2015.6304. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳар бир набийнинг ўз дуоси бор. Мен ўзимнинг дуоимни умматимга шафоат учун охиратга асраб қўйганман», дедилар».

2016.6306. Шаддод ибн Авс розияллоҳу анҳу шундай сўзлаб берди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Истиғфорнинг саййиди «Аллоҳумма анта Роббии, лаа илааҳа иллаа анта, холақтании ва ана ъабдук ва ана ъалаа ъаҳдика ва ваъдика мастатоъту, аъуузу бика мин шарри маа сонаъту, абуу’у лака би ниъматика ъалаййа ва абуу’у бизанбии, иғфир лии фа’иннаҳуу лаа йағфируз‑зунууба иллаа анта», дейишингдир».* Ким буни кундузи чин дилдан айтса ва шу куни кеч кирмасдан вафот этса, жаннат аҳлидандир. Ким буни кечаси чин дилдан айтса ва тонг отмай туриб вафот этса, жаннат аҳлидандир».

* Истиғфорнинг маъноси: «Аллоҳим! Роббим Ўзингсан. Сендан ўзга илоҳ йўқ. Мени Сен яратгансан ва мен Сенинг қулингман. Мен қурбим етганича Сенинг аҳду паймонинг ва ваъдангда турибман. Қилмишларимнинг ёмонлигидан Ўзингнинг паноҳингга қочаман. Менга берган неъматларингни ҳам тан оламан, гуноҳларимни ҳам тан оламан. Мени мағфират қилгин, чунки Сенгина гуноҳларни мағфират қиласан».

2017.6307. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Аллоҳга қасамки, мен бир кунда Аллоҳ таолога етмиш мартадан кўпроқ истиғфор айтиб, Ўзига тавба қиламан», деяётганларини эшитдим».

2018.6308. Ҳорис ибн Сувайддан ривоят қилинади:

«Абдуллоҳ бизга иккита хадис айтиб берди. Бири Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан, бири ўзидан: «Мўмин ўзининг гуноҳларини худди тоғнинг тагида унинг устига қулашидан қўрққан одамдек кўради. Фожир эса гуноҳларини бурнининг устидан учиб ўтган пашшани мана бундай қилган кишидек кўради. – Абу Шиҳоб қўли билан бурнининг тепасига ишора қилди – Сўнгра у зот шундай деганлар: «Аллоҳ бандасининг тавбасидан ҳалокатга учраши мумкин бўлган жойда тўхтаган, ёнида егулик-ичкилик юкланган улови бўлиб, бошини қўйиб, бирпас ухлаб, уйғонса, улови кетиб қолган, кейин иссиқ ва ташналикдан [ёки Аллоҳ хоҳлаган нарсадан] қийналиб кетгач, «Жойимга қайтай‑чи», деб қайтиб, бирпас ухлаб, сўнг бошини кўтарса, улови олдида турган кишидан ҳам кўпроқ хурсанд бўлади».

2019.6312. Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўринларига кирганларида: «Бисмика амууту ва аҳйаа»,* дердилар, турганларида эса: «Ал‑ҳамду лиллааҳиллазии аҳйаанаа баъда маа амаатанаа ва илайҳин‑нушуур»,* дердилар».

*Дуоларнинг маъноси: «Сенинг исминг билан ўлиб, Сенинг исминг билан тириламан», «Бизни ўлдиргандан сўнг тирилтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин. Қайта тирилиш ҳам Унинг саридир».

2020.6315. Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўринларига кирсалар, ўнг тарафларини босиб ётардилар. Кейин: «Аллоҳумма, асламту нафсии илайка ва важжаҳту важҳии илайка ва фаввадту амрии илайка ва алжа’ту зоҳрии илайка, роғбатан ва роҳбатан илайка, лаа малжа’а ва лаа манжа минка иллаа илайка. Ааманту бикитаабикаллазии анзалта ва бинабиййикаллазии арсалта», дердилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким шуларни айтиб, кейин ўша кечаси ўлса, фитратда ўлади», дедилар».

«Истарҳабууҳум» («уларни қўрқувга солдилар») – «ар-роҳбату»(қўрқув)дан. «Малакуутун» – мулк. У «Роҳабуутун хойрун мин роҳамуутин» кабидир. «Қўрқитилишинг сен учун раҳм қилинишингдан яхшидир», ҳам дейсан.*

* Ушбу хатбошидаги гапларнинг бобга алоқаси йўқ. Шунинг учун кўп нусхаларда бу изоҳ йўқ. Бу таълиқ Аъроф сурасининг тафсирида келган ва ўша ерда изоҳланган.

2021.6316. Саламадан ривоят қилинади:

«Курайб Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилади: «Маймуна холамнинг ҳузурида тунаб қолдим. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам туриб, ҳожатларига бориб келиб, қўллари ва юзларини ювдилар‑да, сўнг ухладилар. Кейин туриб, мешга бориб, унинг боғичини ечдилар. Сўнгра ўртача таҳорат қилдилар: кўпайтириб ҳам юбормадилар, бироқ маромига етказдилар. Кейин намоз ўқидилар. Мен турдим‑да, кузатиб турганимни кўришларини истамай, бир керишиб олиб, сўнг таҳорат қилдим. У зот намозда турган эканлар. Мен чап тарафларига турдим. Шунда у зот қулоғимдан ушлаб, ўнг тарафларига ўтказиб қўйдилар. У зотнинг намозлари тўлиқ ўн уч ракат бўлди. Кейин ёнбошлаб ётиб, ухладилар, ҳатто хуррак ҳам отдилар – у зот ухлаганларида хуррак отар эдилар. – Кейин Билол у зотни намозга чақирди. Намоз ўқидилар, таҳорат қилмадилар. У зот дуоларида шундай дедилар: «Аллоҳуммажъал фии қолбии нуурон ва фии басории нуурон ва фии самъии нуурон ва ъан йамиинии нуурон ва ъан йасаарии нуурон ва фавқии нуурон ва таҳтии нуурон ва амаамии нуурон ва холфии нуурон важаъаллии нуурон».

Курайб: «Тобут»даги еттита нарса ҳам бор эди», деди.

Кейин Аббоснинг авлодидан бир кишини учратиб қолдим. У менга ўшаларни сўзлаб, «Асабимни, гўштимни, қонимни, сочимни ва теримни», деб айтди. Яна иккита хислатни ҳам айтди».

