69-КИТОБ
НИКОҲ КИТОБИ*
كِتَاب: النِّكَاحِ
(69)
1289-BOB

* «Никоҳ» – арабча сўз бўлиб, аслида «қўшмоқ», «қовушмоқ» деган маъноларни англатади. Истеъмолда, шунингдек, шаръий истилоҳда у эр‑хотиннинг оила қуриш хусусидаги келишувини расмий‑шаръий равишда қайдлашни, яъни никоҳ ақдини билдиради. Араб тилида «никоҳ» сўзи жинсий қовушишга ҳам ишлатилади.

(1) НИКОҲГА ТАРҒИБ ҚИЛИШ ҲАҚИДА

(1) بَاب: التَّرْغِيبِ فِي النِّكَاحِ

(1289)
1781-ҳадис

1781.5063. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу айтади:

«Уч киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ибодатлари ҳақида сўраш учун Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг жуфти ҳалолларининг уйларига келишди. Уларга хабар қилинган эди, буни оз санагандай бўлиб, «Биз қаёқда-ю, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қаёқдалар?! У зотнинг олдингию кейинги гуноҳлари мағфират қилинган бўлса», дейишди. Улардан бири: «Мен абадул‑абад туни билан намоз ўқиб чиқаман», деди. Бошқаси эса: «Мен бир умр рўза тутаман, оғиз очиқ юрмайман», деди. Яна бошқаси: «Мен аёллардан четда бўламан, абадул‑абад уйланмайман», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам келдилар ва шундай дедилар: «Шундай, шундай деганлар сизларми?! Ҳой! Аллоҳга қасамки, мен сизларнинг Аллоҳдан энг қўрқадиганингизман, Унга энг тақво қиладиганингизман, лекин мен рўза ҳам тутаман, оғиз очиқ ҳам юраман, намоз ҳам ўқийман, ухлайман ҳам, аёлларга уйланаман ҳам. Бас, ким менинг суннатимдан юз ўгирса, мендан эмас!»

1781/5063 - عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: جَاءَ ثَلَاثَةُ رَهْطٍ إِلَى بُيُوتِ أَزْوَاجِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم يَسْأَلُونَ عَنْ عِبَادَةِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَلَمَّا أُخْبِرُوا كَأَنَّهُمْ تَقَالُّوهَا، فَقَالُوا: وَأَيْنَ نَحْنُ مِنَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَدْ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ، قَالَ أَحَدُهُمْ: أَمَّا أَنَا فَإِنِّي أُصَلِّي اللَّيْلَ أَبَدًا، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَصُومُ الدَّهْرَ وَلَا أُفْطِرُ، وَقَالَ آخَرُ: أَنَا أَعْتَزِلُ النِّسَاءَ فَلَا أَتَزَوَّجُ أَبَدًا، فَجَاءَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: «أَنْتُمُ الَّذِينَ قُلْتُمْ: كَذَا وَكَذَا؟ أَمَا وَاللهِ إِنِّي لَأَخْشَاكُمْ لِلَّهِ وَأَتْقَاكُمْ لَهُ، لَكِنِّي أَصُومُ وَأُفْطِرُ، وَأُصَلِّي وَأَرْقُدُ، وَأَتَزَوَّجُ النِّسَاءَ، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِي فَلَيْسَ مِنِّي».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1290-BOB

(2) ТАБАТТУЛ* ВА БИЧИШНИНГ МАКРУҲЛИГИ ҲАҚИДА

* Табаттул – ибодат мақсадида аёллардан четланиш, уйланмай ўтиш.

(2) بَاب: مَا يُكْرَهُ مِنَ التَّبَتُّلِ وَالْخِصَاءِ

(1290)
1782-ҳадис

1782.5073. Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу шундай деди:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Усмон ибн Мазъунни табаттулдан қайтардилар. Агар бунга изн берганларида, ўзимизни бичиб олар эдик».


1782/5073 - عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: رَدَّ رَسُولُ اللهِ  عَلَى عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ التَّبَتُّلَ، وَلَوْ أَذِنَ لَهُ لَاخْتَصَيْنَا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1783-ҳадис

1783.5076. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Эй Аллоҳнинг Расули, мен ёш йигитман. Бузуқликдан қўрқяпман. Уйланишга эса ҳеч нарсам йўқ», дедим. У зот индамадилар. Кейин мен яна шу гапни айтдим. У зот яна индамадилар. Кейин мен яна шу гапни айтдим. У зот индамадилар. Кейин яна шу гапни айтган эдим, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Абу Ҳурайра, қалам сенга келадиган нарсани битиб, қуриб бўлган. Шунга кўра, ўзингни бичасанми, қўясанми, (фарқи йўқ)», дедилар».

Изоҳ: Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу мазкур мурожаат билан ўзини бичиб олишга рухсат сўраган. У бу гапни тарорлайвергач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам рад этиш мазмунида унга муносиб равишда мазкур ҳадисни айтганлар. Тақдир қаламини биз билган қаламга ташбеҳ қилиб, барча бўладиган ишлар ёзиб бўлингани, унинг сиёҳи ҳам қуриб бўлгани, яъни тақдирдаги нарса ўзгармаслигини бадиий услубда уқтирганлар ва гапнинг охирида бироз зардали танбеҳ берганлар. Демоқчиларки, гуноҳдан қайтиш учун Аллоҳ қайтарган ишни қилишга баҳона қидирилмайди, бу нотўғри тасарруф. Агар тақдирда бўлса, ўзингни бичасанми, бичмайсанми, ўша ўзинг қўрққан ишга дучор бўласан. Бинобарин, гуноҳдан тийилиш ношаръий иш билан эмас, сабр‑матонат билан амалга оширилади.

1783/5076 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنِّي رَجُلٌ شَابٌّ، وَأَنَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي الْعَنَتَ، وَلَا أَجِدُ مَا أَتَزَوَّجُ بِهِ النِّسَاءَ، فَسَكَتَ عَنِّي، ثُمَّ قُلْتُ مِثْلَ ذَلِكَ، فَسَكَتَ عَنِّي، ثُمَّ قُلْتُ مِثْلَ ذَلِكَ، فَسَكَتَ عَنِّي، ثُمَّ قُلْتُ مِثْلَ ذَلِكَ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «يَا أَبَا هُرَيْرَةَ، جَفَّ الْقَلَمُ بِمَا أَنْتَ لَاقٍ، فَاخْتَصِ عَلَى ذَلِكَ أَوْ ذَرْ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1291-BOB

(3) БОКИРАЛАРНИ НИКОҲГА ОЛИШ ҲАҚИДА

(3) بَاب: نِكَاحِ الْأَبْكَارِ

(1291)
1784-ҳадис

1784.5077. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Эй Аллоҳнинг Расули, айтинг-чи, агар бир водийга тушсангиз, унда бир дарахт бўлса, ундан ейилган бўлса, яна дов‑дарахтлар топсангиз, ундан ейилмаган бўлса, туянгизни қайси бирида ўтлатар эдингиз?» дедим. «Ўтлатилмаганида‑да», дедилар».

У киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ундан бошқа бокирага уйланмаганларини назарда тутаётган эди.

1784/5077 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَرَأَيْتَ لَوْ نَزَلْتَ وَادِيًا وَفِيهِ شَجَرَةٌ قَدْ أُكِلَ مِنْهَا، وَوَجَدْتَ شَجَرًا لَمْ يُؤْكَلْ مِنْهَا، فِي أَيِّهَا كُنْتَ تُرْتِعُ بَعِيرَكَ؟ قَالَ: «فِي الَّذِي لَمْ يُرْتَعْ مِنْهَا». تَعْنِي أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم لَمْ يَتَزَوَّجْ بِكْرًا غَيْرَهَا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1292-BOB

(4) КИЧИК ЁШЛИЛАРНИ КАТТАЛАРГА НИКОҲЛАШ ҲАҚИДА

(4) بَاب: تَزْوِيجِ الصِّغَارِ مِنَ الْكِبَارِ

(1292)
1785-ҳадис

1783.5081. Урвадан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Абу Бакрдан Оишанинг қўлини сўрадилар. Абу Бакр у зотга: «Мен сизнинг биродарингизман-ку?» деди. У зот: «Сен Аллоҳнинг дини ва Китобида биродаримсан. У менга ҳалол», дедилар».

1785/5081 – وَعَنْهَا رَضِيَ الله عَنْهَا أنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم خَطَبَهَا إِلَى أَبِي بَكْرٍ، فَقَالَ لَهُ أَبُو بَكْرٍ: إِنَّمَا أَنَا أَخُوكَ، فَقَالَ: «أَنْتَ أَخِي فِي دِينِ اللهِ وَكِتَابِهِ، وَهْيَ لِي حَلَالٌ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1293-BOB

(5) ДИНДА ТЕНГ‑ТЎШЛАР ҲАҚИДА

(5) بَاب: الْأَكْفَاءِ فِي الدِّينِ.

(1293)
1786-ҳадис

1786.5088. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайдни асраб олганларидек, Абу Ҳузайфа ибн Утба ибн Рабиъа ибн Абдушамс ҳам – у Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан Бадрда иштирок этганлардан эди – Солимни асраб олди ва акасининг қизи Ҳинд бинт Валид ибн Утба ибн Рабиъани никоҳлаб берди. У бир ансориянинг қули эди. Жоҳилият даврида ким бир кишини асраб олса, одамлар ўшани унга нисбат бериб чақиришар ва ўша одам унинг меросидан улуш олар эди. Ниҳоят, Аллоҳ: «Уларни ўз оталарининг номи билан чақиринглар…»дан «ва дўстларингиздир»гача нозил қилгач, уларни ўз оталарига қайтаришди. Отаси маълум бўлмаганлар диндаги мавло ва биродар бўлишди. Шунда Саҳла бинт Суҳайл ибн Амр Қураший, сўнгра Омирий – у Абу Ҳузайфанинг аёли – Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга келиб, шундай деди: «Эй Аллоҳнинг Расули, биз Солимни ўғил деб билар эдик, энди Аллоҳ у ҳақда ўзингиз билган нарсани нозил қилди...» ва ҳадисни (тўлиқ) зикр қилди.

