(1) ТУНДА ТАҲАЖЖУД ЎҚИШ ҲАҚИДА
(1) بَاب: التَّهَجُّدِ بِاللَّيْلِ
582.1120. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси таҳажжудга турганларида шундай дер эдилар: «Аллоҳумма! Лакал ҳамду, анта қоййимус-самавати вал-ард ва ман фиҳинна. Ва лакал-ҳамд. Лака мулкус-самавати вал-ард ва ман фиҳинна, ва лакал-ҳамд. Анта нуурус-самавати вал-ард ва лакал-ҳамд. Антал-ҳаққу, ва ваъдукал-ҳаққ, ва лиқоука ҳаққ, ва қовлука ҳаққ, вал-жаннату ҳаққ, ван-наару ҳаққ, ван-набийюна ҳаққ, ва Муҳаммадун соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаққ, вас-саъату ҳаққ. Аллоҳумма, лака асламту ва бика ааманту ва ъалайка таваккалту, ва илайка анабту, ва бика хосамту, ва илайка ҳаакамту. Фағфирли маа қоддамту ва маа аххорту ва маа асрорту ва маа аъламту. Антал-муқоддиму ва антал-муаххир. Лаа илааҳа илла анта [ёки лаа илааҳа ғойрук].
Суфён: «Абдулкарим Абу Умайя «Ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ»ни* ҳам қўшимча қилган», дейди.
* «Куч ҳам, қувват ҳам фақат Аллоҳдан биландир»
Изоҳ: Дуонинг маъноси: «Аллоҳим! Ҳамд Сенга хос, Сен осмонлару ер ва улардагиларни қоим қилгувчисан. Ҳамд Сенга хос, осмонлару ернинг ва улардагиларнинг эгалиги Сеникидир. Ҳамд Сенга хос, Сен осмонлару ернинг нурисан. Ҳамд Сенга хос, Сен ҳақсан. Ваъданг ҳақ, Сенга йўлиқиш ҳақ, сўзинг ҳақ. Жаннат ҳақ, дўзах ҳақ. Набийлар ҳақ, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳақ. Соат (Қиёмат) ҳақдир. Аллоҳим! Сенга таслим бўлдим. Сенга иймон келтирдим. Сенга таваккул қилдим. Сенга қайтдим. Сенинг ёрдаминг ила хусуматлашдим. Сени ҳакам қилдим. Менинг аввалу охир, хуфёнаю ошкора қилган(гуноҳ)ларимни мағфират қил. Муқаддим (олдинга қўювчи) ҳам Ўзингсан, Муаххир (орқага сурувчи) ҳам Ўзингсан, Сендан ўзга илоҳ йўқ [ёки Сендан бошқа илоҳ йўқ]».
582/1120 - عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا قَامَ مِنَ اللَّيْلِ يَتَهَجَّدُ قَالَ: «اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ، أَنْتَ قَيِّمُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَنْ فِيهِنَّ، وَلَكَ الْحَمْدُ، لَكَ مُلْكُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَنْ فِيهِنَّ، وَلَكَ الْحَمْدُ، أَنْتَ نُورُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ، وَلَكَ الْحَمْدُ، أَنْتَ الْحَقُّ، وَوَعْدُكَ الْحَقُّ، وَلِقَاؤُكَ حَقٌّ، وَقَوْلُكَ حَقٌّ، وَالْجَنَّةُ حَقٌّ، وَالنَّارُ حَقٌّ، وَالنَّبِيُّونَ حَقٌّ، وَمُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم حَقٌّ، وَالسَّاعَةُ حَقٌّ، اللَّهُمَّ لَكَ أَسْلَمْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، وَإِلَيْكَ أَنَبْتُ، وَبِكَ خَاصَمْتُ، وَإِلَيْكَ حَاكَمْتُ، فَاغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ، وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ، أَنْتَ الْمُقَدِّمُ، وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، أَوْ: لَا إِلَهَ غَيْرُكَ».
(2) ҚИЁМУЛ ЛАЙЛНИНГ* ФАЗЛИ ҲАҚИДА
* «Қиёмул лайл» деганда таҳажжуд намози назарда тутилади.
(2) بَاب: فَضْلِ قِيَامِ اللَّيْلِ
583/1121, 1122. Солим отаси (Абдуллоҳ ибн Умар) розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳаётлик чоғларида бирор киши туш кўрса, уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳикоя қилиб берар эди. Мен ҳам бир туш кўрсаму, уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳикоя қилиб берсам, деб орзу қилдим. Ўспирин бола эдим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида масжидда ухлар эдим. (Бир куни) тушимда гўё икки фаришта мени ушлаб, дўзахга олиб борганини кўрдим. Қарасам, у қудуқнинг сирти каби ўралган экан. Унинг икки тиргаги ҳам бор экан. Қарасам, ичида мен таниган одамлар ҳам бор. Шунда «Дўзахдан Аллоҳнинг паноҳига қочаман!» дея бошладим. Шунда бизга бошқа бир фаришта йўлиқиб, менга: «Қўрқма!» деди. Кейин мен буни Ҳафсага ҳикоя қилиб бердим. Ҳафса эса уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳикоя қилиб берибди. Шунда у зот: «Абдуллоҳ қандай яхши одам! Қанийди тунда ҳам намоз ўқиса», дебдилар».