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, қалбимда нур, кўзимда нур, қулоғимда нур, ўнгимда нур, чапимда нур, устимда нур, остимда нур, олдимда нур, орқамда нур қилгин. Менга нур (ато) этгин».

Изоҳ: Ибн Аббос розияллоҳу анҳумонинг мавлоси Курайб дуода яна еттита нарса учун ҳам нур сўралганини айтмоқчи. Унинг «тобутдаги» деган сўзини шориҳлар асосан икки хил изоҳлашган: 1. Арабларда инсонинг тўшини тобутга ўхшатиш бор. Кейинчалик  инсоннинг бутун жасади ҳам «тобут» дейиладиган бўлган. Демак, Курайб: «Дуода инсон жасадидаги яна еттита аъзо ҳам зикр қилинган эди», деган. 2. «Тобут» деб сандиқни айтган, яъни «Яна еттита аъзо ҳам айтилган эди, лекин улар ёдимда эмас, сандиқдаги битикларимда», дегани бўлади.

Ҳадисни Курайбдан нақл қилаётган Салама ибн Куҳайл уни Аббос розияллоҳу анҳунинг авлодларидан бири – Алий ибн Абдуллоҳ ибн Аббосдан ҳам эшитган ва у ўша етти аъзони номма‑ном айтиб берган экан. Бошқа ривоятларда Салама айтган ўша икки нарса тил билан нафс, дейилган.

2022.6320. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Қачон бирингиз тўшагига кирса, тўшагини изорининг ички тарафи билан қоқиб ташласин, чунки у ўзидан кейин у ерга нима тушиб қолганини билмайди. Сўнг: «Бисмика Робби, вадоъту жанбии ва бика арфаъуҳуу, ин амсакта нафсии фарҳамҳаа ва ин арсалтаҳа фаҳфазҳаа бима таҳфазу биҳис‑солиҳиин», десин».*

* Дуонинг маъноси: «Роббим! Сенинг номинг билан ёнимни қўйдим ва Сен ила кўтараман. Агар жонимни тутиб қолсанг, унга раҳм этгин. Агар қўйиб юборадиган бўлсанг, уни солиҳларни муҳофаза қилган нарсанг ила муҳофаза этгин».

2023.6339. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Бирортангиз ҳаргиз: «Аллоҳим, хоҳласанг, мени мағфират қилгин, Аллоҳим, хоҳласанг, мени раҳматингга олгин», деб айтмасин. Қатъият билан сўрасин, чунки У Зотни мажбурловчи йўқ».

2024.6340. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Модомики бирортангиз: «Дуо қилдим-у, ижобат бўлмади», деб шошмаса, ижобат бўлади», дедилар».

2025.6346. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ғам-ташвиш пайтида «Лаа илааҳа иллаллоҳул‑ъазиимул‑ҳалиим. Лаа илааҳа иллаллоҳу Роббул‑ъаршил‑ъазиим. Лаа илааҳа иллаллоҳу Роббус‑самааваати ва Роббул‑арди ва Роббул‑ъаршил‑кариим», деб дуо қилар эдилар».*

* Дуонинг маъноси: «Буюк, Ҳалим Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Буюк Аршнинг Робби Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Осмонларнинг Робби, ернинг Робби ва шарафли Аршнинг Робби Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ».

2026.6347. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оғир балодан, бахтсизлик етишидан, ёмон қазои қадардан ва ғанимларнинг шодлигидан паноҳ сўрар эдилар».

Суфён айтади: «Ҳадисда учта нарса эди, мен битта қўшдим, у қайси бирилигини билмайман».

Изоҳ: Аслида ҳадисда уч нарсадан паноҳ сўралган, буюк муҳаддис Суфён ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ унга яна бир нарсани қўшимча қилган. Лекин бунинг қайси жумла эканини аниқ эслай олмаганини омонат юзасидан айтмоқда. Бошқа ривоятларда қўшимча қилинган ана шу жумла «ғанимларнинг шодлигидан» экани айтилган.

2027.6361. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Аллоҳим! Қайси бир мўминни койиган бўлсам, буни қиёмат куни унинг учун Сенга қурбат қилгин!» деяётганларини эшитганман».

2028.6365. Мусъабдан ривоят қилинади:

«Саъд беш нарсага буюрар эди ва уларни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан деб айтар эди. У зот шундай (дуо қилишга) буюрар эканлар: «Аллоҳим, мен Сендан бахилликдан паноҳ тилайман, қўрқоқликдан паноҳ тилайман, абгор ҳаётга тушиб қолишдан паноҳ тилайман, дунёнинг фитнасидан паноҳ тилайман – яъни Дажжолнинг фитнасидан – ва қабр азобидан паноҳ тилайман».*

* Дуонинг матни: «Аллоҳумма, инний аъузу бика минал бухл, ва аъузу бика минал жубн, ва аъузу бика ан уродда ила арзалил ъумур, ва аъузу бика мин фитнадид дунйа, ва аъузу бика мин ъазабил қобр».

2029.6368. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дер эдилар: «Аллоҳумма инний аъузу бика минал касали вал ҳарам вал ма’сами вал мағром ва мин фитнатил қобри ва ъазаабил қобр ва мин фитнатин наари ва ъазаабин наар ва мин шарри фитнатил ғина ва аъузу бика мин фитнатил фақр ва аъуузу бика мин фитнатил масиҳид дажжаал. Аллоҳуммағсил ъанний хотойаая бима’ис салжи вал барод ва наққи қолби минал хотойа кама наққойт ас-савбал абйада минад данас ва бааъид байни ва байна хотойаая кама бааъадта байнал машриқи вал мағриб».

Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан дангасаликдан, қартайиб кетишдан, гуноҳкорликдан, қарздорликдан, қабр фитнасидан ва қабр азобидан, жаҳаннам фитнасидан ва жаҳаннам азобидан, бойлик фитнасининг ёмонлигидан Сендан паноҳ тилайман. Сендан фақирлик фитнасидан ҳам паноҳ тилайман. Сендан яна Масиҳ Дажжол фитнасидан паноҳ тилайман. Аллоҳим, менинг хатоларимни қор ва дўл суви билан ювгин! Қалбимни хатолардан худди оқ либосни кирликдан поклаганингдек поклагин. Мен билан гуноҳларимнинг орасини Шарқ билан Ғарб орасини узоқ қилганингдек узоқ қилгин».

40 - بَابُ الْاِسْتِعَاذَةِ مِنَ الْجُبْنِ وَالْكَسَلِ

40-БОБ.