1786/5088 - وَعَنْهَا رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ أَبَا حُذَيْفَةَ بْنَ عُتْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ بْنِ عَبْدِ شَمْسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ - وَكَانَ مِمَّنْ شَهِدَ بَدْرًا مَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم - تَبَنَّى سَالِمًا، وَأَنْكَحَهُ بِنْتَ أَخِيهِ هِنْدَ بِنْتَ الْوَلِيدِ بْنِ عُتْبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ، وَهْوَ مَوْلًى لِامْرَأَةٍ مِنَ الْأَنْصَارِ، كَمَا تَبَنَّى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم زَيْدًا، وَكَانَ مَنْ تَبَنَّى رَجُلًا فِي الْجَاهِلِيَّةِ دَعَاهُ النَّاسُ إِلَيْهِ وَوَرِثَ مِنْ مِيرَاثِهِ، حَتَّى أَنْزَلَ اللهُ (ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِم) إِلَى قَوْلِهِ (وَمَوَالِيكُم) [الأحزاب:5] فَرُدُّوا إِلَى آبَائِهِمْ. فَمَنْ لَمْ يُعْلَمْ لَهُ أَبٌ كَانَ مَوْلًى وَأَخًا فِي الدِّينِ، فَجَاءَتْ سَهْلَةُ بِنْتُ سُهَيْلِ بْنِ عَمْرٍو الْقُرَشِيِّ ثُمَّ الْعَامِرِيِّ - وَهْيَ امْرَأَةُ أَبِي حُذَيْفَةَ - النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّا كُنَّا نَرَى سَالِمًا وَلَدًا، وَقَدْ أَنْزَلَ اللهُ فِيهِ مَا قَدْ عَلِمْتَ. فَذَكَرَ الْحَدِيثَ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1787-ҳадис

1787.5089. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зубоъа бинт Зубайрнинг олдига кириб, унга: «Ҳажни ирода қилибсанми?» дедилар. У: «Аллоҳга қасамки, ўзимни фақат бетоб ҳис қиляпман», деди. У зот унга: «Ҳаж қилавер ва шарт қилиб: «Аллоҳим! Эҳромдан чиқиш ерим Сен мени тутиб қолган жойдир», деб айт», дедилар.

У Миқдод ибн Асваднинг никоҳида эди».

1787/5089 – وَعَنْهَا رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: دَخَلَ رَسُولُ اللهِ عَلَى ضُبَاعَةَ بِنْتِ الزُّبَيْرِ، فَقَالَ لَهَا: «لَعَلَّكِ أَرَدْتِ الْحَجَّ». قَالَتْ: وَاللهِ لَا أَجِدُنِي إِلَّا وَجِعَةً، فَقَالَ لَهَا: «حُجِّي وَاشْتَرِطِي، قُولِي: اللَّهُمَّ مَحِلِّي حَيْثُ حَبَسْتَنِي». وَكَانَتْ تَحْتَ الْمِقْدَادِ بْنِ الْأَسْوَدِ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1788-ҳадис

1789.5091. Саҳл розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларидан бир киши ўтиб қолди. У зот: «Бу ҳақда нима дейсизлар?» дедилар.

«Совчи қўйса, қиз беришга, шафоатчилик қилса, шафоати қабул бўлишига, сўзласа, тинглашга арзийдиган одам», дейишди. У зот индамадилар. Кейин фақир мусулмонлардан бир киши ўтиб қолди. У зот: «Бу ҳақда нима дейсизлар?» дедилар. «Совчи қўйса, қиз беришга, шафоати қабул бўлишига, гапирса, тинглашга арзимайдиган одам», дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бу ер юзи тўла анавига ўхшаганлардан яхшироқдир», дедилар».

1789/5091 - عَنْ سَهْلٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: مَرَّ رَجُلٌ عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: «مَا تَقُولُونَ فِي هَذَا؟» قَالُوا: حَرِيٌّ إِنْ خَطَبَ أَنْ يُنْكَحَ، وَإِنْ شَفَعَ أَنْ يُشَفَّعَ، وَإِنْ قَالَ أَنْ يُسْتَمَعَ. قَالَ: ثُمَّ سَكَتَ، فَمَرَّ رَجُلٌ مِنَ فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِينَ، فَقَالَ: «مَا تَقُولُونَ فِي هَذَا؟» قَالُوا: حَرِيٌّ إِنْ خَطَبَ أَنْ لَا يُنْكَحَ، وَإِنْ شَفَعَ أَنْ لَا يُشَفَّعَ، وَإِنْ قَالَ أَنْ لَا يُسْتَمَعَ. فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «هَذَا خَيْرٌ مِنْ مِلْءِ الْأَرْضِ مِثْلَ هَذَا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1294-BOB

(6)

(6) باب: ما يُتَّقَى مِنْ شُؤْم الـمَرْأةِ وَقَوْلِهِ تَعَالَى: (إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُم) [التغابن: 14]

(1294)
1790-ҳадис

1790.5096 Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ўзимдан кейин эркакларга аёллардан кўра зарарлироқ фитна қолдирмадим», дедилар».

Изоҳ: «Фитна» сўзи аслида «тоблаш», «синаш», «мафтун қилиш» деган маъноларни билдиради. Инсонни мафтун этадиган ва айни вақтда унинг учун синов бўлган неъматлар ҳам «фитна» дейилади. Аниқроғи, бундай неъмат кишини тўғри йўлдан чалғитган бўлса, унга нисбатан ҳам «фитна» сўзи ишлатилади.

Аёл кишининг эркак учун фитналиги уни тоқати етмайдиган нарсаларни қилишга мажбур қилишида, силаи раҳм, хайру садақа каби хайрли амаллардан тўсишида ва бошқа ҳолларда намоён бўлади. Хусусан, аёл муҳаббатининг, жозибасининг эркакни йўлдан уриши, фаҳшга бошлаши аёлнинг эркак учун энг зарарли фитнаси саналади.

1790/5096 – عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: ما تَرَكْتُ بَعْدِي فِتْنَةً أضَرَّ عَلَى الرِّجَالِ مِنَ النِّسَاءِ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1295-BOB

(7) «СИЗЛАРНИ ЭМИЗГАН ОНАЛАРИНГИЗ...» НАСАБ ТУФАЙЛИ ҲАРОМ БЎЛГАНЛАР ЭМИЗИШ ТУФАЙЛИ ҲАМ ҲАРОМ БЎЛАДИ

 

(7) بَاب: (وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُم) وَيَحْرُمُ مِنَ الرَّضَاعَةِ مَا يَحْرُمُ مِنَ النَّسَبِ

(1295)
1791-ҳадис

1791.5100. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга: «Ҳамзанинг қизига уйланмайсизми?» дейишди. У зот: «У менинг эмикдош акамнинг қизи-ку», дедилар».

1791/5100 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: قِيلَ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: أَلَا تَزَوَّجُ ابْنَةَ حَمْزَةَ؟ قَالَ: «إِنّـَهَا ابْنَةُ أَخِي مِنَ الرَّضَاعَةِ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1792-ҳадис

1792.5099. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг жуфти ҳалоллари Оиша розияллоҳу анҳо шундай хабар қилади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузуримда эдилар. Бир кишининг Ҳафсанинг уйига (киришга) изн сўраётган овозини эшитиб қолдим. Шунда: «Эй Аллоҳнинг Расули, манави киши уйингизга (киришга) изн сўраяпти», дедим. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳафсанинг эмикдош амакисини назарда тутиб: «Менимча, у фалончи», дедилар. Мен эмикдош амакимни кўзда тутиб: «Агар фалончи тирик бўлганида олдимга кираверармиди?» дедим. Шунда у зот: «Ҳа, туғишганлик нимани ҳаром қилса, эмикдошлик ҳам шуни ҳаром қилади», дедилар».

1792/5099 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا، أنَّـهَا سَـمِعَتْ صَوْتَ رَجُلٍ يَسْتَأْذِنُ فِي بَيْتِ حَفْصَةَ، قَالَتْ: فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، هَذَا رَجُلٌ يَسْتَأْذِنُ فِي بَيْتِكَ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «أُرَاهُ فُلَانًا»، لِعَمِّ حَفْصَةَ مِنَ الرَّضَاعَةِ، قَالَتْ عَائِشَةُ: لَوْ كَانَ فُلَانٌ حَيًّا - لِعَمِّهَا مِنَ الرَّضَاعَةِ - دَخَلَ عَلَيَّ؟ فَقَالَ: «نَعَمِ، الرَّضَاعَةُ تُحَرِّمُ مَا تُحَرِّمُ الْوِلَادَةُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1793-ҳадис

 1793.5101. Умму Ҳабиба бинт Абу Суфён шундай хабар қилади:

«Эй Аллоҳнинг Расули, синглимни – Абу Суфённинг қизини никоҳингизга олинг», дедим. «Шуни хоҳлайсанми?» дедилар. «Ҳа. Мен сизни фақат ўзимники қилиб олмоқчимасман. Яхшиликда менга шерик бўлишини энг кўп хоҳлаганим – синглимдир», дедим. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бу менга ҳалол бўлмайди», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, бизга айтилишича, сиз Абу Саламанинг қизини никоҳингизга олмоқчи экансиз‑ку», дедим. «Умму Саламанинг қизиними?» дедилар. «Ҳа», дедим. «Агар у менинг қарамоғимдаги асрандим бўлмаганида ҳам, менга ҳалол бўлмас эди, чунки у менинг эмикдош биродаримнинг қизи. Сувайба мени ҳам, Абу Саламани ҳам эмизган. Менга қизларингиз ва опа‑сингилларингизни таклиф қилманглар», дедилар».

Урва айтади: «Сувайба Абу Лаҳабнинг мавлоси бўлиб, Абу Лаҳаб уни озод қилган эди. У Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни эмизган. Абу Лаҳаб ўлгач, у ўзининг аҳли оиласидан бирининг тушида ёмон аҳволда кўринибди. У унга: «(Ўлимингдан кейин) нимага йўлиқдинг?» дебди. Абу Лаҳаб: «Сизлардан (ажралганимдан) кейин Сувайбани озод қилганим сабабли мана бундан суғорилишдан бошқа (яхши) нарсага йўлиқмадим», дебди».