Шундан кейин у кечаси кам ухлайдиган бўлди.
583/1121 – عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ الرَّجُلُ فِي حَيَاةِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم إِذَا رَأَى رُؤْيَا قَصَّهَا عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَتَمَنَّيْتُ أَنْ أَرَى رُؤْيَا فَأَقُصَّهَا عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، وَكُنْتُ غُلَامًا شَابًّا، وَكُنْتُ أَنَامُ فِي الْمَسْجِدِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَرَأَيْتُ فِي النَّوْمِ كَأَنَّ مَلَكَيْنِ أَخَذَانِي فَذَهَبَا بِي إِلَى النَّارِ، فَإِذَا هِيَ مَطْوِيَّةٌ كَطَيِّ الْبِئْرِ، وَإِذَا لَهَا قَرْنَانِ، وَإِذَا فِيهَا أُنَاسٌ قَدْ عَرَفْتُهُمْ، فَجَعَلْتُ أَقُولُ: أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ النَّارِ، قَالَ: فَلَقِيَنَا مَلَكٌ آخَرُ، فَقَالَ لِي: لَمْ تُرَعْ. فَقَصَصْتُهَا عَلَى حَفْصَةَ، فَقَصَّتْهَا حَفْصَةُ عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ: نِعْمَ الرَّجُلُ عَبْدُ اللهِ، لَوْ كَانَ يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ. فَكَانَ بَعْدُ لَا يَنَامُ مِنَ اللَّيْلِ إِلَّا قَلِيلًا.
(3) БЕМОРНИНГ ҚИЁМУЛ ЛАЙЛНИ ТАРК ЭТИШИ ҲАҚИДА
(3) بَاب: تَرْكِ الْقِيَامِ لِلْمَرِيضِ
584.1124. Асваддан ривоят қилинади:
«Жундабнинг «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тоблари қочиб, бир ёки икки кеча (таҳажжудга) турмадилар», деганини эшитдим».
584/1124 – عَنْ جُنْدُبِ بْنِ عَبْدِ الله رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: اشْتَكَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، فَلَمْ يَقُمْ لَيْلَةً أَوْ لَيْلَتَيْنِ.
(4)
(4) باب: تَحْرِيص النَّبيِّ صلى الله عليه وسلم عَلَى صَلَاةِ اللَّيْلِ وَالنَّوَافِلِ مِنْ غَيْرِ إيجَابٍ>
585.1127. Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу бундай хабар қилади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир кеча тун қоронғусида у ва Фотима бинт Набий алайҳиссаломларнинг олдига келиб: «Намоз ўқимайсизларми?!» дебдилар.
(Алий айтади:) «Мен: «Эй Аллоҳнинг Расули! Жонимиз Аллоҳнинг қўлида, қачон бизни уйғотишни хоҳласа, уйғотади», дедим. У зотга шу гапни айтганимизда қайтиб кетдилар, менга бирор жавоб қайтармадилар. Сўнгра мен у зотнинг бизга орқа ўгириб кетаётиб, сонларига уриб, «Инсон кўп тортишувчи бўлган эди...» деяётганларини эшитдим».
585/1127 - عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ النَّبيَّ صلى الله عليه وسلم طَرَقَهُ وَفَاطِمَةَ بِنْتَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةً، فَقَالَ: «أَلَا تُصَلِّيَانِ؟» فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَنْفُسُنَا بِيَدِ اللهِ، فَإِذَا شَاءَ أَنْ يَبْعَثَنَا بَعَثَنَا، فَانْصَرَفَ حِينَ قُلْنَا ذَلِكَ وَلَمْ يَرْجِعْ إِلَيَّ شَيْئًا، ثُمَّ سَمِعْتُهُ وَهْوَ مُوَلٍّ يَضْرِبُ فَخِذَهُ، وَهْوَ يَقُولُ: (وَكَانَ الْإِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا) [الكهف: 54].
586.1128. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлар шуни қилса, уларга фарз бўлиб қолишидан қўрққанларидан ўзлари яхши кўрган бир амални ҳам тарк этардилар. (Масалан,) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам чошгоҳ намозини асло ўқимаганлар, мен эса уни албатта ўқийман».
Изоҳ: Оиша розияллоҳу анҳо бу ерда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг зуҳо намозини ўқиганларини шахсан ўзлари кўрмаганларини айтмоқчи, умуман ўқимаганларини эмас. Чунки имом Муслим ўз «Саҳиҳ»ида Оиша розияллоҳу анҳодан Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг зуҳо намозини сафардан қайтганда тўрт ракат ўқишларини, иккинчи ривоятда эса тўрт ракатни қўшимчаси билан ўқиганларини ривоят қилган. Қолаверса, мўминлар онаси Расул алайҳиссаломга хилоф қилиб, ўзича бидъат қилиши мутлақо мумкин эмас. Шу боис имом Байҳақий шундай деган: «Оиша розияллоҳу анҳонинг «кўрмадим» деган сўзини «бардавом ўқиганларини кўрмадим» деган маънода тушуниш керак, шунда «ўзим албатта ўқийман» деган сўзи «ўзим бардавом ўқийман» мазмунида айтилган бўлади». Бу маъноларни кейинги бобдаги ҳадис ҳам қувватлайди.