Қўрқоқлик ва дангасаликдан паноҳ сўраш ҳақида

6369 - حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ مَخْلَدٍ، حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ قَالَ: حَدَّثَنِي عَمْرُو بْنُ أَبِي عَمْرٍو قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ، وَالْعَجْزِ وَالْكَسَلِ، وَالْجُبْنِ وَالْبُخْلِ، وَضَلَعِ الدَّيْنِ، وَغَلَبَةِ الرِّجَالِ». أطرافه: 371، 610، 947، 2228، 2235، 2889، 2893، 2943، 2944، 2945، 2991، 3085، 3086، 3367، 3647، 4083، 4084، 4197، 4198، 4199، 4200، 4201، 4211، 4212، 4213، 5085، 5159، 5169، 5387، 5425، 5528، 5968، 6185، 6363، 7333 - تحفة: 1115

1. Анас розияллоҳу анҳу айтади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳумма, иннии аъуузу бика минал ҳамми вал ҳазан вал ъажзи вал-касал вал-бухли ва жубн ва золаид-дайни ва ғолабатир-рижаал», дер эдилар».

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан ташвишдан, хафаликдан, ожизликдан, дангасаликдан, қўрқоқликдан, бахилликдан, қарз юкидан ва кишиларнинг зўравонлигидан паноҳ тилайман!»

41 - بَابُ التَّعَوُّذِ مِنَ الْبُخْلِ

41-БОБ.

Бахилликдан паноҳ сўраш ҳақида

الْبُخْلُ وَالْبَخَلُ وَاحِدٌ، مِثْلُ الْحُزْنِ وَالْحَزَنِ.

«Ал‑бухлу» билан «ал‑бахолу» бирдир, худди «ал‑ҳузну» ва «ал‑ҳазану» каби.

6370 - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى، حَدَّثَنِي غُنْدَرٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ، عَنْ مُصْعَبِ بْنِ سَعْدٍ، عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، كَانَ يَأْمُرُ بِهَؤُلَاءِ الْخَمْسِ، وَيُحَدِّثُهُنَّ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ، وَأَعُوذُ بِكَ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ». أطرافه: 2822، 6365، 6374، 6390 - تحفة: 3932 - 99/8

1. Мусъаб ибн Саъддан ривоят қилинади:

«Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу ушбу беш нарса(дан паноҳ тилаб дуо қилиш)ни буюрар ва уларни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан деб айтар эди: «Аллоҳумма, инний аъузу бика минал бухл ва аъузу бика минал жубн ва аъузу бика ан уродда ила арзалил ъумур ва аъузу бика мин фитнадид дунйа ва аъузу бика мин ъазабил қобр».

Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан бахилликдан паноҳ тилайман, қўрқоқликдан паноҳ тилайман, абгор ҳаётга тушиб қолишдан паноҳ тилайман, дунё фитнасидан паноҳ тилайман, қабр азобидан паноҳ тилайман».

42 - بَابُ التَّعَوُّذِ مِنْ أَرْذَلِ الْعُمُرِ

42-БОБ.

абгор ҳаётдан паноҳ тилаш ҳақида

ﮋ ﯦ ﮊ أَسْقَاطُنَا.

«Ароозилунаа»[1] – «(Орамиздаги) қаланғи‑қасанғиларимиз».

6371 - حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ، عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ صُهَيْبٍ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَتَعَوَّذُ يَقُولُ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَرَمِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ». أطرافه: 2823، 4707، 6367 - تحفة: 1054

1. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳумма, инний аъузу бика минал касал ва аъузу бика минал жубн ва аъузу бика минал ҳаром ва аъузу бика минал бухл», деб паноҳ тилар эдилар».

Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан дангасаликдан паноҳ тилайман, қўрқоқликдан Сендан паноҳ тилайман, қартайиб кетишдан Сендан паноҳ тилайман ва бахилликдан Сендан паноҳ тилайман».

43 - بَابُ الدُّعَاءِ بِرَفْعِ الْوَبَاءِ وَالْوَجَعِ

43-БОБ.

Вабо ва дарднинг аришини сўраб дуо қилиш ҳақида

6372 - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ، عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيْنَا الْمَدِينَةَ، كَمَا حَبَّبْتَ إِلَيْنَا مَكَّةَ أَوْ أَشَدَّ، وَانْقُلْ حُمَّاهَا إِلَى الْجُحْفَةِ، اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي مُدِّنَا وَصَاعِنَا». أطرافه: 1889، 3926، 5654، 5677 - تحفة: 16915

1. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳумма, хаббиб илайнал Мадината кама хаббабта илайна Макката ав ашадд ванқул ҳуммааҳа илал Жуҳфа. Аллоҳумма, барик лана фий муддина ва соъина», дедилар».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим! Мадинани бизга худди Маккани суюкли қилганингдек ёки ундан-да қаттқироқ суюкли қилгин ва ундаги безгакни Жуҳфага кўчиргин! Аллоҳим, соъимизга ва муддимизга барака бергин!» «Соъимизга ва муддимизга барака бергин!» дегани тошу тарозимизга, ризқу рўзимизга барака бер, деганидир.

6373 - حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ، أَخْبَرَنَا ابْنُ شِهَابٍ، عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ، أَنَّ أَبَاهُ قَالَ: عَادَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ مِنْ شَكْوَى أَشْفَيْتُ مِنْهَا عَلَى الْمَوْتِ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، بَلَغَ بِي مَا تَرَى مِنَ الْوَجَعِ، وَأَنَا ذُو مَالٍ، وَلَا يَرِثُنِي إِلَّا ابْنَةٌ لِي وَاحِدَةٌ، أَفَأَتَصَدَّقُ بِثُلُثَيْ مَالِي؟ قَالَ: «لَا». قُلْتُ: فَبِشَطْرِهِ؟ قَالَ: «الثُّلُثُ كَثِيرٌ، إِنَّكَ أَنْ تَذَرَ وَرَثَتَكَ أَغْنِيَاءَ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَذَرَهُمْ عَالَةً يَتَكَفَّفُونَ النَّاسَ، وَإِنَّكَ لَنْ تُنْفِقَ نَفَقَةً تَبْتَغِي بِهَا وَجْهَ اللهِ إِلَّا أُجِرْتَ، حَتَّى مَا تَجْعَلُ فِي فِي امْرَأَتِكَ». قُلْتُ: أَأُخَلَّفُ بَعْدَ أَصْحَابِي؟ قَالَ: «إِنَّكَ لَنْ تُخَلَّفَ فَتَعْمَلَ عَمَلًا تَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللهِ، إِلَّا ازْدَدْتَ دَرَجَةً وَرِفْعَةً، وَلَعَلَّكَ تُخَلَّفُ حَتَّى يَنْتَفِعَ بِكَ أَقْوَامٌ، وَيُضَرَّ بِكَ آخَرُونَ، اللَّهُمَّ أَمْضِ لِأَصْحَابِي هِجْرَتَهُمْ، وَلَا تَرُدَّهُمْ عَلَى أَعْقَابِهِمْ، لَكِنِ الْبَائِسُ سَعْدُ ابْنُ خَوْلَةَ». قَالَ سَعْدٌ: رَثَى لَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم مِنْ أَنْ تُوُفِّيَ بِمَكَّةَ. أطرافه: 56، 1295، 2742، 2744، 3936، 4409، 5354، 5659، 5668، 6733 تحفة: 3890