Изоҳ: Абдурраззоқ ва бошқалар келтирган ривоятларда айтилишича, Абу Лаҳаб мазкур тушда «мана бундан» деганда бош бармоқ билан кўрсаткич бармоқ орасидаги чуқурликни айтган. Гап шундаки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам туғилганларида Абу Лаҳабга бу хушхабарни чўриси Сувайба етказади. Абу Лаҳаб жиян кўрганига хурсанд бўлганидан Сувайбани озод қилиб юборади. Бошқа ривоятларда мазкур туш ҳақида батафсилроқ айтилган. Маълумки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам душанба куни туғилганлар. Уларда айтилишича, Абу Лаҳаб дўзахда қаттиқ азобда экан, фақат душанба кунлари бармоқлари орасидан озгина сув ичиб, азоби енгиллашар экан.

1793/5101 - عَنْ أُمَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ أَبِي سُفْيَانَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَتْ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، انْكِحْ أُخْتِي بِنْتَ أَبِي سُفْيَانَ، فَقَالَ: «أَوَتُحِبِّينَ ذَلِكَ؟» فَقُلْتُ: نَعَمْ، لَسْتُ لَكَ بـِمُخْلِيَةٍ، وَأَحَبُّ مَنْ شَارَكَنِي فِي خَيْرٍ أُخْتِي. فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «إِنَّ ذَلِكَ لَا يَحِلُّ لِي». قُلْتُ: فَإِنَّا نُحَدَّثُ أَنَّكَ تُرِيدُ أَنْ تَنْكِحَ بِنْتَ أَبِي سَلَمَةَ؟ قَالَ: «بِنْتَ أُمِّ سَلَمَةَ!» قُلْتُ: نَعَمْ، فَقَالَ: «لَوْ أَنَّهَا لَمْ تَكُنْ رَبِيبَتِي فِي حَجْرِي مَا حَلَّتْ لِي، إِنَّـهَا لَابْنَةُ أَخِي مِنَ الرَّضَاعَةِ، أَرْضَعَتْنِي وَأَبَا سَلَمَةَ ثُوَيْبَةُ، فَلَا تَعْرِضْنَ عَلَيَّ بَنَاتِكُنَّ وَلَا أَخَوَاتِكُنَّ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1296-BOB

(8) У ЗОТ ТАОЛОНИНГ «КИМ ЭМИЗИШНИ ТУГАЛ ҚИЛИШНИ ИСТАСА, ТЎЛИҚ ИККИ ЙИЛ (ЭМИЗАДИ)», ДЕГАН СЎЗИГА БИНОАН, «ИККИ ЙИЛДАН СЎНГ ЭМИЗИШ ЙЎҚ», ДЕГАН КИШИ ВА ЭМИЗИШНИНГ КАМИ ҲАМ, КЎПИ ҲАМ (НИКОҲНИ) ҲАРОМ ҚИЛИШИ ҲАҚИДА

(8) بَاب: مَنْ قَالَ لَا رَضَاعَ بَعْدَ حَوْلَيْنِ، لِقَوْلِهِ تَعَالَى: (حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَة) وَمَا يُحَرِّمُ مِنْ قَلِيلِ الرَّضَاعِ وَكَثِيرِهِ

(1296)
1794-ҳадис

1794.5102. Масруқдан ривоят қилинади:

«Оиша розияллоҳу анҳо айтдики, унинг ҳузурида бир киши борлигида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кириб келибдилар. У зотнинг юзлари ўзгариб, буни хушламагандек бўлибдилар. Шунда у: «Бу менинг акам», дебди. У зот: «Ака‑укаларингизнинг ким эканига қаранглар, чунки эмизиш фақат очликни кетказиш биландир», дебдилар».

Изоҳ: «Эмизиш фақат очликни кетказиш билан» деган жумланинг маъноси шуки, эмизиш туфайли сут қардошлик вужудга келиши учун чақалоқ фақат сут эмибгина тўядиган ёшда бўлиши, яъни оятда айтилган икки ёшдан катта бўлмаслиги керак.

1794/5102 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم دَخَلَ عَلَيْهَا وَعِنْدَهَا رَجُلٌ، فَكَأَنَّهُ تَغَيَّرَ وَجْهُهُ، كَأَنَّهُ كَرِهَ ذَلِكَ، فَقَالَتْ: إِنَّهُ أَخِي، فَقَالَ: «انْظُرْنَ مَنْ إِخْوَانُكُنَّ، فَإِنَّمَا الرَّضَاعَةُ مِنَ الْمَجَاعَةِ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1297-BOB

(9) АЁЛ АММАСИНИНГ УСТИГА НИКОҲЛАБ ОЛИНМАЙДИ

(9) [بَاب: لَا تُنْكَحُ الْمَرْأَةُ عَلَى عَمَّتِهَا وَخَالَتِـهَا]

(1297)
1795-ҳадис

1795.5108. Жобир розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир аёлни унинг аммаси ёки холасининг устига никоҳлаб олишдан қайтардилар».

1795/5108 – عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ الله رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: نَـهَى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ تُنْكَحَ الْمَرْأَةُ عَلَى عَمَّتِهَا أَوْ خَالَتِهَا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1298-BOB

(10) ШИҒОР ҲАҚИДА

(10) بَاب: الشِّغَارِ

(1298)
1796-ҳадис

1796.5112. Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шиғордан қайтарганлар».

«Шиғор – кишининг ўз қизини бошқа бировга унинг қизини бунга бериш шарти билан турмушга беришидир. Икковлари орасида маҳр бўлмайди».

Изоҳ: «Шиғор» сўзи аслида «бўм‑бўш», «холи» деган маънони англатади. Бу бобда эса «шиғор» деб маҳрдан холи бўлган никоҳга айтилмоқда. Бу жоҳилият давридаги никоҳ турларидан бири бўлиб, эркак ўз қарамоғидаги аёлни бошқа бировга унинг ўз қарамоғидаги аёллардан бирини никоҳлаб олиш эвазига узатар эди. Бошқача қилиб айтганда, бу никоҳ аёлларни айирбошлашдан иборат бўлиб, бунда аёллар маҳрдан ҳам маҳрум бўлар эдилар. Ислом шариати аёллар ҳуқуқларини тиклаб борар экан, бундай ёмон одатни ҳам ман қилди.

1796/5112 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم نَهَى عَنِ الشِّغَارِ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1299-BOB

(11) РАСУЛУЛЛОҲ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ ОХИРИДА МУТЪА НИКОҲИДАН ҚАЙТАРГАНЛАРИ ҲАҚИДА

(11) بَاب: نَهْيِ النَّبِيّ صلى الله عليه وسلم عَنْ نِكَاحِ الْمُتْعَةِ آخِرًا

(1299)
1797-ҳадис

1797.5117, 5118. Жобир ибн Абдуллоҳ ва Салама ибн Акваъ розияллоҳу анҳумдан ривоят қилинади:

«Бир қўшинда эдик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам олдимизга келиб: «Сизларга мутъа қилишга рухсат берилди, мутъа қилаверинг», дедилар».

Изоҳ: Бу ҳадис зоҳиран қараганда тарожумга зид кўринса‑да, аслида бу ерда имом Бухорий ўз одатига кўра, ҳадиснинг бир қисмини келтириб, қолганига ишора қилган. Ушбу ҳадиснинг бошқа ривоятлардаги тўлиқ шаклида Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳунинг «Кейин бу тақиқланди», деган гаплари келади.

1797/5117 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ وَسَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ رَضِيَ الله عَنْهُمْ قَالَا: كُنَّا فِي جَيْشٍ، فَأَتَانَا رَسُولُ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: إِنَّهُ قَدْ أُذِنَ لَكُمْ أَنْ تَسْتَمْتِعُوا، فَاسْتَمْتِعُوا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1301-BOB

(13)  УЙЛАНИШДАН ОЛДИН АЁЛНИ КЎРИШ ҲАҚИДА

(13) بَابُ النَّظَرِ إِلَى الْمَرْأَةِ قَبْلَ التَّزْوِيجِ

(1301)
1798-ҳадис

1798а/5126. Саҳл ибн Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир аёл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга келиб: «Эй Аллоҳнинг Расули, мен ўзимни сизга ҳиба қилгани келдим», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга қараб, бошдан‑оёқ разм солдилар. Кейин бошларини қуйи солиб олдилар. Ўзи ҳақида ҳеч қандай қарор қилмаганларини кўргач, аёл ўтирди. Шу пайт у зотнинг саҳобаларидан бир киши ўрнидан туриб: «Эй Аллоҳнинг Расули, агар сизнинг эҳтиёжингиз бўлмаса, унга мени уйлантириб қўйинг», деди. У зот: «Бирор нарсанг борми?» дедилар. У: «Аллоҳга қасамки, йўқ, эй Аллоҳнинг Расули!» деди. У зот: «Аҳлингга бориб, қара-чи бирор нарса топармикансан», дедилар. У бориб, сўнг қайтиб келди‑да: «Аллоҳга қасамки, йўқ, эй Аллоҳнинг Расули! Ҳеч нарса топа олмадим», деди. «Бир темир узук бўлса ҳам қара», дедилар. У бориб, қайтиб келди‑да: «Аллоҳга қасамки, йўқ, темир узук ҳам йўқ, эй Аллоҳнинг Расули. Лекин мана бу изорим бор, – Саҳл айтади: «Унинг ридоси ҳам йўқ эди» – шунинг ярми унга бўлақолсин», деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У изорингни нима қилади? Сен кийсанг, унга ҳеч нарса қолмайди, у кийса, сенга ҳеч нарса қолмайди-ку», дедилар.

Ҳалиги киши ўтирди ва узоқ чўкиб қолди. Кейин ўрнидан турди. Унинг қайтиб кетаётганини кўриб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам буюрган эдилар, уни чақиришди. У келгач: «Сенда Қуръондан нима бор?» дедилар. У: «Менда фалон сура, фалон сура, фалон сура бор», деб санади. У зот: «Уларни ёддан ўқий оласанми?» дедилар. «Ҳа», деди. «Боравер, сендаги Қуръон эвазига сени унга (аёлга) эга қилдим», дедилар».