586/1128 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: إِنْ كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم لَيَدَعُ الْعَمَلَ وَهْوَ يُحِبُّ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ، خَشْيَةَ أَنْ يَعْمَلَ بِهِ النَّاسُ فَيُفْرَضَ عَلَيْهِمْ، وَمَا سَبَّحَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم سُبْحَةَ الضُّحَى قَطُّ، وَإِنِّي لَأُسَبِّحُهَا.
(5) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ОЁҚЛАРИ ШИШИБ КЕТГУНЧА ҚОИМ БЎЛГАНЛАРИ ҲАҚИДА
(5) بَاب: قِيَامِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم حَتَّى تَرِمَ قَدَمَاهُ
587.1130. Муғийра розияллоҳу анҳу айтади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам намозда тураверганларидан оёқлари [ёки болдирлари] шишиб кетарди. Кейин у зотга (бу ҳақда) айтилса, у зот: «Шукр қилувчи банда бўлмайинми?!» дер эдилар».
587/1130 - عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: إِنْ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم لَيَقُومُ – أو لِيُصَلِّيَ -حَتَّى تَرِمُ قَدَمَاهُ، أَوْ سَاقَاهُ، فَيُقَالُ لَهُ، فَيَقُولُ: «أَفَلَا أَكُونُ عَبْدًا شَكُورًا؟!».
(6) САҲАР ПАЙТИДА УХЛАШ ҲАҚИДА
(6) بَاب: مَنْ نَامَ عِنْدَ السَّحَرِ
588.1131. Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳумонинг хабар қилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга шундай деган эканлар: «Аллоҳга энг суюкли намоз Довуд алайҳиссаломнинг намозидир. Аллоҳга энг суюкли рўза Довуднинг рўзасидир. У кечанинг ярмида ухлар, учдан бирини ибодат билан ўтказар ва олтидан бирида ухлар эди. Бир кун рўза тутиб, бир кун оғзи очиқ бўлар эди».
588/1131 - عَنْ عَبْدِ الله بْنِ عَمْرِو بْنِ العَاص رَضِيَ الله عَنْهُمَا: أنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهُ: «أَحَبُّ الصَّلَاةِ إِلَى اللهِ صَلَاةُ دَاوُدَ عليه السلام، وَأَحَبُّ الصِّيَامِ إِلَى اللهِ صِيَامُ دَاوُدَ، وَكَانَ يَنَامُ نِصْفَ اللَّيْلِ وَيَقُومُ ثُلُثَهُ، وَيَنَامُ سُدُسَهُ، وَيَصُومُ يَوْمًا وَيُفْطِرُ يَوْمًا».
Масруқ айтади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга қайси амал суюклироқ эди?» деб сўрадим. У киши: «Давомлиси», дедилар. «Қачон қоим бўлар эдилар?» дедим. У киши: «Қичқирувчини (хўрозни) эшитганларида қоим бўлар эдилар», деди».
(Ушбу ҳадисни Масруқдан ривоят қилган ровий) Ашъас: «Қичқирувчини эшитсалар, туриб, намоз ўқир эдилар», деган.
589/1132 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: أَيُّ الْعَمَلِ كَانَ أَحَبَّ إِلَى رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم الدَّائِمَ، قِيلَ لَهَا: مَتَى كَانَ يَقُومُ؟ قَالَتْ: يَقُومُ إِذَا سَـمِعَ الصَّارِخَ.
589أ/1132 – وفِي رِوَايَةٍ: : إِذَا سَمِعَ الصَّارِخَ قَامَ فَصَلَّى.
590.1133. Оиша розияллоҳу анҳо Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни назарда тутиб:
«Cаҳар пайти у зот менинг ҳузуримда ухлаётган бўлар эдилар», деган.
590/1133 – وفِي رِوَايَةٍ عَنْهَا عَنْهَا قَالَتْ: مَا أَلْفَاهُ السَّحَرُ عِنْدِي إِلَّا نَائِمًا؛ تَعْنِي النَّبِيَّصلى الله عليه وسلم.
(7) ТУНГИ НАМОЗДАГИ ҚИЁМНИНГ УЗУН БЎЛИШИ ҲАҚИДА
(7) بَاب: طُولِ الْقِيَامِ فِي صَلَاةِ اللَّيْلِ
591.1135. Абу Воилдан ривоят қилинади:
«Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу шундай деди: «Бир кеча Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан намоз ўқидим. У зот қиёмда тураверганларидан бир ёмон иш қилмоқчи ҳам бўлдим».