1. Омир ибн Саъддан ривоят қилинади:

«Отам шундай деди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам видолашув ҳажида мени кўргани келдилар. Дардим кучайиб, ўлим ёқасига келиб қолган эдим. «Эй Аллоҳнинг Расули, дард мени ўзингиз кўриб турган аҳволга олиб келди. Мен давлатманд одамман. Биргина қизимдан бошқа меросхўрим йўқ. Мол-мулкимнинг учдан иккисини садақа қилайми?» дедим. «Йўқ», дедилар. «Бўлмаса ярмини-чи?» дедим… (Ниҳоят) у зот шундай дедилар: «Учдан бири ҳам кўп, чунки меросхўрларингни беҳожат қилиб ташлаб кетганинг уларни одамлардан тиланадиган муҳтож қилиб ташлаб кетганингдан яхши. Аллоҳнинг важҳини (розилигини) истаб қандай нафақа қилма, бунинг учун сенга албатта ажр берилади, ҳатто аёлингнинг оғзига солган луқманг учун ҳам», дедилар. «Дўстларимдан ортда қолиб кетаманми?» дедим. У зот шундай дедилар: «Сен ортда қолиб, Аллоҳнинг важҳини* истаб нима амал қилма, даражаю мартабанг албатта ортади. Шояд, ортда қолсанг-да, кейин сен туфайли баъзи одамлар манфаатланиб, бошқалари зарар кўрса. Аллоҳим, саҳобаларимнинг ҳижратларини охирига етказгин ва уларни ортларига қайтариб юбормагин! Лекин бечора Саъд ибн Хавла...» Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг Маккада вафот этганидан ачинган эдилар».

* 6519-ҳадиснинг изоҳига қаранг.

* Саъд ибн Хавла ҳижрат юрти – Мадинадан яна Маккага қайтиб бориб, ўша ерда вафот этган эди. Шунинг учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга ачинган эдилар.

44 - بَابُ الْاِسْتِعَاذَةِ مِنْ أَرْذَلِ الْعُمُرِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَفِتْنَةِ النَّارِ

44-БОБ.

абгор ҳаётдан, дунё фитнасидан ва дўзах фитнасидан паноҳ тилаш ҳақида

6374 - حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ، عَنْ زَائِدَةَ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ، عَنْ مُصْعَبٍ، عَنْ أَبِيهِ قَالَ: تَعَوَّذُوا بِكَلِمَاتٍ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَتَعَوَّذُ بِهِنَّ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا، وَعَذَابِ الْقَبْرِ». أطرافه: 2822، 6365، 6370، 6390 - تحفة: 3932 - 100/8

1. Мусъаб отасидан ривоят қилади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам паноҳ тилаб айтадиган сўзлар билан паноҳ тиланглар: «Аллоҳумма, инний аъузу бика минал жубн ва аъузу бика минал бухл ва аъузу бика ан уродда ила арзалил умур ва аъузу бика мин фитнадид дунйа ва ъазабил қобр».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан қўрқоқликдан паноҳ тилайман, бахилликдан паноҳ тилайман, абгор ҳаётга тушиб қолишдан паноҳ тилайман, дунё фитнасидан ва қабр азобидан паноҳ тилайман».

6375 - حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى، حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَقُولُ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْهَرَمِ وَالْمَغْرَمِ وَالْمَأْثَمِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ النَّارِ، وَفِتْنَةِ النَّارِ، وَعَذَابِ الْقَبْرِ، وَشَرِّ فِتْنَةِ الْغِنَى، وَشَرِّ فِتْنَةِ الْفَقْرِ، وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَايَ بِمَاءِ الثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّ قَلْبِي مِنَ الْخَطَايَا، كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الْأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، وَبَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ». أطرافه: 832، 833، 2397، 6368، 6376، 6377، 7129 - تحفة: 17260

1. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дер эдилар: «Аллоҳумма инний аъузу бика минал касали вал ҳарам вал мағроми вал ма’сам. Аллоҳумма, инний аъузу бика мин ъазабин наар ва фитнатин наар ва ъазаабил қобр ва шарри фитнатил ғина ва шарри фитнатил фақр ва мин шарри фитнатил масиҳид дажжал. Аллоҳуммағсил хотойаая бима’ис салжи вал барод ва наққи қолби минал хотойа камаа йунаққо ас-савбул абйаду минад данас ва бааъид байни ва байна хотойаая камаа бааъадта байнал машриқи вал мағриб».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан дангасаликдан, қартайиб кетишдан, қарздорликдан, гуноҳкорликдан паноҳ тилайман! Аллоҳим, мен Сендан дўзах азобидан, дўзах фитнасидан, қабр азобидан, бойлик фитнасининг ёмонлигидан, фақирлик фитнасининг ёмонлигидан ва Масиҳ Дажжол фитнасининг ёмонлигидан паноҳ тилайман! Аллоҳим, менинг хатоларимни қор ва дўл суви билан ювгин. Қалбимни хатолардан худди оқ либос кирликдан покланганидек поклагин. Мен билан хатоларимнинг орасини Шарқ билан Ғарб орасини узоқ қилганингдек узоқ қилгин».

45 - بَابُ الْاِسْتِعَاذَةِ مِنْ فِتْنَةِ الْغِنَى

45-БОБ.