1798أ/5126 – وَفِي رِوَايَةٍ عَنْهُ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ امْرَأَةً جَاءَتْ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ، جِئْتُ لِأَهَبَ لَكَ نَفْسِي، فَنَظَرَ إِلَيْهَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَصَعَّدَ النَّظَرَ إِلَيْهَا وَصَوَّبَهُ، ثُمَّ طَأْطَأَ رَأْسَهُ، وَذَكَرَ الـحَدِيثَ، وَقَالَ فِي آخِرِهِ:: «أَتَقْرَؤُهُنَّ عَنْ ظَهْرِ قَلْبِكَ؟» قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: «اذْهَبْ فَقَدْ مَلَّكْتُكَهَا بِمَا مَعَكَ مِنَ الْقُرْآنِ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1300-BOB

(12) АЁЛНИНГ ЎЗИНИ СОЛИҲ КИШИГА ТАКЛИФ ЭТИШИ ҲАҚИДА

(12) بَاب: عَرْضِ الْإِنْسَانِ ابْنَتَهُ أَوْ أُخْتَهُ عَلَى أَهْلِ الْخَيْرِ

(1300)
1301-BOB

(13)  УЙЛАНИШДАН ОЛДИН АЁЛНИ КЎРИШ ҲАҚИДА

(13) بَابُ النَّظَرِ إِلَى الْمَرْأَةِ قَبْلَ التَّزْوِيجِ

(1301)
1798-ҳадис

1798.5121. Саҳл розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир аёл Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ўзини таклиф қилди. Бир киши у зотга: «Мени унга уйлантириб қўйинг», деди. «Ниманг бор?» дедилар. «Ҳеч нарсам йўқ», деди. «Бор, бир темир узук бўлса ҳам топ», дедилар. У кетди. Кейин қайтиб келиб: «Йўқ. Аллоҳга қасамки, ҳеч нарса топа олмадим, темир узук ҳам. Лекин мана бу изорим бор, ярми унга», деди. – Саҳл: «Ридоси ҳам йўқ эди», дейди. – Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У изорингни нима қилади? Сен кийсанг, унга ҳеч нарса қолмайди, у кийса, сенга ҳеч нарса қолмайди-ку», дедилар. Бояги киши ўтирди. Ниҳоят, узоқ ўтиргач, ўрнидан турди. Уни кўриб, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам чақирдилар [ёки у зотга чақириб берилди]. «Сенда Қуръондан нима бор?» дедилар. У сураларни санаб: «Менда фалон сура, фалон сура бор», деди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сендаги Қуръон эвазига сени унга эга қилдик», дедилар».

1798/5121 - عَنْ سَهْلٍ بْنِ سَعْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ امْرَأَةً عَرَضَتْ نَفْسَهَا عَلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللهِ زَوِّجْنِيهَا. فَقَالَ: «مَا عِنْدَكَ؟» قَالَ: مَا عِنْدِي شَيْءٌ، قَالَ: «اذْهَبْ فَالْتَمِسْ وَلَوْ خَاتَمًا مِنْ حَدِيدٍ». فَذَهَبَ ثُمَّ رَجَعَ، فَقَالَ: لَا وَاللهِ مَا وَجَدْتُ شَيْئًا وَلَا خَاتَمًا مِنْ حَدِيدٍ، وَلَكِنْ هَذَا إِزَارِي وَلَهَا نِصْفُهُ، قَالَ سَهْلٌ: وَمَا لَهُ رِدَاءٌ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «وَمَا تَصْنَعُ بِإِزَارِكَ، إِنْ لَبِسْتَهُ لَمْ يَكُنْ عَلَيْهَا مِنْهُ شَيْءٌ، وَإِنْ لَبِسَتْهُ لَمْ يَكُنْ عَلَيْكَ مِنْهُ شَيْءٌ». فَجَلَسَ الرَّجُلُ حَتَّى إِذَا طَالَ مَجْلَسُهُ قَامَ، فَرَآهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم فَدَعَاهُ أَوْ دُعِيَ لَهُ، فَقَالَ لَهُ: «مَاذَا مَعَكَ مِنَ الْقُرْآنِ؟» فَقَالَ: مَعِي سُورَةُ كَذَا وَسُورَةُ كَذَا، لِسُوَرٍ يُعَدِّدُهَا، فَقَالَ النَّبِيُّصلى الله عليه وسلم: «أَمْلَكْنَاكَهَا بِمَا مَعَكَ مِنَ الْقُرْآنِ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1302-BOB

(14) ВАЛИЙСИЗ НИКОҲ ЙЎҚ, ДЕЙИЛГАНИ ҲАҚИДА.

(14) بَاب: مَنْ قَالَ: لَا نِكَاحَ إِلَّا بِوَلِيٍّ

(1302)
1799-ҳадис

1799.5130. Ҳасандан ривоят қилинади:

«Менга Маъқил ибн Ясор шундай сўзлаб берди: «Уларга тўсқинлик қилманг...» (ояти) у ҳақда нозил бўлган экан. У шундай деди: «Синглимни бир кишига турмушга берган эдим, у уни талоқ қилди. Иддаси тугаганда яна совчилик қилиб келди. Шунда унга: «Сенга (синглимни) турмушга бердим, тўшаб қўйдим ва сени иззат‑икром қилдим. Сен бўлсанг уни талоқ қилиб, энди яна унга совчилик қилиб келибсан?! Йўқ! Аллоҳга қасамки, у сенга ҳеч қачон қайтмайди», дедим. У ёмон киши эмас эди ва аёл ҳам унга қайтишни истар эди. Шунда Аллоҳ ушбу оятни – «Уларга тўсқинлик қилманг...»ни нозил қилди. Мен: «Энди шундай қиламан, эй Аллоҳнинг Расули», дедим».

Кейин уни унга турмушга берибди».

1799/5130 - عَنْ مَعْقِلِ بْنِ يَسَارٍ أَنّـَهَا نَزَلَتْ فِيهِ قَالَ: زَوَّجْتُ أُخْتًا لِي مِنْ رَجُلٍ فَطَلَّقَهَا، حَتَّى إِذَا انْقَضَتْ عِدَّتُهَا جَاءَ يَخْطُبُهَا، فَقُلْتُ لَهُ: زَوَّجْتُكَ وَفَرَشْتُكَ وَأَكْرَمْتُكَ، فَطَلَّقْتَهَا، ثُمَّ جِئْتَ تَخْطُبُهَا! لَا وَاللهِ لَا تَعُودُ إِلَيْكَ أَبَدًا. وَكَانَ رَجُلًا لَا بَأْسَ بِهِ، وَكَانَتِ الْمَرْأَةُ تُرِيدُ أَنَّ تَرْجِعَ إِلَيْهِ، فَأَنْزَلَ اللهُ هَذِهِ الْآيَةَ: (فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ) [البقرة: 232] فَقُلْتُ: الْآنَ أَفْعَلُ يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: فَزَوَّجَهَا إِيَّاهُ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1303-BOB

(15) ОТА ҲАМ, УНДАН БОШҚАСИ ҲАМ ҚИЗУ ЖУВОННИ УНИНГ РОЗИЛИГИ БИЛАНГИНА НИҚОҲЛАЙДИ

(15) بَاب: لَا يُنْكِحُ الْأَبُ وَغَيْرُهُ الْبِكْرَ وَالثَّيِّبَ إِلَّا بِرِضَاهَا

(1303)
1800-ҳадис

1800.5136. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу шундай сўзлаб берган:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Жувон маслаҳати олинмай туриб никоҳланмайди. Бокира эса изни олинмай туриб никоҳланмайди», дедилар. «Эй Аллоҳнинг Расули, унинг изни қандай бўлади?» дейишди. У зот: «Сукут сақлаши», дедилар».

1800/5136 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا تُنْكَحُ الْأَيِّمُ حَتَّى تُسْتَأْمَرَ، وَلَا تُنْكَحُ الْبِكْرُ حَتَّى تُسْتَأْذَنَ». قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، وَكَيْفَ إِذْنُهَا؟ قَالَ: «أَنْ تَسْكُتَ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1801-ҳадис

1801.5137. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Эй Аллоҳнинг Расули, бокира қиз уялади», дедим. «Унинг розилиги жим туришидир», дедилар».

1801/5137 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّ الْبِكْرَ تَسْتَحِي، قَالَ: «رِضَاهَا صَمْتُهَا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1304-BOB

(16) ҚИЗИ ЁҚТИРМАСА ҲАМ ТУРМУШГА БЕРСА, НИКОҲИ МАРДУДДИР

(16) بَاب: إِذَا زَوَّجَ ابْنَتَهُ وَهْيَ كَارِهَةٌ، فَنِكَاحُهُ مَرْدُودٌ

(1304)
1802-ҳадис

1802.5138. Язид ибн Ҳорисанинг икки ўғли Абдурраҳмон ва Мужаммиълардан ривоят қилинади:

«Хансо бинт Хизом Ансория жувон эди. Унинг айтишича, отаси уни турмушга берибди. У эса буни ёқтирмай, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келибди. Шунда у зот унинг никоҳини рад этибдилар».

1802/5138 - عَنْ خَنْسَاءَ بِنْتِ خِذَامٍ الْأَنْصَارِيَّةِ رَضِيَ الله عَنْهَا: أَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَهْيَ ثَيِّبٌ، فَكَرِهَتْ ذَلِكَ، فَأَتَتْ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَرَدَّ نِكَاحَهُ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1305-BOB

(17) БИРОДАРИНИНГ СОВЧИЛИГИ УСТИГА ТО У НИКОҲЛАНМАГУНИЧА ЁКИ ТАШЛАБ КЕТМАГУНИЧА СОВЧИЛИК ҚИЛМАЙДИ

 

(17) بَاب: لَا يَخْطُبُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ حَتَّى يَنْكِحَ أَوْ يَدَعَ

(1305)
1803-ҳадис

1803.5142. Ибн Умар розияллоҳу анҳумо шундай дер эди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бир-бирингизнинг савдоси устига савдо қилишдан, кишининг ўз биродарининг совчилиги устига то олдинги совчи тарк қилмагунича ёки совчи изн бермагунича совчилик қилишидан қайтардилар».