«Нима қилмоқчи бўлдинг?» дедик. «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни (тик) қўйиб, ўзим ўтириб олмоқчи бўлдим», деди у».
591/1135 – عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةً، فَلَمْ يَزَلْ قَائِمًا حَتَّى هَمَمْتُ بِأَمْرِ سَوْءٍ. قِيلَ: وَمَا هَمَمْتَ؟ قَالَ: هَمَمْتُ أَنْ أَقْعُدَ وَأَذَرَ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم.
(8)
(8) باب: كَيْفَ كَانَتْ صَلاةُ النّبِيِّ وكَمْ كَانَ النَّبِيُّ يُصَلّي مِنَ اللَّيْلِ
592.1138. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозлари – яъни тундагиси – ўн уч ракат эди».
592/1138 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَتْ صَلَاةُ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم ثَلَاثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً؛ يَعْنِي: بِاللَّيْلِ.
593.1140. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тунда ўн уч ракат намоз ўқир эдилар, витр ҳамда бомдоднинг икки ракати ўшанинг ичида».
593/1140 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ ثَلَاثَ عَشْرَةَ رَكْعَةً، مِنْهَا الْوِتْرُ وَرَكْعَتَا الْفَجْرِ.
(9) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ТУНДАГИ ИБОДАТЛАРИ, УЙҚУЛАРИ ВА ҚИЁМУЛ ЛАЙЛНИНГ НАСХ ҚИЛИНГАН ҚИСМИ ҲАҚИДА
(9) بَابُ:قِيَامِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم بِاللَّيْلِ وَنَوْمِهِ، وَمَا نُسِخَ مِنْ قِيَامِ اللَّيْلِ
594.1141. Анас розияллоҳу анҳу айтади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ойнинг бир қисмида оғиз очиқ юрардилар, ҳатто биз бу ойда рўза тутмасалар керак, деб ўйлардик. (Ойнинг бир қисмида) рўза ҳам тутардилар, ҳатто биз (бу ой) умуман оғиз очмасалар керак, деб ўйлардик. У зот шундай эдиларки, агар у зотни кечаси намоз ўқиётган ҳолларида кўришни истасанг, албатта кўрардинг, ухлаётган ҳолларида кўришни истасанг ҳам, албатта кўрардинг».
594/1141 – عَنْ أنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يُفْطِرُ مِنَ الشَّهْرِ حَتَّى نَظُنَّ أَنْ لَا يَصُومَ مِنْهُ، وَيَصُومُ حَتَّى نَظُنَّ أَنْ لَا يُفْطِرَ مِنْهُ شَيْئًا، وَكَانَ لَا تَشَاءُ أَنْ تَرَاهُ مِنَ اللَّيْلِ مُصَلِّيًا إِلَّا رَأَيْتَهُ، وَلَا نَائِمًا إِلَّا رَأَيْتَهُ.
(10) КИШИ КЕЧАСИ НАМОЗ ЎҚИМАСА, ШАЙТОН УНИНГ ГАРДАНИГА ТУГУН БОҒЛАШИ ҲАҚИДА
(10) بَاب: عَقْدِ الشَّيْطَانِ عَلَى قَافِيَةِ الرَّأْسِ إِذَا لَمْ يُصَلِّ بِاللَّيْلِ
595.1142. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирингиз ухлаганда шайтон унинг гарданига учта тугун тугади. Ҳар бир тугунни тугаркан, (уни маҳкамлаб) «Сен учун тун ҳали узун, ухлайвер!» дейди. Агар уйғониб, Аллоҳни зикр қилса, бир тугун ечилади. Таҳорат қилса, яна бир тугун ечилади. Намоз ўқиса, яна бир тугун ечилиб, тетик, руҳи пок бўлади. Акс ҳолда руҳи чиркин, дангаса бўлиб ўрнидан туради», дедилар».
595/1142 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَرَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «يَعْقِدُ الشَّيْطَانُ عَلَى قَافِيَةِ رَأْسِ أَحَدِكُمْ إِذَا هُوَ نَامَ ثَلَاثَ عُقَدٍ، يَضْرِبُ كُلَّ عُقْدَةٍ: عَلَيْكَ لَيْلٌ طَوِيلٌ فَارْقُدْ، فَإِنِ اسْتَيْقَظَ فَذَكَرَ اللهَ انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِنْ تَوَضَّأَ انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَإِنْ صَلَّى انْحَلَّتْ عُقْدَةٌ، فَأَصْبَحَ نَشِيطًا طَيِّبَ النَّفْسِ، وَإِلَّا أَصْبَحَ خَبِيثَ النَّفْسِ كَسْلَانَ».
КИШИ НАМОЗ ЎҚИМАЙ УХЛАСА, ШАЙТОН УНИНГ ҚУЛОҒИГА БАВЛ ҚИЛАДИ
(11) بَاب: إِذَا نَامَ وَلَمْ يُصَلِّ بَالَ الشَّيْطَانُ فِي أُذُنِهِ
596.1144. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида бир киши зикр қилиниб: «Тонг отгунча ухлайверди, намозга турмади», дейилди. Шунда у зот: «Унинг қулоғига шайтон бавл қилибди», дедилар».
