَبِعَنَا، فَإِنْ شِئْتَ أَذِنْتَ لَهُ، وَإِنْ شِئْتَ تَرَكْتَهُ». قَالَ: بَلْ أَذِنْتُ لَهُ.
(13) БАРРА ХУРМО БИЛАН ТАРРА ҲАҚИДА
(13) بَاب: القِثَّاء بالرُّطب
1854.5440. Абдуллоҳ ибн Жаъфар ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг барра хурмони тарра* билан еяётганларини кўрдим».
* Тарра – бодрингнинг бир тури. Одатда узунроқ, серсув, серуруғ бўлади.
1854/5440 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: رَأَيْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَأْكُلُ الرُّطَبَ بِالْقِثَّاءِ.
(14) БАРРА ВА ҚУРУҚ ХУРМО ҲАҚИДА
* Марям сураси, 25‑оят. Оятда
(14) بَاب: الرُّطَبِ وَالتَّمْرِ
1855.5443. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Мадинада бир яҳудий бор эди. У хурмоларимни теримгача салаф (салам) савдо қилар эди. Руманинг йўлида ерим бор эди, (ҳосил бир йилга кечикиб,) ўтириб қолди. Бир йил ўтгач, терим пайти ўша яҳудий олдимга келди. Мен ҳали ҳеч қанча (хурмо) термаган эдим. Ундан келаси йилгача муҳлат беришини сўрай бошладим. У кўнмади. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга бунинг хабари берилди. У зот саҳобаларига:
1855/5443 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ بِالْمَدِينَةِ يَهُودِيٌّ، وَكَانَ يُسْلِفُنِي فِي تَمْرِي إِلَى الْجِدَادِ، وَكَانَتْ لِجَابِرٍ الْأَرْضُ الَّتِي بِطَرِيقِ رُومَةَ، فَجَلَسَتْ، فَخَلَا عَامًا، فَجَاءَنِي الْيَهُودِيُّ عِنْدَ الْجَدَادِ وَلَمْ أَجُدَّ مِنْهَا شَيْئًا، فَجَعَلْتُ أَسْتَنْظِرُهُ إِلَى قَابِلٍ فَيَأْبَى، فَأُخْبِرَ بِذَلِكَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ لِأَصْحَابِهِ: «امْشُوا نَسْتَنْظِرْ لِجَابِرٍ مِنَ الْيَهُودِيِّ». فَجَاءُونِي فِي نَخْلِي، فَجَعَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يُكَلِّمُ الْيَهُودِيَّ، فَيَقُولُ: أَبَا الْقَاسِمِ لَا أُنْظِرُهُ، فَلَمَّا رَأَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم قَامَ فَطَافَ فِي النَّخْلِ، ثُمَّ جَاءَهُ فَكَلَّمَهُ فَأَبَى، فَقُمْتُ فَجِئْتُ بِقَلِيلِ رُطَبٍ، فَوَضَعْتُهُ بَيْنَ يَدَيِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فَأَكَلَ، ثُمَّ قَالَ: «أَيْنَ عَرِيشُكَ يَا جَابِرُ؟» فَأَخْبَرْتُهُ، فَقَالَ: «افْرُشْ لِي فِيهِ». فَفَرَشْتُهُ، فَدَخَلَ فَرَقَدَ ثُمَّ اسْتَيْقَظَ، فَجِئْتُهُ بِقَبْضَةٍ أُخْرَى فَأَكَلَ مِنْهَا، ثُمَّ قَامَ فَكَلَّمَ الْيَهُودِيَّ فَأَبَى عَلَيْهِ، فَقَامَ فِي الرِّطَابِ فِي النَّخْلِ الثَّانِيَةَ، ثُمَّ قَالَ: «يَا جَابِرُ جُدَّ وَاقْضِ». فَوَقَفَ فِي الْجَدَادِ، فَجَدَدْتُ مِنْهَا مَا قَضَيْتُهُ، وَفَضَلَ مِثْلُهُ، فَخَرَجْتُ حَتَّى جِئْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَبَشَّرْتُهُ، فَقَالَ: «أَشْهَدُ أَنِّي رَسُولُ اللهِ».
(15) АЖВА* ҲАҚИДА
* Ажва – хурмонинг Мадинаи Мунавварада ўсадиган энг яхши нави.
(15) بَاب: الْعَجْوَةِ
1856.5445. Омир ибн Саъд отасидан ривоят қилади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
1856/5445 – عَنْ سَعْدِ بْنِ أبِي وَقَّاصٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «مَنْ تَصَبَّحَ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعَ تَمَرَاتٍ عَجْوَةً، لَمْ يَضُرَّهُ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ سُمٌّ وَلَا سِحْرٌ».