1803/5142 - عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَ: نَـهَى النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يَبِيعَ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَلَا يَخْطُبَ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ، حَتَّى يَتْرُكَ الْخَاطِبُ قَبْلَهُ أَوْ يَأْذَنَ لَهُ الْخَاطِبُ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1306-BOB

(18) НИКОҲДА ҲАЛОЛ БЎЛМАЙДИГАН ШАРТЛАР ҲАҚИДА

(18) بَاب: الشُّرُوطِ الَّتِي لَا تَحِلُّ فِي النِّكَاحِ

(1306)
1804-ҳадис

1804.5152. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аёл кишига ўз дугонасининг товоғини бўшатиб олиш учун унинг талоғини сўраш ҳалол бўлмайди, чунки унга нима тақдир қилинган бўлса, фақат шу бўлади», дедилар».

Изоҳ: Бу ерда кундошини ёки ўзи тегиб олиш учун бировнинг хотинини талоқ қилдириб, унга тегишли нафақани ҳам ўзиники қилиб олиш назарда тутилмоқда.

1804/5152 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا يَحِلُّ لِامْرَأَةٍ تَسْأَلُ طَلَاقَ أُخْتِهَا لِتَسْتَفْرِغَ صَحْفَتَهَا، فَإِنَّمَا لَهَا مَا قُدِّرَ لَهَا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1307-BOB

(19) АЁЛНИ ЭРИНИНГ ОЛДИГА ОЛИБ КЕЛУВЧИ ХОТИНЛАР ҲАҚИДА

(19) بَاب: النِّسْوَةِ اللَّاتِي يَهْدِينَ الْمَرْأَةَ إِلَى زَوْجِهَا

(1307)
1805-ҳадис

1805.5162. Ҳишом ибн Урва отасидан ривоят қилади:

«Оиша бир аёлни бир ансорийникига узатиб борибди. Кейин Набиюллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Оиша, сизларда нима ўйин‑кулги бўлди? Ахир ансорлар ўйин‑кулгини ёқтиришади», дебдилар».

Изоҳ: Бу ерда шариат рухсат берган даражадаги ўйин‑кулги назарда тутилганини барча бир овоздан таъкидлаган.

1805/5162 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا، أَنَّهَا زَفَّتِ امْرَأَةً إِلَى رَجُلٍ مِنَ الْأَنْصَارِ، فَقَالَ نَبِيُّ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «يَا عَائِشَةُ، مَا كَانَ مَعَكُمْ لَهْوٌ؟ فَإِنَّ الْأَنْصَارَ يُعْجِبُهُمُ اللَّهْوُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1308-BOB

(20) КИШИНИНГ АҲЛИГА ЯҚИНЛИК ҚИЛГАНДА НИМА ДЕЙИШИ ҲАҚИДА

(20) بَاب: مَا يَقُولُ الرَّجُلُ إِذَا أَتَى أَهْلَهُ

(1308)
1806-ҳадис

1806.5165. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ҳой! Агар бирортангиз аҳлига яқинлик қиладиган пайтда: «Бисмиллааҳи. Аллооҳумма, жаннибниш-шайтоона ва жаннибиш-шайтоона маа розақтанаа»,* деса, кейин ўшанда ораларида фарзанд тақдир қилинса [ёки ҳукм қилинса], унга шайтон ҳеч қачон зарар келтира олмайди».

* Дуонинг маъноси: «Аллоҳнинг исми билан. Аллоҳим, мендан шайтонни четлат ва шайтонни ҳам бизга ризқ қилиб берадиганингдан четда қил».

1806/5165 - عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «أَمَا لَوْ أَنَّ أَحَدَهُمْ يَقُولُ حِينَ يَأْتِي أَهْلَهُ: بِاسْمِ اللهِ، اللَّهُمَّ جَنِّبْنِي الشَّيْطَانَ، وَجَنِّبِ الشَّيْطَانَ مَا رَزَقْتَنَا، ثُمَّ قُدِّرَ بَيْنَهُمَا فِي ذَلِكَ، أَوْ قُضِيَ وَلَدٌ، لَمْ يَضُرَّهُ شَيْطَانٌ أَبَدًا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1309-BOB

(21) БИР ҚЎЙ БИЛАН БЎЛСА ҲАМ ТЎЙ ҚИЛИШ ҲАҚИДА

(21) بَاب: الْوَلِيمَةِ وَلَوْ بِشَاةٍ

(1309)
1807-ҳадис

1807.5168. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларидан бирортасига Зайнабга тўй қилгандек тўй қилмаганлар. Унга битта қўй билан тўй қилганлар».

1807/5168 - عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: مَا أَوْلَمَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى شَيْءٍ مِنْ نِسَائِهِ مَا أَوْلَمَ عَلَى زَيْنَبَ، أَوْلَمَ بِشَاةٍ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1310-BOB

(22) БИТТА ҚЎЙДАН КАМ НАРСА БИЛАН ТЎЙ ҚИЛИБ БЕРИШ ҲАҚИДА

(22) بَاب: مَنْ أَوْلَمَ بِأَقَلَّ مِنْ شَاةٍ

(1310)
1808-ҳадис

1808.5172. Сафийя бинт Шайба деди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларидан бирига икки мудд* арпа билан тўй қилдилар».

* Ҳанафий мазҳабига кўра, бир мудд ҳажмда 0,84 литр, оғирликда 812,5 граммга, жумҳур наздида эса ҳажмда 0,6875 литр ва оғирликда 1020 граммга тўғри келади.

1808/5172 - عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: أَوْلَمَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم عَلَى بَعْضِ نِسَائِهِ بِـمُدَّيْنِ مِنْ شَعِيرٍ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1311-BOB

(23) ТЎЙГА ВА (БОШҚА) МАРОСИМГА ТАКЛИФНИ ИЖОБАТ ҚИЛИШНИНГ* ВОЖИБЛИГИ. ЕТТИ КУН ВА ШУ АТРОФДА ТЎЙ ҚИЛИШ ҲАҚИДА. НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ БИР ЁКИ ИККИ КУН ДЕБ ВАҚТ БЕЛГИЛАМАГАНЛАР

* Ижобат қилиш – қабул қилиш, маъқуллаш. Бу ерда таклифни қабул қилиб, чақирилган жойга бориш назарда тутилган.

(23) بَاب: حَقِّ إِجَابَةِ الْوَلِيمَةِ وَالدَّعْوَةِ، وَمَنْ أَوْلَمَ سَبْعَةَ أَيَّامٍ وَنَحْوَهُ.

(1311)
1809-ҳадис

1809.5173. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким тўйга чақирилса, унга борсин», дедилар».

1809/5173 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِذَا دُعِيَ أَحَدُكُمْ إِلَى الْوَلِيمَةِ فَلْيَأْتِهَا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1312-BOB

(24) АЁЛЛАРГА (ЯХШИ) МУОМАЛА ҚИЛИШ ҲАҚИДА

(24) بَاب: الْوَصَاةِ بِالنِّسَاءِ

(1312)
1810-ҳадис

1810.5185, 5186. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган бўлса, қўшнисига озор бермасин. Аёлларга (яхши) муомала қилинглар, чунки улар қовурғадан яратилган. Қовурғанинг энг эгри жойи унинг юқорисидир. Уни тўғрилашга уринсанг, синдириб қўясан, агар ташлаб қўйсанг, эгрилигича қолаверади. Аёлларга (яхши) муомала қилинглар!»

Изоҳ: Таржимада «муомала қилинглар» деб ўгирилган сўз араб тилида жуда кенг маънода қўлланади. Бу сўз «бир-бирингизни шунга буюринглар», «ўзаро насиҳат қилинглар», «ушбу васиятимни қабул қилиб, унга амал қилинглар» деган мазмунларни ҳам ўз ичига олади.

Арабларда «жаарун», яъни «қўшни» деган сўз умумий маънода бўлиб, уй, иш жойи ёки турмушда ёнма‑ён бўлган ҳар бири кишини англатади. Муаллифнинг бу ҳадисни «Аёлларга яхшилик қилиш» бобида келтиргани ҳам шундан.

«Аёл қовурғадан яратилган», деганда Ҳавво онамизнинг Одам алайҳиссаломнинг чап қовурғасидан яратилгани назарда тутилган. «Қовурғанинг энг эгри жойи унинг юқорисидир», дейилганда аёлнинг эркакдан асосан ақл-тафаккурда, ҳис-туйғуларда фарқли эканига ишора қилинган. «Уни тўғрилашга уринсанг, синдириб қўясан», дегани «Ундан ўз табиатига зид нарсани талаб қилсанг, ундан айрилиб қоласан, ажрашишингга тўғри келади», деганидир. Чунки аёл жамиятдаги ўз вазифасини бажариши учун ўша феъл-атвор керак. Бу оддий муносабатлар, одоб-ахлоқ борасидаги ишларга тегишли. Аммо аёлда меъёрдан ташқари ҳатти-ҳаракатлар, шариат чегараларидан ташқари ҳолатлар кузатилса, у ҳолда уни мулойимлик билан тўғрилаш керак бўлади. Шу боис, ҳадисда «агар ташлаб қўйсанг, эгрилигича қолаверади», дейилмоқда.

1810/5185 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلَا يُؤْذِى جَارَهُ وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا، فَإِنَّهُنَّ خُلِقْنَ مِنْ ضِلَعٍ، وَإِنَّ أَعْوَجَ شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلَاهُ، فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ، وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ، فَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1313-BOB

(25) АҲЛИ ОИЛА БИЛАН ГЎЗАЛ ТУРМУШ КЕЧИРИШ ҲАҚИДА

(25) بَاب: حُسْنِ الْمُعَاشَرَةِ مَعَ الْأَهْلِ

(1313)
1811-ҳадис

1811.5189. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Ўн битта аёл ўтириб, эрлари ҳақидаги гаплардан ҳеч нарсани яширмасликка аҳду паймон қилишибди.

Биринчиси: «Менинг эрим тоғ устидаги ориқ туя гўштининг ўзгинаси: текис жойда эмаски, чиқиб бўлса, семиз эмаски, олиб кетилса», деди.

Иккинчиси: «Мен эримнинг хабарини ёймайман, чунки барини айтиб, адоғига етолмайман деб қўрқаман. Агар гапирсам, авра‑астарини ағдариб ташлайман», деди.