596/1144 - عَنْ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: ذُكِرَ عِنْدَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم رَجُلٌ، فَقِيلَ: مَا زَالَ نَائِمًا حَتَّى أَصْبَحَ، مَا قَامَ إِلَى الصَّلَاةِ، فَقَالَ: «بَالَ الشَّيْطَانُ فِي أُذُنِهِ».
(12) ТУН ОХИРИДА ДУО ҚИЛИШ ВА НАМОЗ ЎҚИШ ҲАҚИДА
(12) بَاب: الدُّعَاءِ وَالصَّلَاةِ مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ
597.1145. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Ҳар кеча туннинг охирги учдан бири қолганда Роббимиз табарока ва таоло дунё осмонига тушиб, «Ким Менга дуо қилади, ижобат қиламан. Ким Мендан сўрайди, унга бераман. Ким Мендан мағфират сўрайди, Мен уни мағфират қиламан», дейди».
Изоҳ: «Дунё осмони» деганда биринчи осмон назарда тутилган бўлиб, у ер юзига энг яқин бўлгани боис шундай аталган.
597/1145 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَرَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «يَنْزِلُ رَبُّنَا تَبَارَكَ وَتَعَالَى كُلَّ لَيْلَةٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا، حِينَ يَبْقَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الْآخِرُ، يَقُولُ: مَنْ يَدْعُونِي فَأَسْتَجِيبَ لَهُ؟ مَنْ يَسْأَلُنِي فَأُعْطِيَهُ؟ مَنْ يَسْتَغْفِرُنِي فَأَغْفِرَ لَهُ؟».
(13) КЕЧАНИНГ АВВАЛИДА УХЛАБ, ОХИРИНИ БЕДОР ЎТКАЗИШ ҲАҚИДА
(13) بَاب: مَنْ نَامَ أَوَّلَ اللَّيْلِ وَأَحْيَا آخِرَهُ
598.1146. Асваддан ривоят қилинади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тундаги намозлари қандай бўлган?» деб сўрадим. У: «Кечанинг аввалида ухлар, охирида туриб, намоз ўқир, сўнг тўшакларига қайтар эдилар. Муаззин азон айтганда ўринларидан сакраб турар эдилар. Ҳожат бўлса, ғусл қилар, бўлмаса таҳорат қилиб, чиқиб кетар эдилар», деди».
598/1146 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا أنَّهَا سُئِلَتْ عَنْ صَلاةِ رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم بِاللَّيْلِ؟ قَالَتْ: كَانَ يَنَامُ أَوَّلَهُ، وَيَقُومُ آخِرَهُ، فَيُصَلِّي ثُمَّ يَرْجِعُ إِلَى فِرَاشِهِ، فَإِذَا أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ وَثَبَ، فَإِنْ كَانَ بِهِ حَاجَةٌ اغْتَسَلَ، وَإِلَّا تَوَضَّأَ وَخَرَجَ.
(14) НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ РАМАЗОНДАГИ ВА БОШҚА ВАҚТЛАРДАГИ ҚИЁМУЛ ЛАЙЛЛАРИ ҲАҚИДА
(14) بَاب: قِيَامِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم بِاللَّيْلِ فِي رَمَضَانَ وَغَيْرِهِ
599.1147. Абу Салама ибн Абдурраҳмондан ривоят қилинади:
«У Оиша розияллоҳу анҳодан: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Рамазондаги намозлари қандай эди?» деб сўраган экан, у киши дебди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазонда ҳам, ундан бошқа вақтда ҳам ўн бир ракатдан зиёда қилмас эдилар: тўрт ракат намоз ўқир эдилар. Уларнинг гўзаллигию узунлиги ҳақида асти сўрама. Сўнг яна тўрт ракат ўқир эдилар. Уларнинг гўзаллигию узунлиги ҳақида асти сўрама. Кейин эса уч ракат ўқир эдилар.
Мен: «Эй Аллоҳнинг Расули! Витр ўқимай туриб ухлайсизми?» дедим. У зот: «Эй Оиша! Кўзларим ухлайди, аммо қалбим ухламайди», дедилар».
599/1147 – وَعَنْهَا رَضِيَ الله عَنْهَا: أنَّهَا سُئِلَتْ عَنْ صَلاتِهِ صلى الله عليه وسلم فِي رَمَضَانَ؟ فَقَالَتْ: مَا كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَزِيدُ فِي رَمَضَانَ وَلَا فِي غَيْرِهِ عَلَى إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً، يُصَلِّي أَرْبَعًا، فَلَا تَسَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ، ثُمَّ يُصَلِّي أَرْبَعًا، فَلَا تَسَلْ عَنْ حُسْنِهِنَّ وَطُولِهِنَّ، ثُمَّ يُصَلِّي ثَلَاثًا، قَالَتْ: فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللهِ، أَتَنَامُ قَبْلَ أَنْ تُوتِرَ؟ فَقَالَ: «يَا عَائِشَةُ، إِنَّ عَيْنَيَّ تَنَامَانِ وَلَا يَنَامُ قَلْبِي».