Бойлик фитнасидан паноҳ тилаш ҳақида

6376 - حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ، حَدَّثَنَا سَلَّامُ بْنُ أَبِي مُطِيعٍ، عَنْ هِشَامٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ خَالَتِهِ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَعَوَّذُ «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ وَمِنْ عَذَابِ النَّارِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْغِنَى، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْفَقْرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ». أطرافه: 832، 833، 2397، 6368، 6375، 6377، 7129 - تحفة: 16953

1. Ҳишом отасидан, у холасидан ривоят қилади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳумма инний аъузу бика мин фитнатин наар ва ъазабин наар ва аъузу бика мин фитнатил қобр ва аъузу бика мин ъазабил қобр ва аъузу бика мин фитнатил ғина ва аъузу бика мин фитнатил фақр ва аъузу бика мин фитнатил масиҳид дажжал», деб паноҳ тилар эдилар».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан дўзах фитнасидан ва дўзах азобидан паноҳ тилайман, қабр фитнасидан паноҳ тилайман ва қабр азобидан паноҳ тилайман, бойлик фитнасидан паноҳ тилайман, фақирлик фитнасидан паноҳ тилайман, Масиҳ Дажжол фитнасидан паноҳ тилайман»

46 - بَابُ التَّعَوُّذِ مِنْ فِتْنَةِ الْفَقْرِ

46-БОБ.

Фақирликдан паноҳ сўраш ҳақида

6377 - حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ، أَخْبَرَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ، أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ وَعَذَابِ النَّارِ، وَفِتْنَةِ الْقَبْرِ وَعَذَابِ الْقَبْرِ، وَشَرِّ فِتْنَةِ الْغِنَى، وَشَرِّ فِتْنَةِ الْفَقْرِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْ قَلْبِي بِمَاءِ الثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّ قَلْبِي مِنَ الْخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الْأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ، وَبَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ». أطرافه: 832، 833، 2397، 6368، 6375، 6376، 7129 - تحفة: 17199

1. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дердилар: «Аллоҳумма инний аъузу бика мин фитнатин наар ва ъазабин наар ва фитнатил қобр ва ъазабил қобр ва шарри фитнатил ғина ва шарри фитнатил фақр. Аллоҳумма, инний аъузу бика мин шарри фитнатил масиҳид дажжал. Аллоҳуммағсил қолби бима’ис салжи вал барод ва наққи қолби минал хотойа кама наққойта ас-савбал абйадо минад данас. Ва бааъид байни ва байна хотойаая кама бааъадта байнал машриқи вал мағриб. Аллоҳумма, инний аъузу бика минал касали вал ма’сами вал мағром».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, мен Сендан дўзах фитнасидан ва дўзах азобидан, қабр фитнасидан ва қабр азобидан, бойлик фитнасининг ёмонлигидан ва фақирлик фитнасининг ёмонлигидан паноҳ тилайман. Аллоҳим, мен Сендан Масиҳ Дажжол фитнасининг ёмонлигидан паноҳ тилайман. Аллоҳим! Қалбимни қор ва дўл суви билан ювгин ва қалбимни хатолардан худди оқ либосни кирликдан поклаганингдек поклагин. Мен билан гуноҳларим орасини Шарқ билан Ғарб орасини узоқ қилганинглек узоқ қилгин! Аллоҳим! Мен Сендан дангасаликдан, гуноҳкорликдан ва қарздорликдан паноҳ тилайман».

47 - بَابُ الدُّعَاءِ بِكَثْرَةِ الْمَالِ مَعَ الْبَرَكَةِ

47-БОБ.

«Мол‑дунёси кўпайиб, баракотли бўлсин!» деб дуо қилиш ҳақида

6378 - حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ: سَمِعْتُ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ، عَنْ أُمِّ سُلَيْمٍ، أَنَّهَا قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَنَسٌ خَادِمُكَ، ادْعُ اللهَ لَهُ، قَالَ: «اللَّهُمَّ أَكْثِرْ مَالَهُ وَوَلَدَهُ، وَبَارِكْ لَهُ فِيمَا أَعْطَيْتَهُ». أطرافه: 1982، 6334، 6344، 6380 تحفة: 18322 - 101/8

6379 - وَعَنْ هِشَامِ بْنِ زَيْدٍ: سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ مِثْلَهُ. طرفه: 6381 - تحفة: 18322، 1635

6378, 6379. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Умму Сулайм: «Эй Аллоҳнинг Расули, Анас хизматчингиз, унинг ҳаққига Аллоҳга дуо қилинг», деди. У зот: «Аллоҳим, унинг молини, бола-чақасини кўпайтиргин ва унга ато этган нарсаларингга барака бергин», дедилар».

47م - {بَابُ الدُّعَاءِ بِكَثْرَةِ الْوَلَدِ مَعَ الْبَرَكَةِ}

47-БОБ (ТАКРОРИЙ).

 «бола-чақаси кўпайиб, баракотли бўлсин!» деб дуо қилиш ҳақида

6380 و 6381 - حَدَّثَنَا أَبُو زَيْدٍ سَعِيدُ بْنُ الرَّبِيعِ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ قَتَادَةَ قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَتْ أُمُّ سُلَيْمٍ: أَنَسٌ خَادِمُكَ. قَالَ: «اللَّهُمَّ أَكْثِرْ مَالَهُ وَوَلَدَهُ، وَبَارِكْ لَهُ فِيمَا أَعْطَيْتَهُ». حديث: 6380 أطرافه: 1982، 6343، 6344، 6378 - تحفة: 1267 حديث: 6381 طرفه: 6379

6380, 6381. Анас розияллоҳу анҳу айтади:

«Умму Сулайм: «Анас хизматчингиз…» деди. У зот: «Аллоҳим, унинг молини, бола-чақасини кўпайтиргин ва унга ато этган нарсаларингга барака бергин», дедилар».

48 - بَابُ الدُّعَاءِ عِنْدَ الْاِسْتِخَارَةِ

48-БОБ.