Учинчиси: «Менинг эрим найнов. Гапирсам, талоқ бўламан, жим турсам, муаллақа бўлиб юравераман», деди.

Тўртинчиси: «Менинг эрим Тиҳоманинг тунига ўхшайди: иссиғи ҳам йўқ, совуғи ҳам йўқ, хавфи ҳам йўқ, зерикиш ҳам йўқ», деди.

Бешинчиси: «Менинг эрим кирса, қоплон, чиқса, шер. Билиб турган нарсасини сўрамайди», деди.

Олтинчиси: «Менинг эрим еса паққос туширади, ичса, қуритиб битиради, ёнбошласа, ўраниб олади, ташвишимни билишга қўл ҳам чўзиб қўймайди», деди.

Еттинчиси: «Менинг эрим нотавон [ёки сустмизож], ношуд. Нима дардки бўлса, унда бор. Ё бошингни ёради, ё ўзингни жароҳатлайди ёки икковиниям қилади», деди.

Саккизинчиси: «Менинг эрим қуёндек момиқ, зарнабдек* хушбўй», деди.

Тўққизинчиси: «Менинг эримнинг устуни баланд, қиличининг қини узун, (ўчоғининг) кули совимас, уйи машваратхонага ўхшайди», деди.

Ўнинчиси: «Менинг эрим мулкдор. Қандай мулкдор, дейсизми? Анавилардан яхши мулкдор. Унинг қўрада кўп туриб, яйловга кам чиқадиган туялари бор. Улар дуфнинг овозини эшитса, куни битганини аниқ билиб бўлади», деди.

Ўн биринчиси деди: «Менинг эрим Абу Заръ. Абу Заръ ким дейсизми? У қулоқларимни тақинчоққа, билакларимни ёққа тўлдирди. У мени озгина қўйи бор уйдан йилқию туяси, моли тўла уйга олиб келиб, хирмону ғалвирга эга қилди. Олдида гапирсам, сўкиш эшитмайман, ётсам, тонггача ухлайман, сув ичсам, қонгунимча ичаман.

Абу Зарънинг онаси... Абу Зарънинг онаси ким, дейсизми? Сандиқлари катта, уйлари кенгу мўл.

Абу Зарънинг ўғли... Абу Зарънинг ўғли ким, дейсизми? Шилма пўстлоқда ҳам ётаверади, улоқчанинг пойчасига ҳам тўяверади.

Абу Зарънинг қизи... Абу Зарънинг қизи ким, дейсизми? Отасига итоатли, онасига итоатли, кийимини тўлдирадиган қиз, кундошини куйдирадиган қиз.

Абу Зарънинг чўриси… Абу Зарънинг чўриси ким, дейсизми? Гапимизни ёймайди, озиғимизни ташиб кетмайди, уйимизни хас-чўпга тўлдирмайди.

(Бир куни) сут мешлари чайқалиб турган пайтда Абу Заръ ташқарига чиқди‑ю, қоплончалардек икки боласи қўлтиғи остидан икки анорини ўйнаб турган аёлни кўрди ва мени талоқ қилиб, уни никоҳлаб олди.

Ундан кейин баобрў, учқур от минган, хаттий найза* тутган бир кишига тегдим. У менга мол‑ҳол, чорва берди, ҳар биридан жуфт‑жуфт берди ва: «Эй Умму Заръ, ўзинг ҳам егин, аҳлингга ҳам едиргин», деди. Аммо унинг менга берган ҳамма нарсасини тўпласам ҳам, Абу Зарънинг энг кичик идишича бўлмайди».

Оиша айтади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Абу Заръ Умму Заръ учун қандай бўлган бўлса, мен ҳам сен учун шундайман», дедилар».

Абу Абдуллоҳ айтади: «Саъид ибн Салама Ҳишомдан: «Уйимизни хас‑хашак қилиб ташламайди», деб ривоят қилган

Баъзилар «фа’атақоммаҳу» деб «мим» билан айтган, мана шу тўғрироқ».*

Изоҳ:

* Зарнаб – хушбўй ўсимлик.

* Хаттий – Баҳрайн соҳилидаги Хат деб аталган жойдан келтирилган найза.

* Ҳадисда «қонгунимча ичаман» деб ўгирилган сўз икки хил ривоят қилинган: 1. «Нун» ҳарфи билан: «фа’атақоннаҳу»; 2. «Мим» ҳарфи билан: «фа’атақоммаҳу». Иккисида ҳам маъно деярли бир хил. Аммо муаллиф таъкидлаганидек, иккинчиси тўғрироқ.

1811/5189 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ: جَلَسَ إِحْدَى عَشْرَةَ امْرَأَةً، فَتَعَاهَدْنَ وَتَعَاقَدْنَ أَنْ لَا يَكْتُمْنَ مِنْ أَخْبَارِ أَزْوَاجِهِنَّ شَيْئًا، قَالَتِ الْأُولَى: زَوْجِي لَحْمُ جَمَلٍ غَثٌّ، عَلَى رَأْسِ جَبَلٍ: لَا سَهْلٍ فَيُرْتَقَى، وَلَا سَمِينٍ فَيُنْتَقَلُ. قَالَتِ الثَّانِيَةُ: زَوْجِي لَا أَبُثُّ خَبَرَهُ، إِنِّي أَخَافُ أَنْ لَا أَذَرَهُ، إِنْ أَذْكُرْهُ أَذْكُرْ عُجَرَهُ وَبُجَرَهُ. قَالَتِ الثَّالِثَةُ: زَوْجِي الْعَشَنَّقُ، إِنْ أَنْطِقْ أُطَلَّقْ، وَإِنْ أَسْكُتْ أُعَلَّقْ. قَالَتِ الرَّابِعَةُ: زَوْجِي كَلَيْلِ تِهَامَةَ، لَا حَرٌّ وَلَا قُرٌّ، وَلَا مَخَافَةَ، وَلَا سَآمَةَ. قَالَتِ الْخَامِسَةُ: زَوْجِي إِنْ دَخَلَ فَهِدَ، وَإِنْ خَرَجَ أَسِدَ، وَلَا يَسْأَلُ عَمَّا عَهِدَ. قَالَتِ السَّادِسَةُ: زَوْجِي إِنْ أَكَلَ لَفَّ، وَإِنْ شَرِبَ اشْتَفَّ، وَإِنِ اضْطَجَعَ الْتَفَّ، وَلَا يُولِجُ الْكَفَّ لِيَعْلَمَ الْبَثَّ، قَالَتِ السَّابِعَةُ: زَوْجِي غَيَايَاءُ، أَوْ عَيَايَاءُ، طَبَاقَاءُ، كُلُّ دَاءٍ لَهُ دَاءٌ، شَجَّكِ أَوْ فَلَّكِ أَوْ جَمَعَ كُلًّا لَكِ. قَالَتِ الثَّامِنَةُ: زَوْجِي الْمَسُّ مَسُّ أَرْنَبٍ، وَالرِّيحُ رِيحُ زَرْنَبٍ، قَالَتِ التَّاسِعَةُ: زَوْجِي رَفِيعُ الْعِمَادِ، طَوِيلُ النِّجَادِ، عَظِيمُ الرَّمَادِ، قَرِيبُ الْبَيْتِ مِنَ النَّادِ. قَالَتِ الْعَاشِرَةُ: زَوْجِي مَالِكٌ، وَمَا مَالِكٌ، مَالِكٌ خَيْرٌ مِنْ ذَلِكِ، لَهُ إِبِلٌ كَثِيرَاتُ الْمَبَارِكِ، قَلِيلَاتُ الْمَسَارِحِ، وَإِذَا سَمِعْنَ صَوْتَ الْمِزْهَرِ، أَيْقَنَّ أَنَّهُنَّ هَوَالِكُ. قَالَتِ الْحَادِيَةَ عَشْرَةَ: زَوْجِي أَبُو زَرْعٍ، فَمَا أَبُو زَرْعٍ، أَنَاسَ مِنْ حُلِيٍّ أُذُنَيَّ، وَمَلَأَ مِنْ شَحْمٍ عَضُدَيَّ، وَبَجَّحَنِي فَبَجِحَتْ إِلَيَّ نَفْسِي، وَجَدَنِي فِي أَهْلِ غُنَيْمَةٍ بِشِقٍّ، فَجَعَلَنِي فِي أَهْلِ صَهِيلٍ وَأَطِيطٍ، وَدَائِسٍ وَمُنَقٍّ، فَعِنْدَهُ أَقُولُ فَلَا أُقَبَّحُ، وَأَرْقُدُ فَأَتَصَبَّحُ، وَأَشْرَبُ فَأَتَقَنَّحُ. أُمُّ أَبِي زَرْعٍ، فَمَا أُمُّ أَبِي زَرْعٍ، عُكُومُهَا رَدَاحٌ، وَبَيْتُهَا فَسَاحٌ، ابْنُ أَبِي زَرْعٍ، فَمَا ابْنُ أَبِي زَرْعٍ، مَضْجِعُهُ كَمَسَلِّ شَطْبَةٍ، وَيُشْبِعُهُ ذِرَاعُ الْجَفْرَةِ. بِنْتُ أَبِي زَرْعٍ، فَمَا بِنْتُ أَبِي زَرْعٍ، طَوْعُ أَبِيهَا، وَطَوْعُ أُمِّهَا، وَمِلْءُ كِسَائِهَا، وَغَيْظُ جَارَتِهَا. جَارِيَةُ أَبِي زَرْعٍ، فَمَا جَارِيَةُ أَبِي زَرْعٍ، لَا تَبُثُّ حَدِيثَنَا تَبْثِيثًا، وَلَا تُنَقِّثُ مِيرَتَنَا تَنْقِيثًا، وَلَا تَـمْلَأُ بَيْتَنَا تَعْشِيشًا، قَالَتْ: خَرَجَ أَبُو زَرْعٍ وَالْأَوْطَابُ تُـمْخَضُ فَلَقِيَ امْرَأَةً مَعَهَا وَلَدَانِ لَهَا كَالْفَهْدَيْنِ، يَلْعَبَانِ مِنْ تَحْتِ خَصْرِهَا بِرُمَّانَتَيْنِ، فَطَلَّقَنِي وَنَكَحَهَا، فَنَكَحْتُ بَعْدَهُ رَجُلًا سَرِيًّا، رَكِبَ شَرِيًّا وَأَخَذَ خَطِّيًّا، وَأَرَاحَ عَلَيَّ نَعَمًا ثَرِيًّا، وَأَعْطَانِي مِنْ كُلِّ رَائِحَةٍ زَوْجًا، وَقَالَ: كُلِي أُمَّ زَرْعٍ، وَمِيرِي أَهْلَكِ، قَالَتْ: فَلَوْ جَمَعْتُ كُلَّ شَيْءٍ أَعْطَانِيهِ، مَا بَلَغَ أَصْغَرَ آنِيَةِ أَبِي زَرْعٍ. قَالَتْ عَائِشَةُ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «كُنْتُ لَكِ كَأَبِي زَرْعٍ لِأُمِّ زَرْعٍ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1314-BOB

(26) АЁЛ КИШИНИНГ ЭРИНИНГ ИЗНИ БИЛАН НАФЛ РЎЗА ТУТИШИ ҲАҚИДА

(26) بَاب: صَوْمِ الْمَرْأَةِ بِإِذْنِ زَوْجِهَا تَطَوُّعًا

(1314)
1812-ҳадис

1812.5195. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Аёлга эри борлигида унинг изнисиз рўза тутиши, унинг изнисиз уйига (киришга) изн бериши ҳалол бўлмайди. Унинг буйруғисиз бирор нафақа қилса, (савобининг) ярми унга етиб туради».