(16) БАРМОҚЛАРНИ СОЧИҚҚА АРТИШДАН
(16) بَاب: لَعْقِ الْأَصَابِعِ
1857.5456. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
1857/5456 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ الله عَنْهُمَا، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلَا يَمْسَحْ يَدَهُ حَتَّى يَلْعَقَهَا أَوْ يُلْعِقَهَا».
1858/5457 – عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: كُنَّا زَمَان النَّبِيّ صلى الله عليه وسلم لم تكُنْ لَنَا مَـنَادِيلُ إلَّا أكُفَّنَا وَسَوَاعِدَنَا وأقْدَامَنَا.
رَضِيَ الله عَنْهُ;(17) ТАОМ ЕБ БЎЛГАЧ , НИМА ДЕЙИШ ҲАҚИДА
(17) بَاب: مَا يَقُولُ إِذَا فَرَغَ مِنْ طَعَامِهِ
1859.5458. Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам дастурхонлари олинаётганда
1859а/5459. Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам таом еб бўлсалар, дастурхонларини йиғсалар:
(Ровийлардан бири) бир гал:
1859/5458 - عَنْ أَبِي أُمَامَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا رَفَعَ مَائِدَتَهُ قَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلَا مُوَدَّعٍ، وَلَا مُسْتَغْنًى عَنْهُ، رَبَّنَا».
1859أ/5459 – وَعَنْهُ أيْضًا فِي رِوَايَة: أنَّ َالنَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا فَرَغَ مِنْ طَعَامِهِ، قَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَفَانَا وَأَرْوَانَا، غَيْرَ مَكْفِيٍّ، وَلَا مَكْفُورٍ».
(18) АЛЛОҲ ТАОЛОНИНГ «ВА ТАОМЛАНГАЧ,
(18) بَاب: قَوْلِ اللهِ تَعَالَى: (فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا) [الأحزاب: 53]
1860.5466. Анас розияллоҳу анҳу айтади:
«Ҳижоб(масаласи)ни энг яхши биладиган одам менман. Убай ибн Каъб ҳам бу ҳақда мендан сўрар эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайнаб бинт Жаҳшга куёв ўлароқ тонг оттирдилар. Унга Мадинада уйланган эдилар. Кун ёйилгандан сўнг одамларни таомга чақирдилар. (Зиёфат тугагач,) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бироз ўтирдилар. Одамлар туриб кетгандан кейин ҳам баъзи кишилар у зот билан бирга ўтириб қолишди. Охири Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам туриб, юриб кетдилар. Мен ҳам у зот билан кетдим. У зот Оишанинг ҳужрасининг эшигигача етиб бордилар-да, сўнг ҳалигилар чиқиб кетган бўлса керак, деб ўйладилар (ва қайтдилар). Мен ҳам у зот билан бирга қайтдим. Қарасам, улар жойларида ўтиришибди. Шунда у зот яна ортга қайтдилар. Мен ҳам у зот билан бирга иккинчи марта ортга қайтдим. Оишанинг ҳужрасининг эшигигача етиб боргач, ортга қайтдилар. Мен ҳам у зот билан бирга қайтдим. Қарасак, улар туриб кетишган экан. Шунда у зот мен билан ўзларининг ораларига парда тортдилар ва ҳижоб (ояти) нозил қилинди».
1860/5466 – عَنْ أنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: أَنَا أَعْلَمُ النَّاسِ بِالْحِجَابِ، كَانَ أُبَيُّ بْنُ كَعْبٍ يَسْأَلُنِي عَنْهُ، أَصْبَحَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم عَرُوسًا بِزَيْنَبَ بْنَتِ جَحْشٍ، وَكَانَ تَزَوَّجَهَا بِالْمَدِينَةِ، فَدَعَا النَّاسَ لِلطَّعَامِ بَعْدَ ارْتِفَاعِ النَّهَارِ، فَجَلَسَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَجَلَسَ مَعَهُ رِجَالٌ بَعْدَ مَا قَامَ الْقَوْمُ، حَتَّى قَامَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَمَشَى وَمَشَيْتُ مَعَهُ، حَتَّى بَلَغَ بَابَ حُجْرَةِ عَائِشَةَ، ثُمَّ ظَنَّ أَنَّهُمْ خَرَجُوا فَرَجَعْتُ مَعَهُ، فَإِذَا هُمْ جُلُوسٌ مَكَانَهُمْ، فَرَجَعَ وَرَجَعْتُ مَعَهُ الثَّانِيَةَ، حَتَّى بَلَغَ بَابَ حُجْرَةِ عَائِشَةَ، فَرَجَعَ وَرَجَعْتُ مَعَهُ فَإِذَا هُمْ قَامُوا، فَضَرَبَ بَيْنِي وَبَيْنَهُ سِتْرًا، وَأُنْزِلَ الْحِجَابُ.