Истихорадаги дуо ҳақида

6382 - حَدَّثَنَا مُطَرِّفُ بْنُ عَبْدِ اللهِ أَبُو مُصْعَبٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ أَبِي الْمَوَالِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُنْكَدِرِ، عَنْ جَابِرٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يُعَلِّمُنَا الْاِسْتِخَارَةَ فِي الْأُمُورِ كُلِّهَا كَالسُّورَةِ مِنَ الْقُرْآنِ «إِذَا هَمَّ بِالْأَمْرِ فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ، ثُمَّ يَقُولُ: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ، وَأَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ، وَأَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ، فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَلَا أَقْدِرُ، وَتَعْلَمُ وَلَا أَعْلَمُ، وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ خَيْرٌ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي - أَوْ قَالَ: عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ - فَاقْدُرْهُ لِي، وَإِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي - أَوْ قَالَ: فِي عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ - فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَاصْرِفْنِي عَنْهُ، وَاقْدُرْ لِيَ الْخَيْرَ حَيْثُ كَانَ، ثُمَّ رَضِّنِي بِهِ. وَيُسَمِّي حَاجَتَهُ». طرفاه: 1162، 7390 - تحفة: 3055

1. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга ҳамма ишларда истихора қилишни худди Қуръондаги сурадек ўргатар эдилар: «Киши бир иш қилмоқчи бўлса, икки ракат намоз ўқисин. Сўнг: «Аллоҳим, мен Сендан илминг ила истихора* қиламан. Сенинг қудратинг ила қудрат сўрайман. Сенинг буюк фазлингдан сўрайман, чунки Сен қодирсан, мен эса қодир эмасман, Сен билурсан, мен билмасман. Сен ғайбларни ниҳоятда билувчи Зотсан. Аллоҳим, агар бу ишни мен учун динимда, ҳаётимда ва ишимнинг оқибатида [ёки «ҳозирги ишимдаю келгусида», дедилар] яхши деб билсанг, уни менга тақдир қилгин. Агар бу ишни мен учун динимда, ҳаётимда ва ишимнинг оқибатида [ёки «ҳозирги ишимдаю келгусида», дедилар] ёмон деб билсанг, уни мендан нари қил, мени ундан нари қил. Ва менга қаерда бўлса ҳам яхшиликни тақдир қил. Сўнгра мени ундан рози қил», десин ва ҳожатини айтсин».

* Истихора сўзи луғатда «яхшисини сўраш, танлаш» деган маънони билдиради. Истилоҳда эса мусулмон киши икки ишдан қай бирини танлаш ёки бажаришга иккиланиб қолганида Аллоҳдан танлаб беришини сўраши, ўз қисматини Аллоҳга топшириши «истихора» дейилади. Ишларнинг яхшиси, мақбулини танлаш учун ўқиладиган икки ракат нафл намоз «истихора намози» дейилади. Истихора дуосининг ўқилиши: «Аллоҳумма, инний астахируука би ъилмик. Ва астақдирука би қудротик. Ва ас’алука мин фадликал ъазийм. Фаиннака тақдиру, ва лаа ақдир. Ва таъламу, ва лаа аълам. Ва анта ъаллаамул ғуйууб. Аллоҳумма, ин кунта таъламу анна ҳаазал амро хойрун ли фий дийний ва маъаший ва ъақибати амри – ъажили амрий ва ъаажилиҳи – фақдурҳу лий ва ин кунта таъламу анна ҳазал амро шаррун лий фий дийний ва маъаший ва ъақибати амрий – ъажили амрий ва ъаажилиҳи – фасрифҳу ъанний васрифни ъанҳ. Вақдур лийал хойро ҳайсу каан, сумма роддиний биҳ».

49 - بَابُ الدُّعَاءِ عِنْدَ الْوُضُوءِ

49-БОБ.

Таҳорат қилаётганда (бировни) дуо қилиш ҳақида

6383 - حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلَاءِ، حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ، عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنْ أَبِي بُرْدَةَ، عَنْ أَبِي مُوسَى قَالَ: دَعَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم بِمَاءٍ فَتَوَضَّأَ، ثُمَّ رَفَعَ يَدَيْهِ فَقَالَ: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِعُبَيْدٍ أَبِي عَامِرٍ». وَرَأَيْتُ بَيَاضَ إِبْطَيْهِ، فَقَالَ: «اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَوْقَ كَثِيرٍ مِنْ خَلْقِكَ مِنَ النَّاسِ». طرفاه: 2884، 4323 - تحفة: 9046

1. Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сув опкелтириб, таҳорат қилдилар. Кейин қўлларини кўтариб, «Аллоҳим, Убайд Абу Омирни мағфират қилгин!» дедилар. Мен қўлтиқларининг оқини кўрдим. Сўнг: «Аллоҳим, яратган одамларингнинг кўпчилигидан қиёмат куни уни устун қил!» дедилар».

50 - بَابُ الدُّعَاءِ إِذَا عَلَا عَقَبَةً

50-БОБ.

юқорига кўтарилганда ўқиладиган дуо ҳақида

6384 - حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ أَبِي عُثْمَانَ، عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم فِي سَفَرٍ فَكُنَّا إِذَا عَلَوْنَا كَبَّرْنَا، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «أَيُّهَا النَّاسُ، ارْبَعُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ، فَإِنَّكُمْ لَا تَدْعُونَ أَصَمَّ وَلَا غَائِبًا، وَلَكِنْ تَدْعُونَ سَمِيعًا بَصِيرًا». ثُمَّ أَتَى عَلَيَّ وَأَنَا أَقُولُ فِي نَفْسِي لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ. فَقَالَ: «يَا عَبْدَ اللهِ بْنَ قَيْسٍ قُلْ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ، فَإِنَّهَا كَنْزٌ مِنْ كُنُوزِ الْجَنَّةِ». أَوْ قَالَ: «أَلَا أَدُلُّكَ عَلَى كَلِمَةٍ هِيَ كَنْزٌ مِنْ كُنُوزِ الْجَنَّةِ؟ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ». أطرافه: 2992، 4205، 6409، 6610، 7386 - تحفة: 9017 - 102/8

1. Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан сафарда эдик. Юқорига кўтарилганимизда такбир айтар эдик. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳой одамлар, ўзингизга раҳмингиз келсин! Ахир сизлар карга ҳам, ғойибга ҳам дуо қилмаяпсиз. Балки эшитувчи ва кўрувчи бўлган Зотга дуо қиляпсиз», дедилар. Кейин у зот олдимга келдилар. Мен ичимда: «Лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳ»,* деяётган эдим. Шунда у зот: «Эй Абдуллоҳ ибн Қайс, «Лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳ» дегин, чунки у жаннат хазиналаридан биридир», дедилар [ёки «Мен сенга жаннат хазиналаридан бири бўлган калимани ўргатайми? У «Лаа ҳавла ва лаа қуввата иллаа биллааҳ»дир», дедилар»].

* «Куч ҳам, қувват ҳам фақат Аллоҳ биландир»

51 - بَابُ الدُّعَاءِ إِذَا هَبَطَ وَادِيًا

51-БОБ.