1812/5195 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «لَا يَحِلُّ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَصُومَ وَزَوْجُهَا شَاهِدٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَلَا تَأْذَنَ فِي بَيْتِهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَمَا أَنْفَقَتْ مِنْ نَفَقَةٍ عَنْ غَيْرِ أَمْرِهِ فَإِنَّهُ يُؤَدَّى إِلَيْهِ شَطْرُهُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1315-BOB

(27)

(27) بَاب

(1315)
1813-ҳадис

1813.5196. Усома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Жаннатнинг эшиги олдида турдим. Унга кирганларнинг асосий қисми мискинлар экан. Давлатмандлар ушлаб турилибди. Фақат дўзах эгалари дўзах сари амр қилинган. Дўзах эшигида ҳам турдим. Унга кирганларнинг асосий қисми аёллар экан».

1813/5196 - عَنْ أُسَامَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «قُمْتُ عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ، فَإذَا عَامَّةُ مَنْ دَخَلَهَا الْمَسَاكِينُ، وَأَصْحَابُ الْجَدِّ مَحْبُوسُونَ، غَيْرَ أَنَّ أَصْحَابَ النَّارِ قَدْ أُمِرَ بِهِمْ إِلَى النَّارِ، وَقُمْتُ عَلَى بَابِ النَّارِ فَإِذَا عَامَّةُ مَنْ دَخَلَهَا النِّسَاءُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1316-BOB

(28) САФАРНИ ИРОДА ҚИЛГАНДА АЁЛЛАР ОРАСИДА ҚУРЪА ТАШЛАШ ҲАҚИДА

(28) بَاب: الْقُرْعَةِ بَيْنَ النِّسَاءِ إِذَا أَرَادَ سَفَرًا

(1316)
1814-ҳадис

1814.5211. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам (сафарга) чиқсалар, аёллари орасида қуръа ташлар эдилар. (Бир сафар) қуръа Оиша билан Ҳафсага тушди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси бўлса, Оиша билан бирга гаплашиб кетардилар. Ҳафса: «Бу кеча менинг туямни миниб олмайсанми? Мен сенинг туянгни миниб оламан. (Сен мен кўраётган нарсани) кўрасан, мен ҳам (сен кўраётган нарсани) кўраман», деди. У: «Майли», деди ва миниб олди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Оишанинг бўрасининг олдига келдилар. Унинг устида Ҳафса бор эди. Унга салом бердилар. Кейин тўхтагунча йўл юрдилар. Оиша у зотни қидириб қолди. Тўхташгач, икки оёғини изхир* орасига суқиб: «Эй Роббим, менга бир чаён ё илон юборки, мени чақсин. У зотга ҳеч нарса дея олмай қолайин», деди».

* Изхир – Ҳижоз ерларида ўсадиган машҳур хушбўй ўсимлик.

1814/5211 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا خَرَجَ أَقْرَعَ بَيْنَ نِسَائِهِ، فَطَارَتِ الْقُرْعَةُ لِعَائِشَةَ وَحَفْصَةَ، وَكَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِذَا كَانَ بِاللَّيْلِ سَارَ مَعَ عَائِشَةَ يَتَحَدَّثُ، فَقَالَتْ حَفْصَةُ: أَلَا تَرْكَبِينَ اللَّيْلَةَ بَعِيرِي وَأَرْكَبُ بَعِيرَكِ، تَنْظُرِينَ وَأَنْظُرُ؟ فَقَالَتْ: بَلَى، فَرَكِبَتْ، فَجَاءَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم إِلَى جَمَلِ عَائِشَةَ وَعَلَيْهِ حَفْصَةُ، فَسَلَّمَ عَلَيْهَا، ثُمَّ سَارَ حَتَّى نَزَلُوا، وَافْتَقَدَتْهُ عَائِشَةُ، فَلَمَّا نَزَلُوا جَعَلَتْ رِجْلَيْهَا بَيْنَ الْإِذْخِرِ وَتَقُولُ: يَا رَبِّ سَلِّطْ عَلَيَّ عَقْرَبًا أَوْ حَيَّةً تَلْدَغُنِي، وَلَا أَسْتَطِيعُ أَنْ أَقُولَ لَهُ شَيْئًا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1317-BOB

(29) ЖУВОН УСТИГА ҚИЗГА УЙЛАНСА...

(29) بَاب: إِذَا تَزَوَّجَ الْبِكْرَ عَلَى الثَّيِّبِ

(1317)
1815-ҳадис

1815.5213. Бизга Мусаддад сўзлаб берди:

«Бизга Бишр сўзлаб берди: «Холид бизга Абу Қилобадан сўзлаб берди: «Хоҳласам, «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар», дер эдим, лекин (аниқроғи) у (яъни Анас)* шундай деди: «Бокирага уйланганда олдида етти кун туриш, жувонга уйланганда олдида уч кун туриш суннатдир».

* Кейинги ҳадиснинг изоҳига қаранг.

1815/5213 - عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: - وَلَوْ شِئْتُ أَنْ أَقُولَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم - وَلَكِنْ قَالَ: السُّنَّةُ إِذَا تَزَوَّجَ الْبِكْرَ أَقَامَ عِنْدَهَا سَبْعًا، وَإِذَا تَزَوَّجَ الثَّيِّبَ أَقَامَ عِنْدَهَا ثَلَاثًا.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1318-BOB

(30) ЎЗИ ЭРИШМАГАН НАРСАНИ БОР ҚИЛИБ  КЎРСАТАДИГАН КИШИ ҲАМДА КУНДОШНИНГ ФАХРЛАНИШДАН ҚАЙТАРИЛГАНИ ҲАҚИДА

(30) بَاب: الْمُتَشَبِّعِ بِمَا لَمْ يَنَلْ، وَمَا يُنْهَى مِنِ افْتِخَارِ الضَّرَّةِ

(1318)
1816-ҳадис

1816.5219. Асмо розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Бир аёл: «Эй Аллоҳнинг Расули, менинг кундошим бор. Агар эрим менга бермаган нарсани берган қилиб кўрсатсам, гуноҳ бўладими?» деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ўзига берилмаган нарсани берилган қилиб кўрсатган одам иккита ёлғон кийим кийган кабидир», дедилар».

Изоҳ: «Иккита ёлғон кийим кийган кабидир», яъни гуноҳи икки баробардир. Гапи ҳам ёлғон, иши ҳам ёлғон. Ўзида йўқ нарсани бор қилиб кўрсатиши бир гуноҳ, бу билан ўзгага озор бериши яна бир гуноҳ.

1816/5219 - عَنْ أَسْمَاءَ رَضِيَ الله عَنْهَا أَنَّ امْرَأَةً قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّ لِي ضَرَّةً، فَهَلْ عَلَيَّ جُنَاحٌ إِنْ تَشَبَّعْتُ مِنْ زَوْجِي غَيْرَ الَّذِي يُعْطِينِي؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «الْمُتَشَبِّعُ بِمَا لَمْ يُعْطَ كَلَابِسِ ثَوْبَيْ زُورٍ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1319-BOB

(31) РАШК ҲАҚИДА

(31) بَاب: الْغَيْرَةِ

(1319)
1817-ҳадис

1817.5223. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу деди:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, Аллоҳ рашк қилади. Аллоҳнинг рашки мўминнинг Аллоҳ ҳаром қилган нарсани қилишидандир», дедилар».

1817/5223 - عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ: «إِنَّ اللهَ يَغَارُ، وَغَيْرَةُ اللهِ أَنْ يَأْتِيَ الْمُؤْمِنُ مَا حَرَّمَ اللهُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1320-BOB

(32) АЁЛЛАРНИНГ РАШКИ ВА АЧЧИҚЛАРИ ҲАҚИДА

(32) بَاب: غَيْرَةِ النِّسَاءِ وَوَجْدِهِنَّ

(1320)
1818-ҳадис

1818.5224. Асмо бинт Абу Бакр розияллоҳу анҳумо айтади:

«Зубайр менга уйланганида ер юзида моли ҳам, мамлуки ҳам йўқ эди, бир сувчи туя ва отидан бошқа ҳеч нарсаси йўқ эди. Мен унинг отини емлар ва суғорар эдим. Катта қовға тикар ва хамир қорар эдим. Нон ёпа олмасдим, менга қўшни ансориялар нон ёпиб беришарди. Улар садоқатли аёллар эди. Зубайрнинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бўлиб берган еридан бошимда данак таширдим. У (ер) бизникидан учдан икки фарсах* жойда эди. Бир куни бошимда данак билан келаётиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни учратиб қолдим. У зот билан бир неча ансорлар бор эди. У зот мени чақирдилар‑да, мени ортларига мингаштириб олиш учун (туяга) «Их, их», дедилар. Зубайрни ва унинг рашкчилигини эслаб, эркаклар билан бирга юришдан уялдим. У энг рашкчи одам эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менинг уялганимни билиб, ўтиб кетдилар. Зубайрга келиб: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени учратиб қолдилар. Бошимда данак бор эди. Ёнларида бир неча саҳобалари ҳам бор эди. Уловга минишим учун (туяни) чўктирдилар. Сенинг рашкингни ўйлаб, у зотдан уялдим», дедим. Шунда у: «Аллоҳга қасамки, данак кўтариб юришинг у зот билан бирга улов минишингдан кўра мен учун оғир бўлди», деди. Шундан кейин Абу Бакр менга отга қарашни қўлимдан оладиган бир ходим юборди. Бу билан гўёки у мени озод қилди».