(15) ИБОДАТДА ЧУҚУР КЕТИШНИНГ МАКРУҲЛИГИ ҲАҚИДА
(15) بَاب: مَا يُكْرَهُ مِنَ التَّشْدِيدِ فِي الْعِبَادَةِ
600.1150. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам (масжидга) кирсалар, икки устун орасига арқон боғлаб қўйилган экан. Шунда: «Бу арқон нима?» дедилар. «Бу Зайнабнинг арқони, толиққанда осилиб олади», дейишди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Йўқ, уни ечинглар. Ҳар бирингиз тетиклигида намоз ўқисин. Қачон толиқса, ўтириб олсин», дедилар».
600/1150 - عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: دَخَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، فَإِذَا حَبْلٌ مَـمْدُودٌ بَيْنَ السَّارِيَتَيْنِ، فَقَالَ: «مَا هَذَا الْحَبْلُ؟» قَالُوا: هَذَا حَبْلٌ لِزَيْنَبَ، فَإِذَا فَتَرَتْ تَعَلَّقَتْ بِهِ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «لَا، حُلُّوهُ، لِيُصَلِّ أَحَدُكُمْ نَشَاطَهُ، فَإِذَا فَتَرَ فَلْيَقْعُدْ».
(16) ТУНДА ИБОДАТ ҚИЛАДИГАН КИШИГА БУНИ ТАРК ЭТИШНИНГ МАКРУҲЛИГИ ҲАҚИДА
(16) بَاب: مَا يُكْرَهُ مِنْ تَرْكِ قِيَامِ اللَّيْلِ لِمَنْ كَانَ يَقُومُهُ
601.1152. Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳумо сўзлаб берди:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: «Эй Абдуллоҳ, фалончидек бўлма! У тунда ибодат қилар эди, кейин тунги ибодатни тарк этди», дедилар».
601/1152 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ لِي رَسُولُ اللهِصلى الله عليه وسلم: «يَا عَبْدَ اللهِ، لَا تَكُنْ مِثْلَ فُلَانٍ، كَانَ يَقُومُ اللَّيْلَ فَتَرَكَ قِيَامَ اللَّيْلِ».
(17) ТУНДА УЙҒОНИБ КЕТИБ, НАМОЗ ЎҚИГАН КИШИНИНГ ФАЗЛИ ҲАҚИДА
(17) بَاب: فَضْلِ مَنْ تَعَارَّ مِنَ اللَّيْلِ فَصَلَّى
602.1154. Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким тунда уйғониб кетиб: «Лаа илааҳа иллаллоҳ ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамд, ва ҳува ъалаа кулли шайъин қодир. Алҳамду лиллаҳ ва субҳаналлоҳ ва лаа илааҳа иллаллоҳу, валлоҳу акбар. Ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ»*, сўнг «Аллоҳуммағфир ли»* деса [ёки дуо қилса] ижобат қилинади. Таҳорат қилса, намози қабул этилади», дедилар».
* Дуонинг маъноси: «Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Унинг шериги йўқ. Мулк Унга хос. Ҳамд Унга хос. У ҳар нарсага қодирдир. Барча ҳамду сано Аллоҳникидир. Аллоҳни пок деб ёд этаман. Аллоҳ улуғдир. Куч ҳам, қувват ҳам фақат Аллоҳдан биландир»
* «Аллоҳим, мени мағфират қил».
602/1154 - عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «مَنْ تَعَارَّ مِنَ اللَّيْلِ فَقَالَ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، الْحَمْدُ ِللهِ، وَسُبْحَانَ اللهِ، وَلَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَاللهُ أَكْبَرُ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ، ثُمَّ قَالَ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي، أَوْ دَعَا اسْتُجِيبَ لَهُ، فَإِنْ تَوَضَّأَ قُبِلَتْ صَلَاتُهُ».
603.1155 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ўз ҳикоясида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни зикр қилаётиб, Абдуллоҳ ибн Равоҳа розияллоҳу анҳуни назарда тутиб, шундай деди:
«Бир биродарингиз бор, у ёмон сўз айтмайди:
Қад уриб самоларда субҳидам ёйилган чоғ,
Ҳақ Расули бизларга хўп ўқиб берар Қуръон.
Биз эдик залолатда, йўллади ҳидоятга,
Неки дер, бўлур бешак, бунга дилда лим иймон.
Тунлари ёни ерга тегмас, у ибодатда,
Кўрпаларнинг остида ширк эли ётар бежон».