пастликка тушганда ўқиладиган дуо ҳақида

فِيهِ حَدِيثُ جَابِرٍ.

Бу ҳақда Жобир розияллоҳу анҳунинг ҳадиси бор.

* «Саҳиҳул Бухорий»нинг 3-жилдидаги 2993-2994‑ҳадислар назарда тутилган.

52 - بَابُ الدُّعَاءِ إِذَا أَرَادَ سَفَرًا أَوْ رَجَعَ

52-БОБ.

Сафарга чиқмоқчи бўлганда ёки қайтганда ўқиладиган дуо ҳақида

6385 - حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ قَالَ: حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنْ نَافِعٍ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا قَفَلَ مِنْ غَزْوٍ أَوْ حَجٍّ أَوْ عُمْرَةٍ يُكَبِّرُ عَلَى كُلِّ شَرَفٍ مِنَ الْأَرْضِ ثَلَاثَ تَكْبِيرَاتٍ، ثُمَّ يَقُولُ: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ، وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهْوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، آيِبُونَ، تَائِبُونَ، عَابِدُونَ، لِرَبِّنَا حَامِدُونَ، صَدَقَ اللهُ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ الْأَحْزَابَ وَحْدَهُ». أطرافه: 1797، 2995، 3084، 4116 - تحفة: 8332

1. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бирон ғазот, ҳаж ёки умрадан қайтсалар, ҳар тепалик ерда уч бор такбир айтар, сўнг: «Лаа илааҳа иллаллоҳ, ваҳдаҳу лаа шариика лаҳ, лаҳул‑мулку ва лаҳул‑ҳамд ва ҳува ъалаа кулли шайъин қодиир. Аайибууна, тааибууна, ъаабидуун, лироббинаа ҳаамидуун. Содақоллооҳу ваъдаҳ ва насоро ъабдаҳ ва ҳазамал‑аҳзааба ваҳдаҳ»,* дер эдилар».

* Дуонинг маъноси: «Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Унинг шериги ҳам йўқ. Мулк Уникидир ва ҳамд ҳам Унга хосдир. У ҳар бир нарсага қодирдир. (Бизлар) қайтувчилармиз, тавба қилувчилармиз, ибодат қилувчилармиз, Роббимизга ҳамд айтувчилармиз. Аллоҳ Ўз ваъдасида содиқ бўлди, бандасига нусрат берди ҳамда гуруҳларни ёлғиз Ўзи мағлуб қилди».

53 - بَابُ الدُّعَاءِ لِلْمُتَزَوِّجِ

53-БОБ.

Уйланган одамнинг ҳаққига дуо қилиш ҳақида

6386 - حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ ثَابِتٍ، عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: رَأَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ أَثَرَ صُفْرَةٍ فَقَالَ: «مَهْيَمْ؟» أَوْ «مَهْ؟» قَالَ: تَزَوَّجْتُ امْرَأَةً عَلَى وَزْنِ نَوَاةٍ مِنْ ذَهَبٍ. فَقَالَ: «بَارَكَ اللهُ لَكَ، أَوْلِمْ وَلَوْ بِشَاةٍ». أطرافه: 2049، 2293، 3781، 3937، 5072، 5148، 5153، 5155، 5167، 6082 - تحفة: 288

1. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Абдурраҳмон ибн Авфда суфранинг* асарини кўриб, «Нима гап?» дедилар. У: «Бир данак оғирлигича тилла эвазига бир аёлга уйландим», деди. Шунда у зот: «Аллоҳ сенга барака берсин! Бир қўй сўйиб бўлса ҳам тўй қилгин», дедилар».

* Суфра – хушбўйликнинг бир тури. Унинг ранги сариқ бўлиб, одатда келин-куёвлар ишлатишар экан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абдурраҳмон ибн Авфнинг уйланганини кийимидаги ўша доғдан билган эканлар.

6387 - حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ، عَنْ عَمْرٍو، عَنْ جَابِرٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: هَلَكَ أَبِي وَتَرَكَ سَبْعَ - أَوْ تِسْعَ - بَنَاتٍ، فَتَزَوَّجْتُ امْرَأَةً، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «تَزَوَّجْتَ يَا جَابِرُ؟» قُلْتُ: نَعَمْ. قَالَ: «بِكْرًا أَمْ ثَيِّبًا؟» قُلْتُ: ثَيِّبًا. قَالَ: «هَلَّا جَارِيَةً تُلَاعِبُهَا وَتُلَاعِبُكَ، أَوْ تُضَاحِكُهَا وَتُضَاحِكُكَ». قُلْتُ: هَلَكَ أَبِي فَتَرَكَ سَبْعَ - أَوْ تِسْعَ - بَنَاتٍ، فَكَرِهْتُ أَنْ أَجِيئَهُنَّ بِمِثْلِهِنَّ، فَتَزَوَّجْتُ امْرَأَةً تَقُومُ عَلَيْهِنَّ. قَالَ: «فَبَارَكَ اللهُ عَلَيْكَ». لَمْ يَقُلِ ابْنُ عُيَيْنَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ عَمْرٍو: «بَارَكَ اللهُ عَلَيْكَ». أطرافه: 443، 1801، 2097، 2309، 2385، 2394، 2406، 2470، 2603، 2604، 2718، 2861، 2967، 3087، 3089، 3090، 4052، 5079، 5080، 5243، 5244، 5245، 5246، 5247، 5367 - تحفة: 2512، 2563، 2531

1. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Отам ҳалок бўлиб, еттита [ёки саккизта] қиз қолди. Кейин мен бир аёлга уйландим. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Уйландингми, эй Жобир?» дедилар. «Ҳа», дедим. «Бокирагами, жувонгами?» дедилар. «Жувонга», дедим. «Қиз бўлмабди‑да, сен у билан ўйнашардинг, у сен билан ўйнашарди, сен у билан кулишардинг, у сен билан кулишарди», дедилар. Мен: «Отам ҳалок бўлиб, еттита [ёки саккизта] қиз қолди. Мен уларга ўзларига ўхшаган(ёш қиз)ни олиб келишни истамай, уларга қараб турадиган аёлга уйландим», дедим. У зот: «Унда Аллоҳ сенга баракот берсин!» дедилар».

Ибн Уяйна ва Муҳаммад ибн Муслимлар Амрдан ривоят қилиб, «Унда Аллоҳ сенга баракот берсин!»ни айтмаган.