* Фарсах – 3 мил, 5544 м. Ўртача ташланган 12000 қадам, ўртача тезликда яёв юрилганда 1,5 соатда босиб ўтилган масофа.

1818/5224 - عَنْ أَسْمَاءَ بِنْتِ أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا قَالَتْ: تَزَوَّجَنِي الزُّبَيْرُ وَمَا لَهُ فِي الْأَرْضِ مِنْ مَالٍ وَلَا مَمْلُوكٍ، وَلَا شَيْءٍ غَيْرَ نَاضِحٍ، وَغَيْرَ فَرَسِهِ، فَكُنْتُ أَعْلِفُ فَرَسَهُ، وَأَسْتَقِي الْمَاءَ، وَأَخْرِزُ غَرْبَهُ وَأَعْجِنُ، وَلَمْ أَكُنْ أُحْسِنُ أَخْبِزُ، وَكَانَ يَخْبِزُ جَارَاتٌ لِي مِنَ الْأَنْصَارِ، وَكُنَّ نِسْوَةَ صِدْقٍ، وَكُنْتُ أَنْقُلُ النَّوَى مِنْ أَرْضِ الزُّبَيْرِ الَّتِي أَقْطَعَهُ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى رَأْسِي، وَهْيَ مِنِّي عَلَى ثُلُثَيْ فَرْسَخٍ، فَجِئْتُ يَوْمًا وَالنَّوَى عَلَى رَأْسِي، فَلَقِيتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَمَعَهُ نَفَرٌ مِنَ الْأَنْصَارِ، فَدَعَانِي ثُمَّ قَالَ: «إِخْ، إِخْ». لِيَحْمِلَنِي خَلْفَهُ، فَاسْتَحْيَيْتُ أَنْ أَسِيرَ مَعَ الرِّجَالِ، وَذَكَرْتُ الزُّبَيْرَ وَغَيْرَتَهُ، وَكَانَ أَغْيَرَ النَّاسِ، فَعَرَفَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَنِّي قَدِ اسْتَحْيَيْتُ فَمَضَى، فَجِئْتُ الزُّبَيْرَ فَقُلْتُ: لَقِيَنِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَعَلَى رَأْسِي النَّوَى، وَمَعَهُ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِهِ، فَأَنَاخَ لِأَرْكَبَ، فَاسْتَحْيَيْتُ مِنْهُ وَعَرَفْتُ غَيْرَتَكَ، فَقَالَ: وَاللهِ لَحَمْلُكِ النَّوَى كَانَ أَشَدَّ عَلَيَّ مِنْ رُكُوبِكِ مَعَهُ، قَالَتْ: حَتَّى أَرْسَلَ إِلَيَّ أَبُو بَكْرٍ بَعْدَ ذَلِكَ بِخَادِمٍ يَكْفِينِي سِيَاسَةَ الْفَرَسِ، فَكَأَنَّـمَا أَعْتَقَنِي.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1321-BOB

(33) ЭРКАК КИШИ АЁЛ БИЛАН ЗИНҲОР ХОЛИ ҚОЛМАСИН. МАҲРАМ БЎЛСА, МУСТАСНО. ЭРИ ҒОЙИБ АЁЛНИНГ ОЛДИГА КИРИШ ҲАМ (НОЖОИЗ)

(33) بَاب: لَا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ إِلَّا ذُو مَحْرَمٍ، وَالدُّخُولُ عَلَى الْمُغِيبَةِ

(1321)
1819-ҳадис

1819.5228. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: «Мендан рози бўлган пайтингни ҳам, мендан ғазабланганингни ҳам биламан», дедилар. «Буни қаердан биласиз?» дедим. «Мендан рози бўлганингда «Муҳаммаднинг Робби билан қасамки, йўқ!» дейсан. Ғазабланганингда эса «Иброҳимнинг Робби билан қасамки, йўқ!» дейсан», дедилар». Мен: «Тўғри. Аллоҳга қасамки, эй Аллоҳнинг Расули, мен исмингизнигина ҳижрон қиламан», дедим».

1819/5228 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: قَالَ لِي رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «إِنِّي لَأَعْلَمُ إِذَا كُنْتِ عَنِّي رَاضِيَةً، وَإِذَا كُنْتِ عَلَيَّ غَضْبَى وَإِذَا كُنْتِ غَضْبَى. قُلْتِ: قُلْتُ: لَا وَرَبِّ مُـحَمَّدٍ، وَإذَا كُنْتِ غَضْبَى قُلْتِ: لا وَرَبِّ إبْرَاهِيم. قَالَتْ: قُلْتُ: أَجَلْ وَاللهِ يَا رَسُولَ اللهِ مَا أَهْجُرُ إِلَّا اسْمَكَ.

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1820-ҳадис

1820.5232. Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «(Номаҳрам) аёлларнинг олдига киришдан ҳазир бўлинг!» дедилар. Шунда ансорлардан бири: «Эй Аллоҳнинг Расули, эрнинг қариндошига нима дейсиз?» деди. «Эрнинг қариндоши ўлимдир!» дедилар у зот».

Изоҳ: «Эрнинг қариндоши» деганда эрнинг ота‑бобоси ва фарзанларидан бошқа эркак қариндошлар, унинг хотинига номаҳрам бўлган кишилар назарда тутилган. Шу боис, аёлнинг улар билан холи қолиши, уларга шариатда аврат саналган жойларини тўсмаган ҳолда кўриниши мумкин эмас. Улар ҳақида сўралганда «ўлим», дейилиши аёл кишининг улар билан холи қолиши ўлимдек даҳшатли, хавфли деган мазмундадир, чунки уларнинг келин билан холи қолиши бошқа бегона номаҳрамларга нисбатан осон бўлади ва бунга кўпчилик бепарво қарайди. Бу ҳукмга эътиборсизлик туфайли қанчадан-қанча оилаларда хиёнат содир бўлиши, оилалар бузилиши ва бошқа кўнгилсиз ҳолатлар юз беришини ҳаётнинг ўзи кўрсатиб турибди. Қолаверса, Исломда фақат зинонинг эмас, балки зинонинг дебочалари, яъни бунга олиб борадиган ишларнинг, ҳатто хаёл бузилишининг ҳам олдини олиш мақсад қилинган.

1820/5232 - عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ رَضِيَ الله عَنْهُ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِيَّاكُمْ وَالدُّخُولَ عَلَى النِّسَاءِ». فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ: يَا رَسُولَ اللهِ، أَفَرَأَيْتَ الْحَمْوَ؟ قَالَ: «الْحَمْوُ الْمَوْتُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1322-BOB

(34) АЁЛ КИШИ АЁЛ КИШИГА ТЕГИНИБ, КЕЙИН УНИ ЭРИГА ТАЪРИФЛАБ БЕРМАЙДИ

Изоҳ: «Тегиниш» деганда баданнинг баданга тегиши назарда тутилган. Бу ерда яқинлик қилиш мазмуни йўқ. Аёл киши кўришиш, даволаш ёки бошқа бир зарурат юзасидан бошқа бир аёлнинг баданини ушласа, бадани унинг баданига тегса, ўша аёл ҳақида эрига гапирмаслик буюрилган. Бу ҳол айрим аёлларда кузатилгани учун очиқ айтиб, бундан қайтарилмоқда. Бунга бошқа бир аёлнинг ҳусну жамолини мақташни ҳам қўшиш мумкин. Мазкур ишлар совчилик ўрнида, никоҳ учун ёки бошқа бирор тайинли мақсад юзасидан бўлса, жоиздир.

(34) بَاب: لَا تُبَاشِرُ الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ فَتَنْعَتَهَا لِزَوْجِهَا

(1322)
1821-ҳадис

1821.5240 Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бир аёл (бошқа) аёлга тегиниб, кейин эрига уни кўз олдига келтирадиган даражада таърифлаб бермасин», дедилар».

1821/5240 - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: «لَا تُبَاشِرِ الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ، فَتَنْعَتَهَا لِزَوْجِهَا كَأَنَّهُ يَنْظُرُ إِلَيْهَا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1323-BOB

(35) УЗОҚ ВАҚТ (УЙДА) БЎЛМАГАНДА АҲЛИ ОИЛАСИНИНГ ОЛДИГА КЕЧАСИ КЕЛМАСИН

(35) بَاب: لَا يَطْرُقْ أَهْلَهُ لَيْلًا إِذَا أَطَالَ الْغَيْبَةَ

(1323)
1822-ҳадис

1822.5244. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирортангиз узоқ (вақт уйда) йўқ бўлган бўлса, аҳлининг олдига кечаси келмасин», дедилар».

1822/5244 - عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «إِذَا أَطَالَ أَحَدُكُمُ الْغَيْبَةَ فَلَا يَطْرُقْ أَهْلَهُ لَيْلًا».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш
1823-ҳадис

1823.5246. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар кечаси кириб келсанг, то эри ғойиблар қириниб, сочи тўзиганлар тараниб олгунича аҳлингнинг ҳузурига кирма», дедидлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: ««Ал‑кайса, ал‑кайса» дедилар».

1823/5246 – وَعَنْهُ رَضِيَ الله عَنْهُ: أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «إِذَا دَخَلْتَ لَيْلًا، فَلَا تَدْخُلْ عَلَى أَهْلِكَ حَتَّى تَسْتَحِدَّ الْمُغِيبَةُ، وَتَمْتَشِطَ الشَّعِثَةُ».

Улашиш
Facebook Telegram
|
Юклаш
|
Нусха олиш