603/1155 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ أنَّهُ قَالَ، وَهُوَ يَقْصُصُ فِي قَصَصِهِ، وَهُوَ يَذْكُرُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم: إِنَّ أَخًا لَكُمْ لَا يَقُولُ الرَّفَثَ. يَعْنِي بِذَلِكَ عَبْدَ اللهِ بْنَ رَوَاحَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ:
وَفِــيــنَـــا رَسُــولُ اللهِ يَـتْـــلُـو كِـــتَـابَـــهُ إِذَا انْشَقَّ مَعْرُوفٌ مِنَ الْفَجْرِ سَاطِعُ
أَرَانَا الْهُدَى بَعْدَ الْعَمَى فَقُلُوبُنَا بِــــــــهِ مُــــوقِـــنَـــــاتٌ أَنَّ مَـــــا قَـــــالَ وَاقِــــــــعُ
يَبِيتُ يُجَافِي جَـنْـبَـهُ عَنْ فِـــرَاشِـــهِ إِذَا اسْتَثْقَلَتْ بِالْمُشْرِكِينَ الْمَضَاجِعُ
604.1156, 1157, 1158. Нофеъдан ривоят қилинади:
«Ибн Умар розияллоҳу анҳумо шундай деди: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида туш кўрдим. Қўлимда бир парча истабрақ* эмиш. Жаннатнинг қаерини истасам, у ўша ерга учиб бораётган эмиш. Яна туш кўрдим. Иккита (фаришта) ёнимга келиб, мени дўзахга олиб бормоқчи бўлди. Шунда бир фаришта уларга рўпара бўлиб: «Қўрқма! Буни қўйиб юборинглар», деди.
Ҳафса иккала тушимдан бирини Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳикоя қилиб берибди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Абдуллоҳ қандай яхши одам! Қанийди тунда ҳам намоз ўқиса», дебдилар».
Шу-шу Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу кечаси намоз ўқийдиган бўлди.
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга у (Қадр кечаси) охирги ўн кунликнинг еттинчи кечасида экани ҳақида тушларини ҳикоя қилиб айтаверишди-айтаверишди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Тушларингиз охирги ўн кунликка мувофиқ келибди, бинобарин, ким уни изламоқчи бўлса, охирги ўн кунликдан изласин», дедилар».
* Истабрақ – қалин ипак мато.
604/1156 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: رَأَيْتُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم كَأَنَّ بِيَدِي قِطْعَةَ إِسْتَبْرَقٍ، فَكَأَنِّي لَا أُرِيدُ مَكَانًا مِنَ الْجَنَّةِ إِلَّا طَارَتْ إِلَيْهِ، وَرَأَيْتُ كَأَنَّ اثْنَيْنِ أَتَيَانِي. وذَكَرَ بَاقِيَ الـحَدِيثِ، وَقَدْ تَقَدَّمَ.
(18) НАФЛ НАМОЗИНИНГ ИККИ (РАКАТ)-ИККИ (РАКАТ) БЎЛИШИ ҲАҚИДА КЕЛГАН ХАБАРЛАР
(18) بَاب: مَا جَاءَ فِي التَّطَوُّعِ مَثْنَى مَثْنَى
605.1162. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга ҳамма ишларда истихора қилишни худди Қуръондан сурани ўргатгандек ўргатар эдилар. У зот шундай дер эдилар: «Қачон бирортангиз бир иш қилмоқчи бўлса, фарз намоздан бошқа икки ракат намоз ўқисин. Сўнг: «Аллоҳим! Албатта, мен Сенданинг илминг ила истихора* қиламан. Сенинг қудратинг ила қудрат сўрайман. Сенинг улуғ фазлингдан сўрайман. Чунки Сен қодирсан, мен қодир эмасман. Сен билурсан, мен билмасман. Сен ғайбларни ниҳоятда билувчи Зотсан. Аллоҳим! Агар ушбу иш менга динимда, ҳаётимда ва ишимнинг оқибатида (охиратимда) [ёки «ҳозирги ишимдаю келгусида» дедилар] яхши эканини билсанг, уни менга тақдир қилгин, менга осон қилгин, сўнгра уни мен учун баракали қилгин. Агар ушбу иш мен учун динимда, ҳаётимда ва ишимнинг оқибатида (охиратимда) [ёки «ҳозирги ишимдаю келгусида» дедилар] ёмон эканини билсанг, уни мендан буриб юбор, мени ундан буриб юбор. Ва менга қаерда бўлса ҳам яхшиликни тақдир қил. Сўнгра мени унга рози қил», десин ва ҳожатини айтсин».
* Истихора – «хайрни талаб қилиш» деган маънони англатади. Мусулмон киши икки ишдан қайси бирини қилишни билмай қолганида истихора намозини ўқийди. Бу намозни ҳар бир ишдан олдин ўқиш мустаҳабдир.