[1] Ҳуд сураси, 27-оят.

2030.6389. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг кўп айтадиган дуолари: «Аллоҳумма, Роббанаа, аатина фид‑дунйа ҳасанатан ва фил‑аахироти ҳасанатан ва қинаа ъазаабан‑наар»,* эди».

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим! Роббимиз! Бизга дунёда ҳам, оxиратда ҳам яxшилик бер ва бизни дўзаx азобидан сақла!»

2031.6399. Абу Исҳоқ шундай сўзлаб берди:

«Абу Бакр ибн Абу Мусо билан Абу Бурда, менимча, Абу Мусо Ашъарийдан шундай ривоят қилишди: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дуо қилардилар: «Аллоҳуммағфирлии хотии’атии ва жаҳлии ва исрофии фии амрии ва маа анта аъламу биҳии миннии. Аллоҳуммағфирлии ҳазлии ва жиддии ва хотоойа ва ъамдии ва куллу заалика ъиндии».*

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳим, хатойимни, нодонлигимни, ишимдаги исрофимни ва Ўзинг мендан кўра яхшироқ билган нарсаларимни мағфират қилгин! Аллоҳим, ҳазиллашиб қилганим, жиддий қилганим, хатоларим ва қасддан қилганларимни мағфират қилгин! Буларнинг барчаси менда бордир».

2032.6403. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ким бир кунда юз марта «Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шариика лаҳ, лаҳул‑мулку ва лаҳул‑ҳамд ва ҳува ъалаа кулли шайъин қодиир», деб айтса, ўнта қул(ни озод қилгани)га тенг бўлади, юзта яхшилик ёзилади, юзта ёмонлиги ўчирилади, ўша куни кечгача унга шайтондан ҳимоя бўлади. Бундан кўпроқ айтган кишидан бошқа ҳеч ким у қилган ишдан афзалроқ иш қилмаган бўлади».

* Таҳлилнинг маъноси: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У ёлғиздир. Унинг шериги йўқ. Подшоҳлик Унга хос. Ҳамду сано Унга хос. У ҳар бир нарсага қодирдир».

2033.6404 Абдуллоҳ ибн Муҳаммад шундай сўзлаб берди:

«Бизга Абдулмалик ибн Амр сўзлаб берди: «Умар ибн Абу Зоида бизга Абу Исҳоқдан сўзлаб бердики, Амр ибн Маймун: «Ким (мазкур таҳлилни) ўн марта айтса, Исмоил авлодидан бир қулни озод қилгандек бўлади», деган экан».

Умар ибн Абу Зоида шундай деди: «Бизга Абдуллоҳ ибн Абу Сафар Шаъбийдан, у Рабиъ ибн Хусаймдан худди шуни сўзлаб берди. Мен Рабиъга: «Сен буни кимдан эшитгансан?» дедим. У: «Амр ибн Маймундан», деди. Амр ибн Маймуннинг олдига бориб: «Сен буни кимдан эшитгансан?» дедим. У: «Ибн Абу Лайлодан», деди. Ибн Абу Лайлонинг олдига бориб: «Сен буни кимдан эшитгансан?» дедим. У: «Абу Айюб Ансорийдан. У буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўзлаб берган», деди».

Изоҳ: Бу ерда юқоридаги ҳадиснинг марфуъ ёки марфуъ эмаслиги ҳақида баҳс юритилмоқда. Имом Бухорий ушбу маълумотларни келтириш орқали унинг марфуъ эканини асосламоқда.

2034.6405. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта «Субҳааналлоҳи ва биҳамдиҳии»,* деса, хатолари денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар».

* Тасбеҳнинг маъноси: «Аллоҳни Унга ҳамд айтган ҳолимда барча нуқсондан пок деб ёд этаман».

2035.6407. Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Роббини зикр қиладиган билан зикр қилмайдиган бамисоли тирик билан ўлик кабидир», дедилар».

2036.6408. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Аллоҳнинг зикр аҳлини қидириб, йўлларда айланиб юрадиган фаришталари бор. Агар бирорта зикр қилаётган қавмни топиб қолишса, «Излаган нарсаларингизга келинглар!» деб бир-бирларини чақиришади. Кейин улар буларни (зикр қилаётганларни) қанотлари билан дунё осмонигача ўраб олишади. Робблари Ўзи улардан яхши билса ҳам: «Бандаларим нима дейишяпти?» деб сўрайди. Улар: «Сенга тасбеҳ, такбир ва ҳамд айтишяпти, Сени улуғлашяпти», дейишади. У Зот: «Улар Мени кўришганми?» дейди. Улар: «Аллоҳга қасамки, йўқ, улар Сени кўришмаган», дейишади. У Зот: «Агар Мени кўрганларда, қандай бўлар эди?» дейди. Улар: «Агар Сени кўрганларида, Сенга янада қаттиқроқ ибодат қилишар, Сени янада қаттиқроқ улуғлашар ва Сенга янада кўпроқ тасбеҳ айтишар эди», дейишади. У Зот: «Улар Мендан нима сўрашяпти?» дейди. Улар: «Жаннатни сўрашяпти», дейишади. У Зот: «Улар уни кўришганми?» дейди. Улар: «Аллоҳга қасамки, йўқ. Эй Роббимиз, улар уни кўришмаган!» дейишади. У Зот: «Агар уни кўрганларида, қандай бўлар эди?» дейди. Улар: «Агар улар уни кўрганларида, унга янада ҳарисроқ, янада қаттиқроқ интилувчан ва янада кўпроқ рағбатли бўлишар эди», дейишади. У Зот: «Улар нимадан паноҳ сўрашяпти?» дейди. Улар: «Жаҳаннамдан», дейишади. У Зот: «Улар уни кўришганми?» дейди. Улар: «Аллоҳга қасамки, йўқ. Улар уни кўришмаган», дейишади. У Зот: «Агар уни кўрганларида, қандай бўлар эди?» дейди. Улар: «Агар уни кўрганларида, ундан янада қаттиқроқ қочган ва қаттиқроқ қўрқган бўлишарди», дейишади. У Зот: «Сизларни гувоҳ қилиб айтаманки, Мен уларни мағфират қилдим», дейди. Бир фаришта: «Уларнинг ичида фалончи ҳам бор, ўзи улардан эмас, бир юмуш билан келган, холос», дейди. У Зот: «Улар шундай суҳбатдошларки, уларнинг суҳбатдоши ҳам бахтсиз бўлмайди», дейди».