605/1162 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم يُعَلِّمُنَا الْاِسْتِخَارَةَ فِي الْأُمُورِ كُلِّهَا، كَمَا يُعَلِّمُنَا السُّورَةَ مِنَ الْقُرْآنِ، يَقُولُ: «إِذَا هَمَّ أَحَدُكُمْ بِالْأَمْرِ، فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ مِنْ غَيْرِ الْفَرِيضَةِ، ثُمَّ لِيَقُلِ: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ، وَأَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ، وَأَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْعَظِيمِ، فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَلَا أَقْدِرُ، وَتَعْلَمُ وَلَا أَعْلَمُ، وَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ خَيْرٌ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي، أَوْ قَالَ: عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ، فَاقْدُرْهُ لِي وَيَسِّرْهُ لِي، ثُمَّ بَارِكْ لِي فِيهِ، وَإِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الْأَمْرَ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي، أَوْ قَالَ: فِي عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ، فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَاصْرِفْنِي عَنْهُ، وَاقْدُرْ لِي الْخَيْرَ حَيْثُ كَانَ، ثُمَّ أَرْضِنِي بِهِ. قَالَ: وَيُسَمِّي حَاجَتَهُ».
(19) БОМДОДНИНГ ИККИ РАКАТИГА ДОИМО ЭЪТИБОРЛИ БЎЛИШ ВА УНИ НАФЛ ДЕБ АТАШ ҲАҚИДА
(19) بَاب: تَعَاهُدِ رَكْعَتَيِ الْفَجْرِ، وَمَنْ سَـمَّاهُمَا تَطَوُّعًا
606.1169. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам нафллардан ҳеч бирига бомдоднинг икки ракат суннатига доимий эътиборли бўлганлари каби қаттиқ эътибор бермас эдилар».
606/1169 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: لَمْ يَكُنِ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى شَيْءٍ مِنَ النَّوَافِلِ أَشَدَّ مِنْهُ تَعَاهُدًا عَلَى رَكْعَتَيِ الْفَجْرِ.
(20) БОМДОДНИНГ ИККИ РАКАТИДА НИМА ЎҚИЛИШИ ҲАҚИДА
(20) بَاب: مَا يُقْرَأُ فِي رَكْعَتَيِ الْفَجْرِ
607.1171. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бомдод намозидан олдинги икки ракатни енгил қилар эдилар. Ҳатто «Уммул Китоб»ни* ўқидилармикин, деб қолардим».
* «Уммул Китоб» – «Китобнинг онаси», яъни Қуръоннинг асоси дегани бўлиб, Фотиҳа сурасининг номларидан биридир.
607/1171 – وَعَنْهَا رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم يُخَفِّفُ الرَّكْعَتَيْنِ اللَّتَيْنِ قَبْلَ صَلَاةِ الصُّبْحِ، حَتَّى إِنِّي لَأَقُولُ: هَلْ قَرَأَ بِأُمِّ الْكِتَابِ؟!
(21) МУҚИМЛИКДА ЧОШГОҲ НАМОЗИНИ ЎҚИШ ҲАҚИДА
(21) باب: صَلاةِ الضُّحَى في الـحَضَرِ
608.1178. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Халилим менга уч нарсани васият қилдилар, уларни ўлгунимча тарк этмайман: ҳар ой уч кун рўза тутиш, чошгоҳ намози ва ухлашдан олдин витр ўқиб олиш».
608/1178 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي بِثَلَاثٍ، لَا أَدَعُهُنَّ حَتَّى أَمُوتَ: صَوْمِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ، وَصَلَاةِ الضُّحَى، وَنَوْمٍ عَلَى وِتْرٍ.
(22)
(22) باب: الرَّكْعَتَانِ قَبْلَ الظُّهْرِ
609.1182. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам пешиндан олдинги тўрт ракат, бомдоддан олдинги икки ракатни тарк этмас эдилар».
609/1182 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ لَا يَدَعُ أَرْبَعًا قَبْلَ الظُّهْرِ، وَرَكْعَتَيْنِ قَبْلَ الْغَدَاةِ.
(23) ШОМДАН ОЛДИН НАМОЗ ЎҚИШ ҲАҚИДА
(23) بَاب: الصَّلَاةِ قَبْلَ الْمَغْرِبِ
610.1183. Абдуллоҳ Музаний бундай сўзлаб берди:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Шом намозидан олдин намоз ўқинглар», дедилар. Учинчисида одамлар (доимий) суннат қилиб олишини истамаганларидан, «Хоҳлаган киши учун», деб қўйдилар».
Изоҳ: Айрим мазҳабларда шом намозига азон айтилгач, фарз намозидан аввал нафл намоз ўқиш мустаҳаб, бироқ ҳанафий ва моликий мазҳабларида шом намозининг кечикиши эҳтимоли борлиги сабабли макруҳдир. Бу ҳақдаги далиллардан бири – Абу Довуднинг Товусдан ривоят қилган ҳадисида шундай дейилган: «Ибн Умар розияллоҳу анҳудан шом намозидан олдинги икки ракат ҳақида сўралган эди, у: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларда бирор кишининг буни ўқиётганини кўрмадим», деди.
610/1183 - عَنْ عَبْدِ اللهِ الْمُزَنِيِّ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «صَلُّوا قَبْلَ صَلَاةِ الْمَغْرِبِ». قَالَ فِي الثَّالِثَةِ: «لِمَنْ شَاءَ»، كَرَاهِيَةَ أَنْ يَتَّخِذَهَا النَّاسُ سُنَّةً.